اصفهان، نصف جهان

هدایت در اصفهان، نصف جهان، سفرنامه‌ی خودش به این شهر تاریخی را بازگو می‌کند و به توصیف ادبی بناها، عمارت‌ها، مناره‌ها، مسجدها و خلاصه آثار دیدنی و تاریخی آن می‌پردازد. توصیف قصه‌گونه‌ی هدایت در این سفرنامه چنان ماهرانه و جالب توجه است که به‌هیچ‌وجه خواننده را خسته نمی‌کند؛ زیرا هدایت در عین‌حالی‌که به توصیف معماری‌ها، کاشی‌کاری‌ها و زیبایی‌های این مکان‌ها می‌پردازد، در میان آن، با آوردن حکایت‌هایی شیرین و یا باورهای افسانه‌گونه‌ی مردم آن‌جا، خواننده را از کسالت درمی‌آورد و به اِطناب ملال‌انگیز گزارش سفرش، رنگ و جلایی شیرین و خواندنی می‌دهد. این گزارش چنان زیبا، دقیق، عمیق و... بیان می‌شود که هر کسی با خواندن آن، ولو این‌که هرگز به این شهر تاریخی نرفته باشد، خود را در این شهر و مقابل بنایی که هدایت درموردش حرف می‌زند، می‌بیند و اگر بعداز خواندن این سفرنامه گذرش به اصفهان بیفتد دیگر خودش را در آن شهر غریب نمی‌یابد که همه‌جا برایش آشنا است و گویی بارها به این شهر سفر کرده و همه‌جا را به‌خوبی دیده است. در پایان باید گفت که این کتابِ هدایت هم خواندنی و زیبا است و مانند تمام آثارش خواننده را جذب می‌کند و با او صمیمانه ارتباط برقرار می‌کند. نکته‌ی دیگر این‌که آن‌چه در نوشته‌های دیگران ممکن است خیلی شنیع و وقیح جلوه کند در داستان‌های هدایت به‌خاطر کاربرد بجای‌شان این حس را در خواننده ایجاد نمی‌کند؛ بلکه او را به تحسین وامی‌دارد. سیدعلی شاهری