کتاب صوتی کلاس پرنده نوشته اریش کستنر نشر انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

برخلاف تصور بسیاری از انسان‌ها در مورد اینکه کودکان تحت تاثیر شرایط اطرافشان نیستند، باید گفت کودکان بیشتر از آدم بزرگ‌ها شرایط را درک می‌کنند. در طول تمامی ادوار تاریخ شرایط سیاسی کشورها تاثیر بسیاری بروی کودکان آن کشور گذاشته است. جنگ‌ها، آشوب‌های داخلی، شرایط اقتصادی بد و اجتماع مریض تاثیر مستقیم بر روحیه کودکان دارد. اگر نگاهی به کشور خودمان بیاندازید متوجه خواهید شد که بچه‌های دوران جنگ، به چه میزان با بچه‌های فقط دو سال پس از اتمام جنگ تفاوت دارند.

نقد و بررسی کتاب صوتی «کلاس پرنده»

کتاب کلاس پرنده Flying Classroom توسط اریش کسنتر Erich Kastner به رشته تحریر درآمده‌است. این کتاب در سال 1933 به زبان آلمانی و در آلمان به چاپ رسیده و منتشر شد. کسنتر ایده نوشتن این داستان را از یک مدرسه شبانه روزی در بریتانیا گرفت. سپس زمینه‌ی کتاب را به آلمانی تغییر داد. این کتاب به بحران‌های اقتصادی و شرایط بد مردم آلمان اشاره می‌‌کند. این مشکلات زمینه‌ساز گرایش مردم به هیتلر و دولت نازی بود. به علاوه کتاب قبل از استقرار دولت نازی نوشته شده‌است. داستان این کتاب در دو پیشگفتار روایت می‌شود. پیشگفتار دوم، دوازده فصلِ تمرین نمایش‌نامه کلاس پرنده، کمی درباره آقای بیدود و اعزام ما، بازگشت مامور اطلاعات و نقشه آقای بیدود، جنگ تن به تن و بدقولی بچه‌های مدرسه‌ی حرفه‌ای، درباره‌ی مقررات شبانه روزی، جونی توریتس و برنامه‌های آینده، دیدار دوستان قدیم، هیجان در زمین ورزش، درباره ترس و یک نامه، مراسم عید در سالن ورزش و هدیه‌های آقای بیدود، مهربانی آقای مدیر و سفر مارتین و گریه و خنده باهم را شامل می‌شود.

داستان کتاب از نویسنده داستان یعنی اریش کستنر آغاز می‌شود. او قصد دارد داستانی در مورد کریسمس بنویسد. اما در آن زمان، در آلمان به خصوص برلین تابستان است. پس باید به جایی سفر کند که حس و هوای سرد کریسمسی را داشته باشد. کستنر به رشته‌ کوه‌های واترشتاین و منطقه‌ای به نام تسوگ اشپیتسه در آلمان سفر می‌کند. پس از استقرار در این منطقه نوشتن داستان کریسمس را آغاز می‌کند.

