کتاب صوتی مجموعه درس‌گفتار فلسفه و معنای زندگی - ترم پنجم نشر موسسه چهره‌ی فرزانه‌ی روز

در این مجموعه‌ درس‌گفتارها، که در دهه نود در جمعی خصوصی ایراد شده‌اند، مصطفی ملکیان به بحث معنای زندگی از دیدگاه فیلسوفان و اندیشمندان مختلف می‌پردازد. مبنای ابتدایی بحث‌ها کتاب «فلسفه و معنای زندگی» است. این کتاب شامل مجموعه مقالاتی است که توسط محمد آزاده گزینش و ترجمه شده‌اند و انتشارات نگاه معاصر آن را منتشر کرده است. هر فصل از کتاب به بحث معنای زندگی از دیدگاه یکی از اندیشمندان بزرگ اختصاص دارد. مصطفی ملکیان پس از ارائه و توضیح آراء و نظریات هر اندیشمند به نقد آن آراء می‌پردازد و نقاط قوت و ضعف آنها را بررسی می‌کند.

فهرست مطالب مجموعه درس‌گفتار فلسفه و معنای زندگی؛ ترم پنجم

جلسه اول:

چهار مانع بر سر راه آدمیان برای رسیدن به اهدافشان:

۱. طبیعت؛

۲. بقیه انسانها؛

۳. موانع درونی؛

۴. خدا (برای برخی).

قدرت چه چیزی را باید داشته باشیم تا بتوانیم این موانع را پشت سر بگذاریم؟

بزرگترین قدرت از نظر نیچه؛

تعریف آزادی و آزادگی؛

روانشناسی نیچه.

جلسه دوم:

ادامه بحث قدرت؛

آزمایش خیالی سنگ قبر و نتایج آن؛

چهار نکته که از طریق آنها به معنای زندگی از دیدگاه نیچه میرسیم؛

مهمترین نبرد ما؛

اخلاق رایج در میان ما: اخلاق ضعیف‌پرور؛

نیچه و اخلاق قدرت؛

تعریف ضعفا؛

اخلاق نیچه و تبدیل زندگی معنادار به زندگی سعادتمندانه.

جلسه سوم:

آیا واقعاً در درون ما دو من وجود دارند که با هم نزاع دارند؟

منِ عامل و منِ ناظر؛

چند لایه‌ای بودن آگاهی ما؛

آگاهی‌های توصیفی و آگاهی‌های ارزش‌گذارانه؛

شش منبع هنجارگذار؛

ارزش‌گذاری‌های واهی از نظر نیچه؛

دو قسمِ ارزشمندِ ارزش‌داوری‌ها: اخلاقی و زیبایی‌شناسی؛

اخلاق نیچه؛

انسان زیبا از نظر نیچه؛

اخلاق باور کلیفورد؛

اخلاق باور ویلیام جیمز؛

تفاوت اعتقاد با عقیده؛

عقاید خردپذیر و خردستیز و خردگریز؛

انواع خردگریزها؛

فرمول ایمان؛

راز؛

آخرین وصیت ابن‌عربی در فصوص‌الحکم و نتیجه‌ای که از آن می‌توانیم بگیریم.

جلسه چهارم:

چند نکته درباره نیچه به صورت نقد او یا احیاناً سوال از او:

۱. آیا می‌شود نیچه به وجود خدا و روح قائل نباشد، ولی دم از اخلاق بزند؟

۲. اگر خوشی آدم‌هایی مثل نیچه با یک‌دیگر تعارض پیدا کند چه کار می‌کنند؟

۳. اخلاقی زیستن نیچه عقلانیت ندارد؛

۴. در مبارزه با خود چه کسی با چه کسی دارد مبارزه می‌کند؟

۵. اگر جنگی در وجودم برقرار است چرا باید جانب یک طرف را بگیرم؟

جلسه پنجم:

ادامه سوالات در برابر رای نیچه؛

سه روش‌شناسی متفاوت برای تفکیک بین من و جز من؛

مرز گذاشتن بین من حقیقی و من‌های توهمی یا خیالی؛

پنج من که در زندگی با آنها سروکار داریم؛

چه چیزهایی اگر از ما باز گرفته شوند یا به ما داده نشوند هنوز هم خودمان را خودمان می‌دانیم؟

هویت پایا یا هویت پویا؟

یگانه اصل ثابت جهان؛

پویایی هویت ما در چه جهتی باید باشد؟

در نزاعی که در درونمان رخ می‌دهد، جانب کدام طرف را بگیریم؟

جلسه ششم:

خود حقیقی را چگونه کشف کنیم؟

سه ویژگی آدم‌هایی که خود حقیقیشان را یافته‌اند: قوت قلب و طمأنینه و ملاطفت؛

اطمینان عقیدتی و طمأنینه روانی؛

دو معنای pacifism؛

من حقیقی با روایت عرفا و فرزانگان؛

من حقیقی با روایت روانشناسان اجتماعی و پراگماتیست آمریکایی؛

من حقیقی با روایت اگزیستانسیالیست‌ها؛

بازگشتن به من حقیقی و یک‌پارچگی شخصیت.