ادبیات عامیانه بخشی از شاخهی اصلی ادبیات است که با فرهنگ مردم ارتباط دارد و به احساس، تخیل، آرزو و اندیشههای گوناگون بشر که نسل به نسل انتقال یافته میپردازد و دگرگونی شاخصهای زیبایی شناختی و اخلاقی هر دوره از زندگی اقوام مختلف را آشکار می سازد. کتابهای ادبیات عامیانه نیز این بخش از آثار ادبی را منعکس میکنند.
از ادبیات عامیانه به عنوان "هنر کلامی" و "هنر زبانی" نیز یاد شده است، زیرا ادبیات عامیانه میراث معنوی برجای مانده از نسلهای گذشته است که به صورت شفاهی به شکل آثاری ذوقی در میان نسلهای آینده رواج یافته است و انواع مختلف آن مانند ادبیات داستانی، ادبیات غیرداستانی و ادبیات نمایشی غالباً به سبب علاقهی روستاییان به حفظ این سنتها و همچنین به اقتضای روش زندگی آنها که در برخورد همیشگی با طبیعت بودهاند بیشتر رواج یافته و از سنتها و باورها و آرزوهایشان نشأت گرفته است.
مهمترین آثار داستانی عامیانه که میتوان به آنها اشاره کرد قصهها یا افسانههای تاریخی، نیمه تاریخی، عاشقانه، قهرمانی، اخلاقی و پندآموز، رمزی، طنزآمیز، تمثیلی و تخیلی هستند. البته این بخشها بیشتر به نثر و گهگاه به نظم و در قالب شعری مثنوی نیز دیده میشوند .
آثار غیر داستانی همانند مثلها، چیستانها، مثلها،لطیفهها، و دعاها است که به نثر و نظم یافت میشوند. اشعار عامیانه، به گونههای مختلف دوبیتی، لالایی، تصنیف، مثنوی و ترانه است. دستهی دیگر آثار یعنی آثار نمایشی عامیانه، در ارائه با حرکت و نمایش همراه است مانند تعزیه و شبیه خوانی، نقالی، نمایش عروسکی، نمایشهای زنانه مانند مولودی و نمایشهای تخت حوضی که بیشتر با نظم و یا کلام آهنگین همراه موسیقی هستند. زبان ادبیات عامیانه با در نظرگرفتن خاستگاهش یعنی مردم، ساده و روان است و طی سالها سینه به سینه نقل شده است و عاری از واژههای دشوار و ناهنجار و عبارات غیر مأنوس و مهجوری است که به راحتی قابل تلفظ نیستند و در آن به رویدادهای تخیلی و واقعی و گاه آمیزهای از هر دو با تعبیرها، تشبیهها و کنایههای متداول و اصطلاحات گفتاری مردم پرداخته شده است.
در ادبیات عامیانه شعرها و ترانهها بر طبق قوانین عروض و قافیه سروده نشدهاند و تأکید بیشتر بر آهنگ و هجای واژهها است و داستانها در انواع تاریخی و رزمی، مذهبی و دینی، تاریخی، عاشقانه، پندآموز طبقه بندی میشوند.
علاقهمندان به ادبیات عامیانه میتوانند از طریق فیدیبو تهیهی کتابهای مورد علاقه خود در این زمینه را تهیه کنند.
● سمک عیار که از قدیمیترین، معروف ترین و بلندترین داستانهای عامیانه به شمار میآید.
● موش و گربه که یک منظومهی اعتقادی از عبید زاکانی به زبانی طنز است و در قالب کتاب صوتی در دسترس علاقهمندان قرار دارد.
● مختارنامه از قابل اعتناترین آثار برجای مانده دربارهی مختار ثقفی است که به خونخواهی امام حسین(ع) برخاست.
● قصه ی حسین کرد شبستری یکی از آثار معروف که وقایع آن در بستری تاریخی در عهد صفوی رخ میدهند.
● هزار و یک شب یا هزار افسان یکی از مهمترین آثار ادبی ایران به شمار میآید که در فیدیبو به صورت کتاب صوتی برای علاقهمندان در دسترس است.
● سلیم جواهری از داستانهای بسیار قدیمی و محبوب میان ایرانیان که در آن سلیم جواهری باید برای حجاج بن یوسف قصهای بگوید که او هم بخندد و هم گریه کند.