پیشگفتار دوم کتاب در مورد آخرین روزهای سال و شب کریسمس است. داستان اصلی از یک مدرسه شبانه روزی به نام «یوهان زیگسموند» آغاز می‌شود. این مدرسه کلی پسر بچه شیطان و پر جنب و جوش دارد. پسر کوچولوها تصمیم دارند نمایشی به نام «کلاس پرنده» را برای شب کریسمس اجرا کنند. پسر بچه‌ای که داستان زندگی غم‌انگیزی دارد به نام «جونی» او متن این نمایش را نوشته است. در یکی از روزهای تمرین نمایش یکی از بچه‌ها به نام «فریدولین» با حالتی پریشان و صورتی زخمی پیش بچه‌ها می‌آمد. فریدولین به دوستانش خبر می‌دهد که پسرهای مدرسه‌ی حرفه‌ای تمامی دفتر مشق‌های بچه‌ها را به زور از آن‌ها گرفته و یکی از بچه‌ها به نام «اگرلاند» را در زیرزمین مدرسه‌شان زندانی کرده‌اند. «سباستین» که عقل کل و بچه باهوش کلاس است با کلاس بالایی‌ها مزاکره می‌کند. اما این کار هیچ فایده‌ای ندارد. در آخر بچه‌های مدرسه زیگسموند و حرفه‌ای‌ها به جنگ تن به تن می‌پردازند. بچه‌ها «ماتیاس» را برای این مبارزه انتخاب می‌کنند و در این جنگ نیز پیروز می‌شوند. اما پسران مدرسه حرفه‌ای با قلدری و زورگویی زیر قول و قرارهایشان برای آزاد کردن اگرلاند می‌زنند. مارتین، جونی و ماتیاس به کمک دیگر دوستانشان یواشکی وارد زیرزمین مدرسه‌ی حرفه‌ای‌ها می‌شوند. آن‌ها اگرلند را آزاد می‌کنند. اما پسران کلاس بالایی گزارش فرار پسربچه‌ها را به مدیرشان می‌دهند. مدیر مدرسه برای بچه‌ها یک داستان بسیار قدیمی را تعریف می‌کند. این داستان درمورد دو دوست صمیمی است. این دو جانشان را نیز برای یکدیگر می‌دادند. اما از وقتی که یکی از آن‌ها همسر و فرزندش را در حادثه از دست داد، رفت و دوستش را ترک کرد. با شنیدن این داستان بچه‌ها متوجه می‌شوند که این دوست بیدود است. بیدود مرد تنها و مهربانی است که در یک واگن قطار زندگی می‌کند. بیدود دوست بچه‌ها است. بچه‌ها این دو دوست قدیمی را دوباره به یکدیگر باز می‌گردانند. بسیاری از بچه‌های مدرسه بخاطر شرایط مالی پدرمادرشان توانایی بازگشت به شهرشان برای تعطیلات کریسمس را ندارند. این شرایط بروی بچه‌ها تاثیر بسیاری دارد. بچه‌ها در شب کریسمس نمایش «کلاس پرنده» را به زیبایی اجرا می‌کنند. داستان این نمایش در مورد کلاس‌های درس در آینده است. آخر این کتاب مصادف با بازگشت اریش کستنر به برلین است. او رمان کریسمس را به پیایان رسانده و حال راهی شهر و دیار خودش شده‌است.

شخصیت‌های رمان «کلاس پرنده» با زیبایی و ظرافت هرچه تمام به تصویر کشیده شده‌اند. از شخصیت‌های اصلی داستان می‌توان به جونی، سباستین، بیدود، ماتیاس و مارتین اشاره کرد. جونی علاقه بسیاری به نویسندگی دارد. اما زندگی با او خوش رفتاری نکرده است. پدر و مادرش از یکدیگر جدا شده‌اند. پدرش او را به آلمان می‌فرستد ولی کسی در آنجا منتظرش نیست. به همین دلیل مجبور شد به مدرسه شبانه روزی پناه ببرد. متن کتاب کلاس پرنده از اریش کستنر، شباهت بسیاری به کتاب‌های پرنده من از فریبا وفی، پرندگان از دافنه دوموریه، رمان مرغابی و لاک‌پشت از انتشارات آوارسا دارد.

اقتباس‌‌های سینمایی از کتاب صوتی «کلاس پرنده»

با اقتباس از داستان کتاب کلاس پرنده، در سال 1954 یک فیلم سینمایی ساخته شد. کارگردان این فیلم کورت هوفمان Kurt Hoffmann است. بار دیگر در سال 1973 فیلم سینمایی توسط ونر جاکوبز Werner Jacobs بروی پرده سینماها رفت. داستان کتاب کلاس پرنده برای سومین بار در سال 2003 به صورت یک فیلم سینمایی درآمد. کارگردان این فیلم سینمایی تومی ویگند Tomy Wigand نام دارد.

