کتاب ریشه‌ ی چهارگان اصل دلیل کافی نشر مرکز

ریشه‌ی چهارگان اصل دلیل کافی

کتاب ریشه‌ی چهارگان اصل دلیل کافی اثر آرتور شوپنهاور، فیلسوف آلمانی، در سال ۱۸۱۳ منتشر شد. این کتاب، که نخستین اثر مستقل شوپنهاور است، به بررسی مفهوم بنیادین دلیل کافی می‌پردازد. اصل دلیل کافی می‌گوید که هر پدیده‌ای علتی دارد. این اصل، که در فلسفه‌ی غرب از زمان ارسطو مطرح بوده است، یکی از بنیادی‌ترین اصول فلسفه‌ی علم و منطق است.

شوپنهاور در این کتاب، اصل دلیل کافی را به چهار نوع تقسیم می‌کند: دلیل کافی وجودی که به این معنی است که هر موجودی علتی دارد. دلیل کافی شناختی به این معنی که هر گزاره‌ای که درست باشد، علتی دارد. دلیل کافی علّی یعنی هر پدیده‌ای علتی دارد. دلیل کافی منطقی یعنی هر قضیه‌ای علتی دارد.

شوپنهاور در هر یک از این بخش‌ها، به بررسی مفهوم دلیل کافی از دیدگاه‌های مختلف می‌پردازد. او در بخش اول، به بررسی مفهوم وجود می‌پردازد و نشان می‌دهد که وجود، ذاتی نیست، بلکه عرضی است. بنابراین، هر موجودی علتی دارد که آن را به وجود آورده است.

کتاب ریشه‌ی چهارگان اصل دلیل کافی یکی از مهم‌ترین آثار فلسفی شوپنهاور است. این کتاب، تأثیر عمیقی بر فلسفه‌ی غرب داشته است و به عنوان یکی از منابع اصلی برای مطالعه‌ی مفهوم دلیل کافی محسوب می‌شود.

برای خواندن کتاب‌های تاریخ فلسفه غرب به فیدیبو سر بزنید.

آشنایی با آرتور شوپنهاور نویسنده کتاب

آرتور شوپنهاور (۱۷۸۸-۱۸۶۰) یکی از بزرگ‌ترین فلاسفه‌ی اروپا و فیلسوف پرنفوذ تاریخ در حوزه‌ی اخلاق، هنر، ادبیات معاصر و روان‌شناسی جدید است. او با نگارش کتاب‌های جهان همچون اراده و تصور، در باب حکمت زندگی و هنر همیشه بر حق بودن، تأثیر عمیقی بر اندیشه‌ی غرب گذاشت.

شوپنهاور در ۲۲ فوریه‌ی ۱۷۸۸ در دانزیگ، که در آن زمان بخشی از امپراتوری روسیه بود، به دنیا آمد. پدرش یک تاجر ثروتمند بود و مادرش یک نویسنده‌ی مشتاق بود. شوپنهاور در یک مدرسه‌ی خصوصی بازرگانی تحصیل کرد و سپس به دانشگاه برلین رفت تا در رشته‌ی پزشکی تحصیل کند. با این حال، او به زودی علاقه‌ی خود را به فلسفه پیدا کرد و تحصیلات خود را در این رشته ادامه داد.

شوپنهاور در طول زندگی خود، آثار متعددی در زمینه‌های مختلف فلسفه، از جمله معرفت‌شناسی، اخلاق، هنر، منطق و روان‌شناسی نوشت. مهم‌ترین آثار او عبارتند از:

-        ریشه‌ی چهارگان اصل دلیل کافی

-        جهان همچون اراده و تصور

-        در باب حکمت زندگی

-        هنر همیشه بر حق بودن

چرا باید کتاب ریشه‌ی چهارگان اصل دلیل کافی را بخوانیم؟

این کتاب را باید خواند زیرا:

-       کتاب ریشه‌ی چهارگان اصل دلیل کافی اهمیت زیادی در فلسفه‌ی غرب دارد. این کتاب، تاثیر عمیقی بر فلسفه‌ی علم، منطق، و فلسفه‌ی ذهن داشته است.

