ناگفته پیداست که نقاشی و شعر دو نمونهی برگزیده و شاخص در شناخت هنر امروز، روح زمانه و اصولاً شناخت هر دورهای و روح فرهنگی مسلط بر آن بهشمار میرود. قرن بیستم نیز که عرصهی بیشترین دگرگونیها و تحولات هنری، ادبی و تکنولوژیکی است، نه تنها از این قاعده مستثنا نیست، بلکه این خصلتها، جزو سرشت انکارناپذیر آن بهشمار میرود.
تا اواخر سدهی نوزدهم، در عرصهی تمدن و فرهنگ، شعر و نگارگری و چه بسا همه چیز، سیر آرام و متأملی داشت. ولی در اواخر همین سده، ناگهان با ظهور انقلاب صنعتی و ماشینیسم، عرصهی هنر، ادبیات، فلسفه، روانشناسی دستخوش چنان دگرگونیهای بزرگ و غیرمنتظرهای شد، که درک بخشی از راز مگوی آن، بدون بررسی آثار هنرمندانی چون ونگوگ، ماتیس، پیکاسو، مارسل دوشان و آلبرتو جاکومتی و فیلسوفانی چون کانت، شوپنهاور، نیچه و مارکس و شاعران و نویسندگانی چون گئورگ تراکل، پل الوار، ریلکه، پسووآ، لورکا... و روانشناسانی چون زیگموند فروید و کارل گوستاو یونگ، اگر نگوییم غیرممکن، بلکه بسیار دشوار مینماید.
نقاشی قرن بیستم در شاخهها و سبکهای متعددش، نوابغ و بزرگان بسیاری دارد، که بدون شناخت آثارشان، نمیتوان درک کم و بیش دقیقی از این هنر و چند و چون آن به دست داد. از سوی دیگر، بسیاری از رویدادهای زمانه، یا سیر تطور معیارهای زیباشناختی و درک ما از زیبایی در نگرهها و جلوههای مختلفش، در نقاشی نیز مابهازایی گویا دارد، که بدون آن، بیتردید موزائیک فرهنگ و اندیشهی معاصر کامل نمیشود.
افزون بر این، سدهی بیستم، دوران شدیدترین جنگها و مخربترین فجایع، انقلابها و ظهور و سقوط فاشیسم، نازیسم، کمونیسم، سرمایهداری و... هم هست، که همهی این رودیدادهای تلخ و شیرین در دل فرهنگ و ادبیات تنیدهاند و هنگام بررسی جداگانهی هر یک، شناخت صدها عوامل دیگر اجتماعی/سیاسی/فرهنگی نیز ضروری مینماید.
از این رو بر آن شدیم تا با درک همین ضرورت، دستکم برای آشنایی با سیر نقاشی معاصر و نیز برای بالا بردن سلیقهی بصری خوانندگان، مجموعهای از تابلوهای مهم از نقاشان مختلف را با ذوق و سلیقهی ایرانی گرد آوریم.
از آنجا که رویدادهای عرصهی نقاشی و ادبیات به موازات هم پیش میروند و نیز با دگرگونی و وسعتِ تلقی ما از رنگ و نقش و کارکرد آن بر بوم نقاشی، دریافت ما از ادبیات، زبان و کلمه و ساختارهای ادبی هم گستردهتر شده است، برآن شدیم تا شاهکارهای شعری از گوشه و کنار جهان را نیز در کنار شاهکارهای نقاشی بیاوریم، تا بلکه از این رهگذر خوانندگان را در نیل به شناختی نسبی از این دو مقوله یاری رسانیم.
در این مجموعهی چندجلدی، گاهی کتاب کاملی به آثار یک نقاش اختصاص دارد و گاهی مجموعهای از شاهکارهای چند نقاش مختلف کنار هم و در یک مجلد آمدهاند. امیدواریم پیگیری نقاشی معاصر با همراهی شعر جهان به صورت تواًمان، اشعار شاعران طراز اول جهان، از شاعران عهد باستان گرفته تا شاعران درگذشتهی قرن بیستم و شاعران نوآمدهی قرن بیست و یکم، در این مجموعه، دریچهی خیال خواننده را به جایی در فراسوی رنگها و خطوط رهنمون شود و رویدادی فرخنده باشد برای آشنایی با جادوی کلام و رنگ و همزمان اوجگاهی که این دو به هم درمیآمیزند.
ناگفته پیداست که تمام تابلوها و شعرها با توجه به ملاحظات اکنونی ما، برای پاسخگویی به گوشهای از نیازهای علاقهمندان و خوانندگان فرهیخته و عادی گردآوری شدهاند و پیشاپیش میدانیم که شناخت همهجانبهی هر دو مقوله، بررسی بیشتر و موشکافانهتری را طلب میکند، که مخاطبان کنجکاو، خود به ضرورت آن واقفاند و بیتردید با پویهی بیشتر در این زمینهها، قطعاً به آن دست خواهند یافت. و نیز میدانیم که این مجموعه و مجموعههای دیگری از این دست، فتح بابی است در این زمینه و هرگز و به هیچ روی حرف آخر را نمیزند.