- درباره کتاب صوتی نامه ای در باب تساهل:
کتاب صوتی «نامهای در باب تساهل» توسط «جان لاک»؛ نویسنده و فیلسوف سیاسی بریتانیایی نوشته شده است. جان لاک را به عنوان پدر لیبرالیسم کلاسیک نیز میشناسند.
جان لاک در کتاب صوتی نامهای در باب تساهل به دنبال تاکید بر این موضوع است که تنها درصورتیکه اعمال انسانهای از روی عشق و خلوص نیت صورت گیرد، موردقبول خداوند متعالی قرار میگیرد. بدین ترتیب کلیه عوامل و اقداماتی که به نحوی به تحمیل عقیده و باورهای دینی به افراد یک جامعه میشود نهتنها موجب خلوص افراد نمیگردد، بلکه از جمله عوامل ایجاد اختلال در خلوص و صمیمیت افراد نسبت به یک باور دینی و عقیده مذهبی میشود.
نویسنده، این کتاب را در پی فشارهایی که بر پروتستانها وارد میشود و از طرفی ازدیاد فقر و تنگدستی از جامعه و با هدف دفاع از حق آزادی همه افراد در انتخاب فرقهها و مذهبهای مختلف با آیینهای متفاوت از هم نگاشته است.
- خلاصهای از کتاب صوتی نامهای در باب تساهل:
جان لاک در کتاب صوتی نامهای در باب تساهل، سه محور اصلی برای تساهل مذهبی در نظر گرفته است:
۱) قضاوت دنیوی (در مورد قضاوت در سیستم قضایی دولت به طور خاص و قضاوت شخصی انسانها به طور کلی قادر به ارزیابی و تحلیل حقیقت ادعاها در دیدگاههای مذهبی رقیب نیست.
۲) حتی اگر چنانچه قضاوت دنیوی قادر بود این کار را انجام دهد، مجبور کردن مردم جامعه به پذیرش یک دین راستین چندان اثر مطلوبی ندارد، چرا که اجبار نتیجه عکس داشته و از طرفی نمیتوان باورها و عقاید را با خشونت و به زور به دیگران تحمیل کرد.
۳) همچنین قابلذکر است که تنوع دینی نسبت به اجبار مردم به پذیرش یکنواختی دینی از ناهنجاریهای کمتری برخوردار است.
به همین ترتیب جان لاک در کتاب صوتی نامهای در باب تساهل دو شرط اساسی را لازمه برخورداری از تساهل میداند:
۱) شرط اول اینکه بههیچوجه تعلقات سیاسی را در وابستگیهای مذهبی دخالت ندهیم.
۲) و شرط دوم اینکه برخورداری از تساهل فقط متعلق به موحدان است؛ استفاده از امکان تساهل به ملحدان تسری نمییابد.
- قسمتی از کتاب نامهای در باب تساهل:
آزادی مطلق، آزادی حقیقی و درست، آزادی بیطرفانه و مساوات، چیزی است که ما بدان محتاجیم. کسانی که وجود یک آفریدگار را نفی میکنند، نباید مورد مدارا قرار گیرند، زیرا وعدهها، پیمانها و سوگندهایی که رشته پیوند جامعه بشری هستند، هیچ اعتباری برای یک خداناباور نداشته، کنار گذاشتن خدا حتی در ذهن، همه آنها را باطل میکند. افزون بر این، کسانی که با خداناباوری خود با هر گونه دینی مبارزه کرده، قصد نابودی آن را دارند، نمیتوانند مدعی حق مدارا باشند.
اما کلیسا نمیتواند از راه عضویت اعضای تازه، (مثلا حاکمان مدنی) حقی برای زورگویی بر دیگرانی که به او نپیوستهاند به دست آورد؛ بنابراین آشتی و انصاف و دوستی همواره میبایست بهگونهی برابر از سوی کلیساهای فرقههای گوناگون رعایت شود....
این امر را میتوان باز هم با یک مثال روشنتر کرد. دو کلیسا، یکی کلیسای ارامنه و دیگری کلیسای کالوینیستها را که در شهر قسطنطنیه بودهاند در نظر بگیرید، آیا کسی خواهد گفت، همانگونه که در جاهای دیگر کار میشود، هر یک از این کلیساها حق دارد اعضای کلیسای دیگر را از دارایی و آزادیشان محروم کند؟
به دلیل آنکه در پارهای باورمندیها یا آیینهای نیایشی با یکدیگر اختلاف دارند. درحالیکه ترکان (منظور ترکان عثمانی است و نه آذریزبانان با تباری آریایی و ایرانی) در این میان خاموش و آرام مینگرند و از دیدن ستمهای غیرانسانی که مسیحیان علیه یکدیگر روا میدارند قهقه سر میدهند.