ترجمه‌ی کتاب صوتی «کلاس پرنده» به زبان فارسی

کتاب «کلاس پرنده» توسط علی پاک‌بین به زبان فارسی ترجمه شده‌است. نسخه چاپی این کتاب در سال 1396 توسط انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به چاپ رسیده و منتشر شد. نسخه صوتی این کتاب نیز در سال 1398 منتشر شد. گوینده این کتاب صوتی، صدا پیشه خوب کشورمان منصور ضابطیان است. علی پاک‌بین یکی از مترجمان خوب کشورمان است. او به ترجمه بسیاری از آثار اریش کستنر پرداخته‌است. زبان این مترجم در ترجمه‌هایش ساده و روان است. او ترجمه‌ای را ارائه می‌دهد که به دل خواننده ایرانی بنشیند. از آثار ترجمه شده توسط این مترجم می‌توان به خواهران غریب، عادت‌های اتمی، شاهکارهای کوتاه و ... اشاره کرد.

منصور ضابطیان زاده 7 آذر ماه سال 1349 در شهر تهران است. وی فارغ التحصیل رشته علوم آزمایشگاهی از دانشگاه گیلان و رشته سینما است. آقای ضابطیان علاقه بسیاری به روزنامه‌نگاری و گویندگی داشت. به همین دلیل مدت‌ها در زمینه گویندگی تدریس می‌کرد. او فعالیت حرفه‌ای خود را با روزنامه نگاری در روزنامه‌های حیات نو، چلچراغ و ... آغاز کرد. سپس وارد عرصه کارهای تلوزیونی شد.او در بسیاری از فیلم‌ها و برنامه‌های تلوزیونی مانند مردم ایران سلام، فرش واژه، وقت خواب، رادیو هفت و ... حضور داشته است. آقای منصور ضابطیان در زمینه نویسندگی نیز فعالیت‌های خود را دارند. اولین رمان ایشان به نام «مارک و پلو» در مورد سفرهای او به نقاط مختلف جهان است. نام منصور ضابطیان هم اکنون به عنوان نویسنده، روزنامه‌نگار، کارگردان، مجری، صداپیشه و تهیه کننده شناخته می‌شود. از آثار این هنرمند می‌توان به مارک دو پلو، برگ اضافی، سباستین، چای نعنا و ... اشاره کرد.

درباره‌ی نویسنده کتاب صوتی «کلاس پرنده»، اریش کستنر

امیل اریش کستنر Emil Erich kastner در 23 فوریه سال 1899 در آلمان چشم به جهان گشود. هنگامی که دوران تحصیل خود را به پایان رساند، جنگ جهانی اول آغاز شد. به همین دلیل کستنر به جبهه‌های جنگ اعزام شد. او در دوران حضورش در جبهه دچار حملات قبلی شد که مجبور به ترک جبهه و بازگشت به خانه شد. او پس از بازگشت مدتی به درمان خود پرداخت. سپس در یک بانک مشغول به کار شد. به علات علاقه بسیاری که به ادبیات و نویسندگی داشت، تحصیلات عالیه خود را در رشته‌ی زبان و ادبیات آلمانی آغاز کرد. اولین اثر این نویسنده با نام «فابیان» در سال 1931 منتشر شد. بیشتر آثار این نویسنده رنگ و بویی سیاسی دارند. به همین دلیل بعد از استقرار دولت نازی بسیاری از آثار او سوزانده شدند. او کشورش را هیچگاه ترک نکرد، فقط آثارش را بیرون از خاک آلمان منتشر کرد. از آثار این نویسنده می‌توان به امیل و کاراگاهان، نخودی . آنتوان، سی و پنجم ماه مه، امیل و سه پسر دو قلو، سه مرد در برف و ... اشاره کرد. سرانجام اریش کستنر در سال 1974 در سن 75 سالگی و در آلمان غربی درگذشت.

بخشی از کتاب صوتی «کلاس پرنده»

مراسم عید در سالن ورزش و هدیه‌های آقای بیدود

روز بعد آخرین روز درس بود، روز آخر سال. هیچ معلمی نمی‌تواند از دانش آموزان انتظار داشته باشد که علاقه‌ای به پیدایش نیروی برق، دستور زبان یا وقایع تاریخی نشان دهند. در سراسر دنیا هیچ معلمی، چنین انتظاری نمی‌تواند داشته باشد.