کتاب کنفوسیوس نشر انتشارات خوارزمی

بازیابی کنفوسیوس تاریخی از درون روایات کهن چه بسا محال جلوه کند. هر چند وی خود آثار خویش را انشا کرده‌است سطری هم از او در دست نداریم که بیقین کلمه به‌کلمه از آن او باشد. اختلاف نظر بین چین‌شناسان حتی در نکته‌های مهم بسیار است: بنا بر قول فرانکه، کنفوسیوس از یی کینگ خبر نداشته؛ ولی بنا بر روایات، آخرین سالهای عمر خویش را به‌مطالعۀ آن وقف کرده‌است. بنا بر قول فورکه، لائو- تسه، که او را استاد سالخورده و گرانقدر کنفوسیوس می‌دانستند، سالها پس از کنفوسیوس به‌جهان آمده‌است. امروز دلایل خردپسندی له و علیه این نظر وجوددارد. با این همه از مهمترین متنها، چهرۀ تاریخی کنفوسیوس، هر چند به‌ابهام، بیرون می‌آید. این چهره، در یگانگی خود، غالباً با چهره‌هایی که چین از او ساخته فرق دارد. زندگینامۀ سئو- ما تسین، متعلق به‌آخرین سدۀ پیش از میلاد، و لوئن یو به‌ما امکان می‌دهند که سیمای شخصی واقعی او را با دقت فراوان ترسیم کنیم. فضایی فکری را که استاد در آن زیسته و اندیشیده می‌توان باز آفرید و مخالفانی را که غیرمستقیم به‌شناساندن او کمک می‌کنند پیش چشم آورد.