کتاب صوتی تلماسه اثر فرانک هربرت

- جلب توجه دوباره با گذشت بیش از نیم قرن: «فرانک هربرت» رمان‌نویس، روزنامه‌نگار، اقلیم‌شناس و عکاس آمریکایی است که سال ۱۹۲۰ در واشینگتن متولد شد. او را بیش از همه برای خلق رمان‌های علمی-تخیلی و در رأس‌شان «تلماسه» می‌شناسند. هربرت تلماسه را در سال ۱۹۶۵ منتشر کرد و اکنون پس از گذشت سالیان بسیار از انتشارش، همچنان به عنوان یکی از بهترین رمان‌های این سبک شناخته می‌شود. فرانک هربرت در سال‌های بعد تلماسه را ادامه داد و آن را به مجموعه‌ای بدل کرد که بعدها توسط پسرش برایان و «کوین جی. اندرسن» دنباله‌های دیگری نیز برای آن نوشته شد. «دیوید لینچ» فیلمساز بزرگ آمریکایی نخستین فیلمسازی بود که تلماسه را بر پرده‌ی سینماها آورد و در نخستین سال‌های فعالیت هنری‌اش فیلمی ساخت که نه در زمان ساختش، اما پس از گذر سال‌ها، ارزش‌هایش هویدا شد. اما آن‌چه در سال‌های اخیر دوباره باعث جلب توجه‌های بسیار به شاهکار هربرت شد، پروژه‌ی عظیمی بود که به کارگردانی «دنیس ویلنوو» کارگردان خوش‌ذوق کانادایی، با ترکیب جذابی از بازیگران، جلوه‌های ویژه‌ی حیرت‌انگیز و موسیقی متن زیبا در سال ۲۰۲۱ روی پرده رفت و با فروش بیش از چهارصد میلیون دلار، ساخت فیلم دوم را هم در سال جاری کلید زد. فرانک هربرت در سال ۱۹۸۶ و پس از به‌جا گذاشتن میراثی ارزشمند، در ایالت ویسکانسین درگذشت. - یکی از درخشان‌ترین نمونه‌های جهان‌آفرینی ادبی: کار تحقیق و نگارش تلماسه شش سال به طول انجامید. پس از اتمام کار، حدود بیست ناشر از قبول چاپ این اثر خودداری کردند تا سرانجام ناشر خرده‌پایی در فیلادلفیا با چاپ تلماسه موافقت کرد و چیزی نگذشت که سیل نظرات مثبت منتقدان به سمت این کتاب سرازیر شد. شاهکار فرانک هربرت، از چند جهت حائز اهمیت است: نماینده‌ی حرکتی بود به سمت رویکردی ادبی‌تر به رمان‌نویسیِ علمی-تخیلی. نویسنده به ایده‌ی جالب خود اکتفا نکرده و بر شخصیت‌پردازی و داستان‌گویی نیز به همان مقدار تمرکز کرده است. تلماسه نخستین رمان این ژانر است که به صورت جامع به مبحث بوم‌شناسی پرداخته است. علاوه بر این، مباحثی چون فلسفه و روان‌شناسی، در تاروپود اثر به چشم می‌خورند. هربرت همچنین به یاری ذهن خلاق خود هیچ گوشه‌ای از جهانی که آفریده بود را از قلم نینداخت و عاشقانه کوشید تا با افزودن دانش‌نامه‌ها و لغت‌نامه‌ها، نقل‌قول‌ها، اسناد و وقایع تاریخی، آن را برای مخاطبانش زنده و زنده‌تر کند. جایگاه تلماسه در ادبیات علمی-تخیلی را می‌توان هم‌سنگ مقامی دانست که «ارباب حلقه‌ها» شاهکار بی‌تکرار «تالکین» در ادبیات فانتزی دارد. - تلفیقی از گذشته و حال و آینده: داستان تلماسه در آینده‌ای بسیار دور، در فضایی فراسیاره‌ای میان چند خاندان اتفاق می‌افتد که به صورت ملوک‌الطوایفی و زیر نظر یک امپراطور زندگی می‌کنند. سیاره‌ای به نام آراکیس که حال‌وهوای بیابانی آن که یادآور خاورمیانه‌ی امروز است، سبب شده نام «تلماسه» بر آن بگذارند. این سیاره که چندان برای زندگی ایده‌آل نیست، ساکنان خود را دارد و به دلیل ماده‌ای ارزشمند به نام اسپایس، آماج حملات و غارت‌های یکی از خاندان‌هاست. در این شرایط امپراطور، دوک لتو، فرمان‌روای خاندان آرتریز را مأمور می‌کند که این سیاره‌ی بلاخیز و گران‌بها را تحت سلطه بگیرد و امنیت آن را فراهم آورد. اما اتفاقات و افراد بسیاری پشت پرده‌ها مشغولند و رازها و پیش‌گویی‌های بسیاری نیز هستند تا نگذارند معادله‌ی تلماسه به این سادگی‌ها حل شود. رمان فرانک هربرت، علاوه بر جذابیت‌های داستانی و مفاهیمی که در خلال داستان سعی در انتقال دادنشان دارد، با نقب‌هایی که به قلب خاورمیانه می‌زند و با واژگان و مفاهیمی که گاه برای مخاطبان ایرانی بسیار آشنا و ملموس هستند، گیرایی دوچندان یافته است. - نسخه‌ی صوتی تلماسه: کتاب صوتی «تلماسه» اثر «فرانک هربرت» نتیجه‌ی همکاری آوانامه و «انتشارات کتابسرای تندیس» است که با ترجمه‌ی «مهیار فروتن‌فر» تولید و منتشر شده است. راوی این اثر مهم «مهدی صفری» بوده، در اجرای دیالوگ‌ها «آرمان سلطان‌زاده» و «مریم پاک‌ذات» مهدی صفری را یاری نموده‌اند.