کتاب صوتی مسئله‌ی اسپینوزا نشر آوانامه

یک روان‌پزشک داستان‌نویس

دکتر «اروین دیوید یالوم» نویسنده و روان‌پزشک هستی‌گرا (اگزیستانسیال) آمریکایی است که سال ۱۹۳۱ در واشینگتون متولد شده است. او ابتدا از دانشگاه بوستون دکترای پزشکی‌اش را دریافت کرد و چهار سال بعد در نیویورک، در رشته‌ی روان‌پزشکی فارغ‌التحصیل شد و چند سال بعد شروع به تدریس در دانشگاه استنفورد کرد. یالوم تاکنون آثار پرشماری تألیف کرده است. او علاوه بر تسلط به فلسفه و روان‌پزشکی، در داستان‌نویس نیز چیره‌دست است. از همین رو، نیمی از آثار یالوم را رمان‌ها و داستان‌های کوتاه روان‌شناختی تشکیل می‌دهد و او در نیمه‌ی دیگر با قالب غیرداستانی، مستقیم عقاید فلسفی و روان‌شناختی خود را بیان کرده است. برخی از مهم‌ترین آثار او عبارتند از: «وقتی نیچه گریست»، «دژخیم عشق»، «درمان شوپنهاور»، «موهبت روان‌درمان‌گری»، «دروغگویی روی مبل»، «مسئله‌ی اسپینوزا»، «خیره به خورشید نگریستن»، «خلق‌شدگان یک روز»، «مامان و معنی زندگی»، «روان‌درمانی اگزیستانسیال»، «شدم آن‌که هستم» و «مسئله‌ی مرگ و زندگی».

«به یاد آر: تاریخ ما بی‌قراری بود؛ نه باوری، نه وطنی...»

«باروخ اسپینوزا» فیلسوف بزرگی بود که نوامبر ۱۶۳۲ در یک خانواده‌ی پرتغالی یهودی در آمستردام هلند متولد شد. اندیشه‌های او از مواد اولیه‌ی مهمی بود که جنبش «عصر روشنگری» را رقم زد. اسپینوزا که خود از بزرگانی چون «رنه دکارت»، «توماس هابز»، «ارسطو» و «افلاطون» تأثیر پذیرفته بود، توانست بر اندیشه‌های بسیاری از فلاسفه‌ی پس از خود اثر بگذارد. در میان این نام‌های پرشمار می‌توان به اسامی آشنای «ایمانوئل کانت»، «جان لاک»، «فریدریش نیچه»، «گئورگ ویلهلم فریدریش هگل»، «آرتور شوپنهاور» و «کارل مارکس» اشاره کرد. باروخ اسپینوزا زندگی غریبی داشت و انتشار باورهایش باعث شد از جامعه‌ی یهود طرد و تکفیر شود. دوران حیاتش را در انزوا سپری کرد و از اندیشه و فلسفه ارتزاق کرد. دو اثر مهم از اسپینوزا به‌جا مانده که «اخلاق» و «رساله‌ی الهی-سیاسی» نام دارند.

«در نیمه‌راه زندگی زمینی‌ام، راه خویش را در جنگل تاریک گم کرده‌ام.»

«آلفرد ارنست روزنبرگ» از نظریه‌پردازان و ایدئولوگ‌های کلیدی آلمان نازی بود. او ژانویه‌ی ۱۸۹۳ در استونی متولد شد. ریشه‌های گذشتگانش او را به‌سوی آلمان و اندیشه‌های ضدیهودش او را سمت حزب ملی سوسیالیست کارگران آلمان رهنمون کردند. اندیشه‌های نژادگرایانه‌ی روزنبرگ از اوان جوانی و تحت تأثیر آثار نویسندگانی چون «هیوستون استوارت چمبرلن» شکل گرفت و گذر زمان، تنها جهان فکری روزنبرگ را تاریک‌تر کرد. او با نوشتن در روزنامه‌ی «فولکیشر بئوباختر» در میان اعضای حزب ناسیونال سوسیالیست آلمان، نامی برای خود به‌هم زد. مسیر شهرت روزنبرگ با ظهور «آدولف هیتلر» تلاقی کرد و تفکرات این دو، بسیار بر هم اثر گذاشت. هیتلر کتاب «نبرد من» را نوشت و روزنبرگ نظریه‌هایش را در کتاب «اسطوره‌ی قرن بیستم» به چاپ رساند. بار نسل‌کشی یهودیان طی جنگ جهانی دوم را بیش از همه می‌توان روی دوش این دو چهره گذاشت.

«تاریخ افسانه‌ای است که رخ داده. افسانه تاریخی است که ممکن است رخ داده باشد.»

مسئله‌ی اسپینوزا اثر اروین یالوم رمانی است که دو خط داستانی را به موازات پیش می‌برد. اولی هلند قرن هفدهم و شرح‌حال باروخ اسپینوزا را روایت می‌کند و دومی در استونی و سپس آلمان قرن بیستم می‌گذرد و از سرنوشت آلفرد روزنبرگ سخن می‌گوید. زندگی منزوی اسپینوزا باعث شده اطلاعات کاملی از شرح‌حالش در دست نباشد. دکتر یالوم کوشیده بر اساس نوشته‌های او و هرآن‌چه از اندیشه‌ی او در دست بوده، زندگی‌اش را روایت کند. در این میان شخصیتی به اسم «فرانکو بنیتز» را خلق کرده تا در خلال گفت‌وگوهای او با اسپینوزا تصویر شفاف‌تری از تفکر فیلسوف برای مخاطب ترسیم کند. از سوی دیگر، آلفرد روزنبرگ اندیشمند شهیر نازی که در دوران حیاتش در کشمکش‌های فراوان با اندیشه‌های به‌جامانده از اسپینوزا بوده، نمونه‌ی قابل تأملی برای نشان دادن تأثیر تفکرات اسپینوزا پس از قرن‌ها است. در این خط داستانی نیز روان‌کاوی به نام «آلفرد پفیستر» به داستان حقیقی اضافه شده تا یالوم بتواند از زبان او نظرات روان‌شناختی خود را نیز بیان کند. با این تفاصیل، «مسئله‌ی اسپینوزا» ترکیبی است از تاریخ و تخیل. تاریخی که رخ داده و تخیلی که می‌توانسته رخ داده باشد.

آثار دکتر یالوم در آوانامه

کتاب صوتی «مسئله‌ی اسپینوزا» اثر «اروین د. یالوم» ماحصل همکاری نشر صوتی آوانامه و «نشر قطره» است که با ترجمه‌ی «بهاره نوبهار» و اجرای «مهدی صفری» تولید شده است. پیش از این نیز نسخه‌ی صوتی پنج عنوان از مهم‌ترین آثار اروین یالوم توسط نشر صوتی آوانامه منتشر شده است: «وقتی نیچه گریست» با ترجمه‌ی «سپیده حبیب» و صدای «آرمان سلطان‌زاده»، «درمان شوپنهاور» با ترجمه‌ی «کیومرث پارسای» و خوانش «میلاد فتوحی»، «روان‌درمانی اگزیستانسیال» با ترجمه‌ی «سپیده حبیب» و اجرای «مهدی صفری»، «مسئله‌ی مرگ و زندگی» اثر مشترک اروین یالوم و همسرش «مریلین یالوم» با ترجمه‌ی «الهام شریف» و گویندگی «مهدی صفری»، «آزاده رادمهر» و «مریم پاک‌ذات» و نیز مجموعه‌داستان «خلق‌شدگان یک روز» با ترجمه‌ی «نرگس خوزان» و اجرای «حامد فعال».