کتاب رویای عمو جان نشر انتشارات جامی

ماریا آلکساندراونا ماسکالوا البته بانوی اول شهر مارداسوف است و در این مطلب هیچ شک و تردیدی نیست. رفتار وی چنان بود که گویی به کسی محتاج نمی‌باشد و بالعکس همه به وی احتیاج دارند راستش را بگوییم تقریبا هیچکس او را دوست ندارد و حتی اشخاص بسیاری هم هستند که از ته دل از وی متنفرند، ولی در عوض همه از او می‌ترسند و این موضوع نیز چیزی است که لازم دارد. چنین احتیاجی نشانه کاردانی و سیاستمداری عالی است. از خصوصیات منحصر به فرد ماریا آلکساندراونا این است که او فوق‌العاده به خبرچینی علاقمند است و اگر روز قبل چیز تازه‌ای نشنیده باشد تمام شب را تا صبح نخواهد خوابید ـ با وجود تمام این مطالب او می‌تواند طوری رفتار کند که اگر به او بنگرند، حتی به فکر انسان خطور نخواهد کرد که این بانوی عالی مقام خبرچین اول جهان و یا حداقل خبرچین اول شهر مارداسوف است! بلکه برعکس به نظر می‌رسد که بدگویی‌ها می‌بایستی در حضورش نابود شوند، بدگویان شرمنده شوند و مانند شاگردان مدرسه در برابر آقا معلم بلرزند و نیز گفتگو نباید به جز راجع به عالی‌ترین مواد و صفات ادامه یابد. وی درباره بعضی از ساکنین شهر مارداسوف چنان خبرهای مهم و پر افتضاحی می‌داند که اگر در موقع مناسب تعریفشان کند و واقعیت آنها را ثابت نماید ـ همانطور که قادر است سخنان خود را به اثبات برساند ـ در شهر مارداسوف زمین لرزه لیسبن به وقوع خواهد پیوست. ضمنا اینکه، وی ابدا و اصلا از این رازها پرده برنمی‌دارد و فقط در موارد خاصی آنها را افشا می‌نماید و آن هم فقط پیش نزدیکترین دوستان و آشنایان خود. ماریا آلکساندراونا بیشتر علاقمند است که اشخاص را بترساند، یعنی اشاره می‌کند که از اسرارشان بااطلاع است و بیشتر دوست دارد خانم یا آقایی را دائما در خوف و هراس نگاه دارد، تا در موقع مناسب ضربه قطعی را وارد سازد. این نکته هوش و تاکتیک زیرکانه وی را می‌رساند ـ ماریا آلکساندراونا همواره به خاطر ادای جمله Comme il faut»» بی‌عیب خود که عموم آشنایان آن را سرمشق خود قرار می‌دادند از سایرین مجزا بود. وی در خصوص جمله «Comme il faut» در مارداسوف رقیبی نداشت. مثلاً وی می‌توانست با یک کلمه رقیب خود را ـ چنانکه ما شاهد بودیم ـ قطعه قطعه کند، به قتلش رسانده و نابود نماید. و در ضمن هم چنان وانمود سازد که حتی ملاحظه هم ننموده که چگونه کلمه نیشدار را بر زبان آورده است. البته واضح است که چنین سیاست ظریفی از لوازم مجامع طبقه ممتاز می‌باشد. به طور کلی وی از لحاظ اجرای کلّیه این شعبده‌بازیها از تمام تردست‌ها گوی سبقت را خواهد ربود. وی با مقامات روابط بسیار زیادی دارد. همچنین باید گفت که بسیاری از اشخاص که به شهر مارداسوف می‌آمدند در موقع بازگشت از شیوه پذیرایی وی تحسین می‌کردند و حتی بعد از آن هم با وی مکاتبه خود را ادامه می‌دادند، حتی کسی در مدحش اشعاری سرود و ماریا آلکساندراونا با فخر و افاده آنها را به عموم آشنایان نشان می‌داد. -از متن کتاب-