کتاب صوتی «در جستجوی جامعه بلندمدت» حاصل گفتوگوی همایون کاتوزیان با کریم ازغندهپور با هدف تبیین نظریه «جامعه کوتاهمدت» است که همایون کاتوزیان آن را مطرح کرده است. محمدعلی همایون کاتوزیان که در ایران او را با نامِ مختصر همایون کاتوزیان میشناسیم، پژوهشگر علوم سیاسی، اقتصاددان، تاریخنگار و منتقد ادبی است. همایون کاتوزیان آثار بسیار زیادی به زبان فارسی و انگلیسی دارد. همچنین نظریههای او در علوم انسانی و در حوزه اقتصاد، جامعهشناسی و... نیز مورد توجه بوده است.
- خلاصهای از کتاب صوتی در جست و جوی جامعه بلندمدت:
نظریه جامعه کوتاهمدت که همایون کاتوزیان آن را مطرح کرده است، بحثها و نقدهای زیادی بههمراه داشته است. همایون کاتوزیان با بیان این نظریه معتقد است: «ایران جامعهای کوتاهمدت» است. یعنی جامعهای است که تداوم و تغییر، حتی بنیادیترین تغییرات، در آن کوتاهمدت بوده و علت آن هم فقدان چارچوب قانونی تثبیتشده و تخطیناپذیر است.» حال در خصوص این نظریه با چنین سوالاتی مواجه میشویم که چطور میشود جامعه بلندمدتی شویم؟ دلایل اینکه ما جامعه کوتاهمدت هستیم چیست؟ آیا نوع حاکمیت در تبدیلشدن به یک جامعه کوتاهمدت یا بلندمدت تاثیر دارد؟ همه این سوالات باعث میشود که کریم ارغندهپور بهعنوان روزنامهنگار و سیاستمدار به گفتوگو با همایون کاتوزیان بنشیند. در پایان نیز نتایج گفتوگو و پاسخ کاتوزیان را در قالب کتابی با عنوان در جستوجوی جامعه بلندمدت منتشر کند.
کتاب صوتی در جستجوی جامعه بلندمدت حاصل گفتوگوی سه جلسه دوساعته است. در اصل، متن این کتاب کمحجم همان صورت مکتوب گفتوگوی شفاهی کریم ارغندهپور با این نظریهپرداز است که برای آشنایی بیشتر علاقهمندان و افراد دغدغهمند به نظریه جامعه کوتاهمدت نوشته شده است. در مقدمه کتاب آمده است: «مدعای اصلی این کتاب تکمیل یک سخن است و آن، اینکه تغییر در جامعه اصلا امری نامحتمل نیست به ارادهای متکی است که از روی آگاهی و تجربه برخاسته باشد.» یادداشت کوتاه همایون کاتوزیان درباره کتاب، مقدمه نویسنده یا مصاحبهکننده (کریم ارغندهپور) و در پایان، متن گفتوگو یا همان مصاحبه، بخشهای کتاب هستند.
- بخشهایی از کتاب در جستجوی جامعه بلندمدت:
شما فرمودید مدرنیزاسیون در زمان پهلویها سطحی بوده، آیا ممکن است نمونههای عمیقتری از این فرایند را در کشورهای اطراف ما مثال بزنید؟
بله، مثلا در چین مشاهده میکنیم که طبق الگوی خاصی –که دقیقا منطبق بر الگوهای غربی هم نیست- به تجدد رسیدهاند و این تجدد ریشهدار شده و در زمینههای اقتصادی و نظامی و حتی علمی پیشرفت عمیقی کردهاند... ترکیه مثال دیگری است که میتوان ذکر کرد. این کشور با الگویی که مقدار زیادی از آن اقتباس از غرب بوده به تجدد دست یافته و این تجدد را ریشهدار کرده است. طبعا در جایی مثل افغانستان عمقی از تجدد دیده نمیشود!
- درباره همایون کاتوزیان:
حوزه فعالیتهای محمدعلی همایون کاتوزیان وسیع و متنوع است. او هم در اقتصاد دستی دارد و هم پژوهشگر علوم سیاسی و جامعهشناسی است. علاوه بر این هفت کتاب نیز با موضوع تاریخ و ادبیات ایران دارد که به زبان انگلیسی منتشر شده است. کاتوزیان دوره لیسانس خود را در دانشگاه بیرمنگام و فوق لیسانس را در دانشگاه لندن گذراند. او در سال ۱۹۸۴ نیز دکترایش را از دانشگاه کنت در کانتربری گرفت. کاتوزیان در حال حاضر دوره پسادکترای خود را در کالج سنت آنتونی میگذراند و عضو هیئت علمی موسسه شرقشناسی دانشگاه آکسفورد است.
- برخی از کتابها او به قرار زیر هستند:
- - سعدی، شاعر عشق و زندگی
- جمالزاده و ادبیات او
- گفتوگو درباره عقلانیت و نوگرایی
- هشت مقاله در تاریخ و ادب معاصر
- صادق هدایت و مرگ نویسنده،
- نقدی بر بوف کور هدایت
- مصدق و مبارزه برای قدرت در ایران