واژهی ادبیات را میتوان به هر اثر مکتوبی اطلاق کرد. ادبیات نزد پیشینیان دانشی شامل علوم واژه، صرف، نحو، معانی، بیان، بدیع، عروض، قافیه، قوانین خط، قوانین قرائت، اشتقاق و انشاء است و ادیب شخصی است آشنا به نظم یا نثر. نظم همان شعر، دارای وزن و قافیه است و نثر در مقابل شعر و عاری از قیود آن. همچنین ادبیات از منظر مفهوم و پیام درونی آن به چهار دستهی کلیِ حماسی، غنایی، نمایشی و تعلیم و تربیت تقسیم میشود. بهعنوان مثال گیلگمش که بسیاری آن را یکی از کهنترین اثر ادبی جهان میدانند، نخستین اثر حماسی و دربردارندهی مفاهیمی همچون دوستی، قهرمانی، شکست و جستجو در پی جاودانگی است.
در فیدیبو نیز ادبیات به دستههای مختلف شعر و نقد شعر، نظریه و نقد ادبی، تاریخ ادبیات، متون کهن فارسی، ادبیات نمایشی، ادبیات عامیانه، جستار، آموزش نویسندگی و جملات قصار تقسیم میشود. شاید در این میان دستهی جستار کمتر از بقیه برای خوانندگان آشنا باشد. جستار در واقع نوشتهای حاوی استدلالهای شخصی نویسندهاش است و گاهی با مقاله، رساله، جزوه یا داستان کوتاه همپوشانی دارد. جستار نویسان معمولاً برای نوشتن نقد ادبی، بیانیههای سیاسی، دریافتهایشان از زندگی روزمره و ثبت خاطرات و افکارشان از این گونه ادبی استفاده میکنند. تاریخ جستارنویسی به سال 1580 میلادی برمیگردد، زمانیکه میشل دو مونتنی، فیلسوف بزرگ دورهی رنسانس برای نخستین بار از کلمهی جستار برای اشاره به مجموعهای از نوشتههایش اشاره کرد. در میان نخستین نویسندگان ایرانی نیز که به جستارنویسی پرداختند میتوان به داریوش شایگان اشاره کرد. تقریباً همهی جستارهای مدرن به نثرند و امروزه یکی از معروفترینِ آنها کتاب جستارهایی در باب عشق نوشتهی آلن دوباتن با ترجمهی گلی امامی است. نویسنده در این کتاب داستان عشق زن و مردی را روایت میکند که به صورت تصادفی یکدیگر را میبینند. او برای بیان علت فراز و نشیبهای این رابطه از نظریات فیلسوفان بزرگی همچون ارسطو، سارتر، ویتگنشتاین و مارکس بهره میگیرد.
ادبیات کشور ما غنی و سرشار از آثار ارزشمند کلاسیک و معاصر است و تاریخ ادبیات ایران نامهای بزرگی را در خود جای داده است؛ از شاعران کلاسیک همچون فردوسی و حافظ گرفته تا شاعران معاصری مانند هوشنگ ابتهاج. شما میتوانید در وبسایت و یا اپلیکیشن فیدیبو به آثار آنان و هزاران عنوانِ ادبی دیگر از نویسندگان و شاعران سراسر جهان دسترسی داشته باشید.
● مثنوی معنوی اثر شاعر بلندآوازهی ایرانی مولانا جلالالدین محمد بلخی
● نمایشنامهی خرده جنایتهای زناشوهری نوشتهی اریک امانوئل اشمیت
● کتاب صوتی 40 حکایت از گلستان سعدی با صدای دلنشین خسرو شکیبایی
اگر علاقهمند به مطالعهی کتابهای ادبی هستید، در اپلیکیشن و وبسایت فیدیبو میتوانید برخی از محبوبترین آثار این دسته را به صورت رایگان در دسترس مخاطبان خود قرار داده است، از جمله:
● کتاب صوتی خسرو و شیرین از نظامی گنجوی
● کتاب مجموعه اشعار خیام
● کتاب صوتی شعر زندگی اثر هوشنگ ابتهاج