- تساهل به چه معناست؟
تساهل عبارت است از قبول و پذیرش آنچه قبول نداریم و به آن معترضیم اما این اعتراض همواره مقرون به یک نوع خویشتنداری و صیانت خود از طرد و انهدام یک تفکر یا یک اندیشه است. فرد متساهل اگرچه به یک عقیده معترض است و اگرچه میل به سرکوب عقیده مخالف دارد اما این میل در فرد متساهل سرکوب میشود.
فرد متساهل به یک اندیشه و یا یک عقیده معترض است اما اعتراض فزونتر او به سرکوب آن عقیده است، لذا در سرکوب یک اندیشه و یا تحمل و تساهل نسبت به آن به امر اول معترضتر خواهد بود.
قابلذکر است که واژهی تساهل از ریشهی سهل، به معنای آسان گرفتن و سهلانگاری، اغماض، چشمپوشی و به نرمی با کسی برخورد کردن گرفته شده است.
- درباره جان لاک:
جان لاک، نویسنده و فیلسوف انگلیسی در ۲۹ اوت ۱۶۳۲ در دهکدهای کوچک به نام رینگتن چشم به جهان گشود. خانواده او پیرو باورها و عقاید مذهبی فرقه پروتستان بودند و به همین ترتیب جان لاک در محیطی با این عقاید رشد یافت.
جان لاک تا ۱۴ سالگی در خانه آموزش میدید و پسازآن در مدرسه معتبری به نام وست مینستر در لندن تحصیلات خود را تحت نظر الکساندر پوفام ادامه داد. جان لاک در سال ۱۶۵۶ مدرک کارشناسی، در سال ۱۶۵۸ مدرک کارشناسی ارشد و در نهایت در سال ۱۶۷۴ مدرک کارشناسی پزشکی خود را دریافت نمود.
وی پیرو مکتب تجربهگرایی بود. بسیاری از کارشناسان جان لاک را به عنوان یکی از تأثیرگذارترین شخصیتهای عصر روشنگری میشناسند. از جمله برجستهترین و شناختهشدهترین افرادی که از جان لاک تأثیر پذیرفتهاند میتوان به ولتر و ژان روسو اشاره نمود. امروزه رویکرد تساهل و به عبارتی مدارا یکی از اصلیترین ارکان تحقق عدالت در جامعه به شمار میرود، درصورتیکه در گذشتههای نه چندان دور حکمرانان و دینداران معتقد بودند که به هر طریقی حتی به زور هم که شده باید بندگان خدا را به بهشت برد. جان لاک یکی از افرادی بود که در آن زمان با این رویکرد به مخالفت پرداخت و در پی اعتراض خود نظریه تساهل را مطرح نمود. در نهایت جان لاک در تاریخ ۲۸ اکتبر سال ۱۷۰۴ دیده از جهان فروبست.
سیصد چارصد سال پیش این بنده خدا که مشخصه خودشم به شدت مذهبیه گفته اگر انسانها رو در مذهب خودشون آزاد نذاریم نتیجهای جز ترویج ریا و نفاق و تظاهر نمیگیریم. مذهبی که با قدرت سیاسی گره بخوره و سایر مذاهب رو سرک وب کنه بعد از مدتی چیزی جز شعائر ظاهری ازش باقی نمیمونه. و به مرور همون شعائر هم فرومیریزه و نابود میشه. و جالبه که ابدا کلیگویی نمیکنه و برای هر ادعاش استدلال میاره و به ایرادهای مقدر پاسخ میده. یه کتاب جدلی کلامی کلاسیکه. یه حکومتی هست که همهمون میشناسیمس. بنظر میاد این کتابو گذاشته جلوش هر چی توش نوشته عکسشو عمل کرده!
5
جان لاک، فیلسوف بریتانیایی و از بنیانگذاران مکتب لیبرالیسم، در این کتاب به تبیین اهمیت تفکیک حاکم مدنی از کلیسا میپردازد و وظیفه حاکم را تامین رفاه و آزادی در جامعه و وظیفه دیگری را رشد ارواح انسانها میداند. لاک در این کتاب با اشاره به وضع کلیساهای معاصر خود و ارتباط حاکمان با آن، نظراتی را مطرح و به تفصیل درباره هر یک از آنها بحث میکند.