کتاب صوتی گاوخونی جعفر مدرس‌صادقی نوین کتاب

رمان صوتی «گاوخونی»، نوشته‌ جعفر مدرس صادقی، یکی از درخشان‌ترین آثار ادبیات معاصر ایران است؛ رمانی که با نثری ساده، موجز و روان، اما عمیق و تکان‌دهنده، شنونده را به دنیایی میان خواب و بیداری می‌برد. گاوخونی در سال ۱۳۷۷ جایزه‌ «بیست‌سال ادبیات داستانی ایران» را به دست آورد و تا امروز همچنان مهم‌ترین اثر مدرس صادقی به شمار می‌رود و اکنون با صدای گرم و گیرای تایماز رضوانی می‌توانید نسخه صوتی آن را بشنوید!

در کتاب صوتی «گاوخونی» راوی، جوانی است اصفهانی که پس از مهاجرت به تهران، همچنان در گذشته و خاطرات خود گرفتار است؛ خاطراتی که بیش از همه با پدرش گره خورده است. مرگ پدر او را رها نکرده و پیوند میان پدر و پسر، در خواب‌ها و رویاهای مکرر ادامه می‌یابد. خواب‌هایی که بارها او را به سمت باتلاق اسرارآمیز گاوخونی می‌برند؛ جایی که برای پدر، آرامش و رهایی است و برای پسر، اضطراب و غرق‌شدگی. این تضاد، استعاره‌ای از مرگ، رهایی و اسارت ذهنی انسان در کشاکش گذشته و حال است. راوی در بازگشت به اصفهان، با دخترعمه‌اش ازدواج می‌کند، اما خاطرات تلخ کودکی، فقدان‌ها و زخم‌های روانی او، زندگی مشترک را به شکست می‌کشاند. روایت داستان، سیال و تکه‌تکه است: میان حال و گذشته، میان خیال و واقعیت، میان تهران و اصفهان. این ساختار روایی باعث می‌شود «گاوخونی» شباهتی به شاهکار بوف کور صادق هدایت پیدا کند، هرچند با زبانی متفاوت و تصویری تازه.

از ویژگی‌های سبکی و هنری این کتاب می‌توان به نثری ساده و بی‌پیرایه، اما شاعرانه و پر از تصویر، حرکت میان واقعیت و رویا، با فضایی مرموز و هراس‌آلود، نقدی اجتماعی بر سنت‌های رایج، به‌ویژه در زمینه‌ ازدواج و روابط خانوادگی، استفاده از عناصر بومی (اصفهان، زاینده‌رود، گاوخونی) در پیوند با مفاهیم جهان‌شمول مرگ، جدایی و تنهایی و ... اشاره کرد.

دیک دیویس، شاعر و استاد ادبیات فارسی در دانشگاه اوهایو، در مقدمه‌ ترجمه‌ انگلیسی کتاب «گاوخونی» می‌نویسد:

«این رمان موجز و کوبنده، هم مدیون نثر کلاسیک فارسی است و هم تحت‌تأثیر ادبیات مدرن غرب. مدرس صادقی با تلفیق این دو سنت، الگویی منحصربه‌فرد آفریده است؛ شاهکاری که می‌توان آن را یکی از قله‌های ادبیات معاصر ایران دانست.»

بر اساس این رمان، فیلمی به کارگردانی بهروز افخمی در سال ۱۳۸۱ ساخته شد که در سال ۱۳۸۳ در جشنواره‌ کن به نمایش درآمد و در سال ۲۰۰۵ جایزه‌ اصلی جشنواره‌ فیلم سئول را به دست آورد.

کتاب صوتی گاوخونی با صدای گرم و پرطنین تایماز رضوانی، و با نظارت مستقیم نویسنده، جعفر مدرس صادقی، تولید شده است. این دقت و همراهی نویسنده در فرآیند تولید، تضمین می‌کند که اثر، با همان لحن و روحی روایت شود که خالقش در نظر داشته است. صدای رضوانی، با ریتم آرام و بیان دقیق، فضای خواب‌گونه و وهم‌آلود رمان را به‌خوبی منتقل می‌کند و شنونده را در تجربه‌ای عمیق و درونی غوطه‌ور می‌سازد.

اگر به رمان‌هایی با حال‌وهوای فلسفی، اجتماعی و روان‌شناسانه علاقه دارید، یا آثاری همچون «بوف کور» صادق هدایت، «محاکمه» کافکا یا «مهتاب سوزان» مالکوم لاوری را دوست داشته‌اید، شنیدن کتاب صوتی «گاوخونی» تجربه‌ای فراموش‌نشدنی خواهد بود.

در بریده‌ای از کتاب صوتی «گاوخونی»، با صدای تایماز رضوانی، می‌شنوید:

 «پاهام و تمامِ تنم خیس بود. اوّل فکر کردم رختِخوابم را خیس کرده‌ام. چون بچگی هم، هر وقت خوابِ آب می‌دیدم، رختِخوابم را خیس می‌کردم. حالا ولی از بچگی خیلی گذشته بود ــ بیست‌وچهار سالم بود ــ و خیلی وقت بود که دیگر خودم را خیس نمی‌کردم. تا سالها بعد از این که دیگر خودم را خیس نمی‌کردم، هر وقت خوابِ آب می‌دیدم، همان توی خواب، ترس برم می‌داشت و سعی می‌کردم خودم را بیدار کنم. همان توی خواب، هر جای خواب که بودم، پا به زمین می‌زدم، بالا و پایین می‌پریدم، تا خودم را بیدار کنم. و بیدار که می‌شدم، می‌دیدم چیزی نمانده بود که خودم را خیس کنم و باید پا می‌شدم می‌رفتم دست‌به‌آب.

 به خیر گذشت. فقط عرق کرده بودم. یادم نمی‌آمد توی آب ــ آبِ این خواب ــ پا به زمین زده باشم یا بالا و پایین پریده باشم. این مالِ گرمی آب بود. وقتی که از ترس پا به زمین می‌زدم، هم خیسی بود، هم سردی. و از همان سردی بود که ترس برم می‌داشت. امّا توی آبِ این خواب نه از سردی خبری بود، نه از خیسی. این آب درست به‌اندازه سرد بود، یا گرم بود ــ به اندازه بدنم. احساسش نمی‌کردم. شاید به خاطرِ تصویرِ ماه که توش افتاده بود یا تصویرِ پُل یا رنگ و شکلی که داشت فهمیده بودم آب بود. راستی، تصویرِ ماه هم توش افتاده بود؟ یادم نمی‌آمد. دیگر چی؟ چه شکلی بود؟ چه رنگی بود؟ حتّا داشت یادم می‌رفت ما توی آن آب چه‌کار می‌کردیم. باید این خواب را یادداشت می‌کردم. نباید می‌گذاشتم یادم می‌رفت.»

از دیگر آثار صوتی جعفر مدرس صادقی می‌توان به کتاب‌های صوتی «بیژن و منیژه» و «خاطرات اردیبهشت» اشاره کرد، که هر کدام به نوعی شما را با جهان‌بینی این نویسنده بزرگ آشنا می‌کنند!