کتاب صوتی «زندگی عزیز» اثر «آلیس مونرو» در سال ۲۰۱۳ موفق به کسب جایزه ادبی نوبل شد. این کتاب صوتی شامل چهارده داستان کوتاه تحت عناوین رسیدن به ژاپن، آماندسن، تَرک ماوِرلی، گودال شن، مأمن، غرور، کُری، قطار، رو به دریاچه، دالی، چشم، شب، صداها و زندگی عزیز است.
داستانهای کتاب صوتی زندگی عزیز در شهرهای اطراف هورن اتفاق میافتد. نکته قابلتوجه در مورد کتاب مذکور این است که شخصیتهای داستانهای آن اغلب افراد معمولی و عادی جامعه هستند. چیزی که بیش از پیش موجب محبوبیت و جذابیت کتاب صوتی زندگی عزیز در میان مخاطبان شده است، بهرهمندی نویسنده از شخصیتهای عادی جامعه است که گاهی اوقات آنچنان این شخصیتها به خودمان نزدیک هستند که گویی نویسنده روایتگر زندگی خود ما است.
برای هر یک از قهرمانان داستانهای کتاب صوتی زندگی عزیز در مرحلهای از زندگی فرصتی پیش میآید که در صورت بهرهمندی درست میتوانند از آنها در جهت تغییر رویه زندگی معمولی خود استفاده نمایند.
همانطور که از عنوان کتاب نیز مشخص است، کتاب صوتی زندگی عزیز روایتگر رویدادها، مخاطرهها و از نو آغاز کردنهای زندگی است. قابلذکر است که از میان چهارده داستان این کتاب چهار داستان آخر کتاب بازسازی تجربه شخصی نویسنده است و خواننده با خواندن و شنیدن این چهار داستان به تیزبینی و هوشمندی نویسنده پی خواهد برد.
- قسمتی از کتاب صوتی زندگی عزیز:
«با خود فکر میکردم اتفاقی که برای من افتاده، حال چه در کتابها و چه در زندگی روزمره، چیز نادری نیست. حتما باید یک راه چارهای امتحانشده برایش وجود داشته باشد. مثل همینگونه راه رفتن؛ اما باید توقف کرد، حتی در شهری به این کوچکی هم مجبوری برای ماشینها و پشت چراغقرمز بایستی. همچنین آدمهای دستوپا چلفتیای هم هستند که اینطرف و آنطرف میچرخند و به یکباره میایستند و دوباره راه میافتند. گلههای بچهمدرسهای هم فراوان بودند، از همانهایی که زمانی در کلاسهایم باید به آنها نظم و ترتیب یاد میدادم. چرا اینهمه آدم. اینهمه جیغ و زوزههای احمقانه برای چه بود. همهشان اضافی هستند. وجودشان هیچ ضرورتی ندارد. اینها همه توهین به انسانیت است».
«فروشگاهها و تابلوهایشان همانقدر توهینآمیز هستند که سروصدای ماشینها و ترمز و استارتشان توهینآمیز است. همهچیز گویی اعلام میکند که زندگی این است. انگار که ما خیلی مشتاقش هستیم، مشتاق این زندگی...»
«این روزها پدر یا مادری عمر طولانی کند، میفهمد غیر از اشتباهاتی که خیلی خوب از آنها آگاه است، مرتکب اشتباهاتی شده که به خودش زحمت نداده از آنها آگاه شود. بفهمینفهمی در دل احساس خفت میکند، گاهی از خودش متنفر میشود. تصور نمیکنم پدرم چنین احساسی داشت. میدانم اگر یکوقت او را ملامت میکردم که چرا به تسمه چرمی تیغ اصلاح یا با کمربندش به جانم افتاده، شاید چیزی میگفت در این مایه که دلش میخواسته یا ناچار بوده این کار را بکند. در آن زمان آن شلاق زدنها در ذهنش - اگر اصلا ذهنش را مشغول میکرد - چیزی نبود جز ادب کردن بچهای از سر ضرورت و به نحو مناسب، بچه پررویی که خیال میکرد میتواند هر کاری دلش میخواهد بکند. شاید در توجیه این تنبیهها میگفت:" خیال میکردی خیلی زرنگی"».