-       در فلسفه‌ی علم، شوپنهاور با ارائه‌ی تقسیم‌بندی چهارگانه‌ی خود از اصل دلیل کافی، زمینه را برای توسعه‌ی نظریات جدیدی در فلسفه‌ی علم فراهم کرد. به عنوان مثال، کارل پوپر، فیلسوف علم، از تقسیم‌بندی شوپنهاور برای دفاع از نظریه‌ی خود مبنی بر اینکه علم بر اساس فرضیه‌ها و فرضیه‌شکنی بنا شده است، استفاده کرد.

-       در منطق، شوپنهاور با ارائه‌ی تعریف خود از علت، زمینه را برای توسعه‌ی نظریات جدیدی در منطق فراهم کرد. به عنوان مثال، گوتلوب فرگه، منطق‌دان، از تعریف شوپنهاور از علت برای توسعه‌ی نظریه‌ی خود مبنی بر اینکه منطق بر اساس مفاهیم بنیادی وجود و علت بنا شده است، استفاده کرد.

در مجموع، کتاب ریشه‌ی چهارگان اصل دلیل کافی یکی از مهم‌ترین آثار فلسفی شوپنهاور است که تاثیر عمیقی بر فلسفه‌ی غرب داشته است. این کتاب، منبعی ارزشمند برای مطالعه‌ی مفهوم دلیل کافی محسوب می‌شود.

در بخشی از کتاب ریشه‌ی چهارگان اصل دلیل کافی می‌خوانیم

«افلاطون آسمانی و کانت شگفتی‌ساز هم‌صدا و با لحنی استوار قاعده‌ای برای روش هرگونه فلسفه‌ورزی، و درواقع هرگونه شناخت به‌طور کلی، مطرح می‌کنند. آن‌ها می‌گویند که ما باید دو قانون را رعایت کنیم، قوانین تجانس و تنویع (نوع‌بندی) و این قوانین باید به تعادل رعایت شوند، نه به بهای یک‌دیگر. قانون تجانس به ما می‌گوید که با گونه‌ها و مشاهدهٔ همانندی‌ها و تطابق‌ها آغاز کرده، و این گونه‌ها را در انواع، و انواع را نیز در اجناس یکی کنیم، تا این که نهایتاً به بالاترین مفهومی که همه‌چیز را دربرمی‌گیرد برسیم. چون این قانونْ استعلایی و جزء لاینفک قوهٔ تعقل ماست و پیش‌فرض می‌گیرد که طبیعت با آن هماهنگ است، فرضی که تعبیرش این قاعدهٔ قدیمی است: «شمار ذوات نباید به‌نحو غیرضروری افزایش یابد». از سوی دیگر، کانت قانون تنویع را این‌طور بیان می‌کند: «تنوعات ذوات نباید به‌نحو غیرضروری کاهش یابد». لذا قانون تنویع مستلزم این است که ما انواعی را که تحت یک مفهوم جنسی فراگیر یکی شده‌اند، و نیز گونه‌های بالاتر و پایین‌تری را که تحت این انواع دسته‌بندی شده‌اند، به وضوح از یک‌دیگر متمایز سازیم. این قانون از ما می‌خواهد که مراقب باشیم پرش نکنیم، و درواقع گونه‌های پایین‌تر یا حتی افراد را مستقیماً زیر مفهوم جنسی دسته‌بندی نکنیم. زیرا هر مفهومی باز می‌تواند به مفاهیم پایین‌تری تقسیم شود، و حتی یک مفهوم هم تا سطح ادراک شهودی صرف پایین نمی‌آید. کانت می‌آموزاند که هردوی این قوانین اصول اساسی و استعلایی قوهٔ تعقل (vernunft) ما هستند که تطابق امور با این قوانین را به‌طور پیشینی مسلم فرض می‌کند. ظاهراً افلاطون همین مطلب را به شیوهٔ خود بیان کرده، می‌گوید این قواعدی که سراسر علم به وجود آمدنش را مدیون آن‌هاست همراه آتش پرومته از ملأ اعلا بر ما نازل شده‌اند.»

پیشنهاداتی برای خوانندگان کتاب ریشه‌ی چهارگان اصل دلیل کافی

اگر از خواندن کتاب ریشه‌ی چهارگان اصل دلیل کافی لذت بردید، پیشنهاد می‌کنیم که از خواندن کتاب‌های زیر غافل نشوید.

۱- کتاب در باب حکمت زندگی

۲- کتاب تسلی بخشی‌های فلسفه

۳- کتاب جستارهایی در باب عشق