کتاب صوتی قهوه استانبول نیکو می سوزد علی اکبر شیروانی توسعه محتوای لحن دیگر

- بخشی از کتاب: پایتخت دولت علیّه عثمانی، قسطنطنیه است که اکنون به استانبول مشهور شده و حال آنکه استانبول محله‌ای است از قسطنطنیه‌. چون مسجد ایاصوفیه و مساجد دیگر و عمارات قدیمه در آنجا است، پایتخت موسوم استانبول شده‌، اگرچه در آن محله هم شبها تا صبح چراغ گاز روشن است و مردم بدون مانعی آمد و رفت می‌کنند ولی نسبت به قلاته و بی‌اوغلو چندان آبادی و آزادی ندارد. مقصود اصلی من شرح حال و سرگذشت سفر خود نوشتن است، نه خبراً عما فی مصر و استانبول‌ آن قدر سیاحان نوشته‌اند که مردم بی‌نیاز هستند. در زمستان کمتر شب و روزی است که در استانبول باران نبارد‌. هوایش به سردی هوای شیراز و اصفهان نیست‌. ساعت هفت و هشت که شبها از بی‌اوغلو به محلة استانبول برمی‌گشتم از سرما متأذّی نمی‌شدم‌. خیابان‌ها و کوچه‌های تمام محلات پست و بلند است‌. بعضی جاها در بی‌اوغلو چهل پنجاه پله ساخته‌اند‌. کوچه‌ها سنگ‌فرش است و از باران خیلی گِل نمی‌شود‌. گویند دور تمام پایتخت سی و شش فرسخ است‌. راست و دروغِ این خبر که ندانستم ولی هر محله‌ای از استانبول به اندازة شهری بزرگ است. کلیّتاً مردم آنجا مؤدب و با تربیت هستند و با غریبه‌ها نیز مهربانی دارند‌. نان و گوشت و برنج و روغن نهایت گرانی دارد اما فراوان است‌. غذایی از گوشت مرغ و شیر می‌پزند آن را مَهلبی می‌گویند‌. چند مرتبه خوردم خیلی تعریف دارد‌. خورشی دیگر از برنج و گوشت می‌سازند در دو کفة صدف گذاشته و چاشنی می‌زنند‌. دو سه دفعه صرف شد‌. باقلوایی خوب درست می‌کنند ولی روغن خوش‌بو در استانبول کم یافت می‌شود‌. بیشتر باقلواها بدبو است‌. شیرینی دیگر می‌سازند اسمش قطافه است‌ کمال امتیاز دارد‌. پرتقالی از طرف یافه می‌آورند خیلی درشت و بی‌هسته و خوش‌طعم اما گران می‌فروشند. حمام‌های بسیار خوبِ پاکیزه دارد‌. در سه حمام چند مرتبه رفتم‌. به مراتب بهتر از حمام‌های مصر است‌. در بازارها و خیابان‌ها دلاکی خیلی با زینت است‌. قهوه‌خانه‌ای در بی‌اوغلو بود که خدمتکارهایش مرد بودند و با چراغ الکتریسیته روشن می‌شد‌. خیلی وسیع و با زینت بود. سازی است بزرگ که یک نفر به دوش می‌گیرد و دیگری از پشت چرخ آن را حرکت می‌دهد و در کوچه‌های شهر می‌گردانند و در قهوه‌خانه‌ها می‌برند‌ صدای خوبی دارد‌ آن را ارغنون می‌گویند‌. جز در استانبول دیگر در جایی ندیده بودم‌. شبی در قهوه‌خانه‌ای فنگراف دیدم صدایش خیلی بلند بود‌. نسبتی به آنهایی که در بعضی جاها دیده بودم نداشت‌. هنوز در استانبول تراموای کهربایی معمول نشده‌، تراموای اسبی بسیار است و بعضی دو طبقه دارد.