- تحلیل کتاب زندگی عزیز:
نویسنده در کتاب صوتی زندگی عزیز سعی کرده تا نحوه زندگی مردمی خاص در گوشهای از این جهان بزرگ را به تصویر بکشد، مردمی که شاید از نظر طرز فکر با ما تفاوت داشته باشند، اما از نظر ویژگیهای انسانی تفاوت چندانی با ما ندارند.
آلیس مونرو در کتاب صوتی زندگی عزیز همچون کتابهای قبلی خود منظورش را بیپروا و بدون هیچ پیچیدگی به خواننده میرساند. همچنین دیالوگهای به کار گرفته شده در متن کتاب به خوبی و در جای مناسبی استفاده شدهاند.
داستانهای کتاب صوتی زندگی عزیز از موضوعات مختلفی هم چون عشق، خیانت، هوس و... برخوردار است. همانطور که در مطالب بالا نیز بدان اشاره شد داستانهای این کتاب صوتی روایتگر افرادی است که با قرارگیری در یک موقعیت خاص، روند زندگی معمولیشان به طور کل عوض میشود. به عنوان مثال یکی از داستانهای این کتاب صوتی روایتگر زندگی سرباز جوانی است که پس از مدتها برای دیدن نامزد خود از میدان جنگ راهی شهر و دیارش میشود، اما قبل از رسیدن به مقصدش در ایستگاهی پیاده شده که در همان شهر با زن مزرعهداری آشنا شده و زندگی تازهای را با آن زن از سر میگیرد.
- درباره آلیس مونرو:
آلیس مونرو؛ نویسنده معاصر کانادایی در تاریخ ۱۰ ژوئیه ۱۹۳۱ چشم به جهان گشود. وی از دوران نوجوانی به نویسندگی علاقهمند شد، در سال ۱۹۵۰ درست زمانی که در دانشگاه وسترن مشغول به تحصیل بود، اولین داستانش تحت عنوان ابعاد یک سایه را به چاپ و انتشار رساند.
از جمله موضوعاتی که آلیس مونرو در کتابهای خود به آنها تاکید کرده است، مسئله بلوغ و احترام گذاشتن به خانواده میباشد. قابلذکر است که مونرو هر چه به میانسالی نزدیک شده، موضوع کتابهای خود را نیز به مساله میانسالی و تنهایی سوق داده است. همچنین آلیس مونرو در آثار خود جایگاه ویژهای برای زنان و دختران جوان در نظر گرفته است و به صورتی کاملا هوشمندانه به ذکر مسائل مربوط به زنان و دختران پرداخته است.
آلیس مونرو پس از به پایان رساندن نگارش کتاب زندگی عزیز از دنیای نویسندگی خداحافظی کرد و دراینباره گفت: «نه اینکه نوشتن را دوست نداشته باشم، اما به نظرم موقعی میرسد که حس میکنی به جایی رسیدی که دیگر میخواهی به زندگیات به شکل دیگری نگاه کنی و شاید وقتی به سن من برسید، دیگر دلتان نخواهد آنقدر تنها باشید که یک نویسنده تنهاست. انگار حس کنی به پایان درستی در زندگیات نرسیدی و بخواهی بیشتر اجتماعی شوید».
امروزه آلیس مونرو را به عنوان یکی از بهترین و تواناترین نویسندگان داستانهای کوتاه میشناسند. وی در طول فعالیت حرفهای خود چندین بار موفق به کسب جایزههای ادبی شده است که از جمله مهمترین آنها عبارتاند از:
• کسب جایزه ادبی من بوکر در سال ۲۰۰۹
• کسب جایزه او. هنری در سال ۲۰۱۲
• کسب جایزه ادبی نوبل در سال ۲۰۱۳
از جمله دیگر آثار این نویسنده موفق میتوان به رقص سایههای شاد، رازهای عیان، فکر کردی کی هستی؟، فرار، زندگی دختران و زنان، دوستان جوانی من، خوشبختی در راه است، رویای مادرم، دستمایهها، میخواستم چیزی بهت بگم، دورنمای کاسل راک، خوشبختی در راه است، میخواستم چیزی بهت بگم، پاییز داغ، عشق زن خوب، ما یک خانه آبی داریم، عشق جایش تنگ است و... اشاره نمود.