نویسنده‌ای در گریز

«دمیتری الکسییویچ گلوخوفسکی» نویسنده و روزنامه‌نگار روس است که سال 1979 در مسکو متولد شده. پدرش یک ویراستار یهودی است و مادرش ویرایش‌گر عکس. دمیتری در هفده‌سالگی برای ادامه‌ی تحصیل به اسرائیل رفت. او از چند سالی پیش‌تر تصمیم گرفته بود نویسنده شود. طی چهار سال و نیمی که در اسرائیل زندگی کرد، علاوه بر آموختن زبان عبری، در رشته‌ی روزنامه‌نگاری و روابط بین‌الملل درس خواند و از دانشگاه اورشلیم فارغ‌التحصیل شد. گلوخوفسکیِ روزنامه‌نگار سابقه‌ی همکاری با «یورونیوز»، «راشا تودِی»، «دویچه‌ وله» و «اسکای نیوز» را دارد و علاوه بر روسیه و اسرائیل، سابقه‌ی زندگی در کشورهای آلمان و فرانسه را هم دارد. او از «پایگاه فضایی بایکونور»، «نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل» و «قطب شمال» هم گزارش‌هایی تهیه کرده و «جنگ لبنان» در سال 2006 را نیز پوشش داده است. گلوخوفسکی در جریان جنگ کشورش با اوکراین، از اوکراین حمایت کرد و نقدهای بسیاری به دولت روسیه وارد کرد. دادگاه منطقه‌ای مسکو در محکامه‌ای غیابی، گلوخوفسکی را به هشت سال زندان محکوم کرد. به همین خاطر، نویسنده‌ی روس در حال حاضر خارج از وطن زندگی می‌کند. اما شهرت دمیتری گلوخوفسکی بیش از روزنامه‌نگاری و ماجراهای سیاسی‌اش، به داستان‌نویسی او و بیش از همه سه‌گانه‌ی «مترو» برمی‌گردد. او غیر از این مجموعه چند رمان موفق دیگر نیز نوشته است که مجموعه‌ی «پایگاه» و رمان‌های «آینده»، «پیام»، «گرگ‌ومیش» و «داستان‌های سرزمین مادری» از جملۀ آن‌ها هستند. او سه فیلمنامه هم نوشته که فیلم «متن»، فیلم کوتاه «سولفور» و سریال «مرداب» از روی آن‌ها ساخته شده است.

سه‌گانه‌ی مترو

دمیتری گلوخوفسکی تحریر رمان «مترو 2033» را در هجده‌سالگی شروع کرد؛ رمانی که از پانزده‌سالگی ایده‌ی آن را در سر داشت. سال 2002، نویسنده رمانش را به‌طور رایگان در وب‌سایت خود منتشر کرد. سه سال بعد بود که نخستین نسخه‌ی چاپی آن به بازار آمد. استقبال از کتاب باعث شد بازی ویدیویی مترو 2033 نیز بر اساس رمان روانه‌ی بازار شود. گلوخوفسکی جلد دوم سه‌گانه‌اش را سال 2009 تحت عنوان «مترو 2034» منتشر کرد. ساخت بازی از رمان دوم با چالش‌هایی همراه بود. به همین خاطر نویسنده خود به تیم سازنده‌ی بازی پیوست و با خلق داستانی تازه، بازی «مترو: آخرین نور» تولید شد. این بار بازی بود که پس از انتشار به رمان بدل شد و گلوخوفسکی «مترو 2035» را بر اساس آن نوشت و سال 2015 آن را منتشر کرد. یک بازی دیگر هم در سال 2019 از دنیای گلوخوفسکی بیرون آمد؛ «مترو اکسدس» که دنباله‌ای بر «مترو: آخرین نور» محسوب می‌شود. این بازی هم در همان فضای قبلی رخ می‌دهد و بیشتر از داستان‌های کتاب اول و سوم الهام گرفته شده است. سه‌گانه‌ی گلوخوفسکی در فضای پساآخرالزمانی روایت می‌شود؛ در متروی مسکو، جایی که آخرین بازماندگان یک هولوکاست هسته‌ای در آن پناه گرفته‌اند.

تلاش برای جبران مافات در یک جهان پساآخرالزمانی

در سال 2013، یک جنگ هسته‌ای سیلی از جمعیت بازماندگان در مسکو را در جست‌وجوی جان‌پناه به زیر زمین هدایت می‌کند. سیستم متروی شهر، یکی از این پناه‌گاه‌هاست. در گذر زمان، مردم در ایستگاه‌های قطار جمع می‌شوند و سپس به ایالت‌های مستقل بدل می‌شوند. مرحله‌ی بعدی، شکل‌گیری جناح‌هاست: از حافظان صلح مستقل و تکاوران نظم تا جناح خط قرمز نئواستالینستی، رایش چهارم نئونازی و جناح‌های قدرتمندتری مثل پولیس که قدرت نظامی و علمی بیشتری در اختیار دارد. قهرمان این داستان مردی بیست‌وچهارساله به نام «آرتیوم» است. او مدتی پیش از جنگ به دنیا آمده و در کودکی توسط یک افسر نظامی به اسم «سوخوی» از مرگ نجات یافته است. سوخوی اکنون رهبری یکی از ایالات مترو را در دست دارد و آرتیوم را به عنوان پسر خود بزرگ کرده است. روزگار آرتیوم با گشت‌زنی در تونل‌ها و کار در کارخانه‌های تولید قارچ سپری می‌شود. تا آن‌که جوانک می‌فهمد ده سال قبل اشتباهی مرتکب شده که اکنون امنیت کلی مترو و زندگی تمام مردمش را تهدید می‌کند. او به کمک مردی که او را «شکارچی» می‌نامند، مسیر سخت و مرگباری را در ایستگاه‌ها و راه‌آهن متروی مسکو پیش می‌گیرد تا شاید بتواند اشتباه گذشته‌اش را جبران کند.

مجموعه‌ی صوتی مترو

کتاب صوتی «مترو 2033» اثر «دمیتری گلوخوفسکی» ماحصل همکاری نشر صوتی آوانامه و «کتابسرای تندیس» است که با ترجمه‌ی «فربد آذسن» و اجرای «مهدی صفری» منتشر شده است.