الکساندر دوما نویسنده و نمایشنامه نویس فرانسوی در 24 ژوئیه سال 1802 در روستایی به نام ویلره کوتره به دنیا آمد. او فرزند یکی از ژنرالهای ارتش فرانسه بود. خانوادهی دوما پیش از تولد او دارای موقعیت اجتماعی خوبی بودند. اما پس از مورد غضب قرار گرفتن توسط ناپلئون ثروت و موقعیت خود را از دست دادند. زندگی پرفراز و نشیب او بعد از مرگ و پدر و در 4 سالگی آغاز شد. اگرچه او دوران کودکی سختی را پشت سر گذاشته اما عدم تمکن مالی آنها برای تحصیل تاثیری در میزان علاقهی او به مطالعه نداشت. الکساندر دوما در سن 20 سالگی و به واسطه اقوام خود توانست به پاریس نقل مکان کند و بخش مهمی از اتفاقات زندگیاش در این شهر رقم خورد.
اگر چه شوکت و ثروت خاندان دوما از دست رفته بود اما ارتباطات آنها با اشراف باقی مانده بود. به واسطه همین ارتباطات او در سال 1822 به عنوان منشی دوک دو اورلئان در پاریس مشغول به کار شد. دوما علاوه بر منشیگری، به نوشتن مقاله و نمایشنامه برای نشریات روی آورد. سال 1829 برای او سال خوش یمنی به شمار میرفت. نمایشنامهی «هنری سوم و دربارش» او را به شهرت رساند و نمایشنامهی بعدی او به نام «کریستین» برای او موقعیت مالی خوبی به همراه آورد. حال او میتوانست بدون دغدغه به نویسندگی بپردازد. زندگی او در سالهای 1830 تا 1850 دستخوش اتفاقات کوچک و بزرگی شد. او در این سالها نویسندگی را ادامه داد. یکی از آثار شاخص او در این دوران رمان 8 قسمتی تحت عنوان «جنایات مجلل» است. دوما به همراه چند تن از دوستان خود بین سالهای 39 تا 41 این رمان را نوشتهاست. این رمان به جنایات مشهور اروپا پرداخته است. در سال 1850 کتاب «کنت مونت کریستو» را منتشر نمود. این اثر به یکی از شاهکارهای تاریخ فرانسه تبدیل شد و لقب سلطان پاریس را برای او به ارمغان آورد. الکساندر دوما با درآمد حاصل از فروش کتاب «کنت مونت کریستو» ثروت افسانهای به دست آورد. اما سبک زندگی اشرافی و دست و دلبازیهای بیاندازهاش موجب ورشکستگی او شد و بدهی سنگینی به بار آورد. الکساندر دوما برای مدتی هم به روسیه متواری شد و به مدت 2 سال در این کشور زندگی کرد.
الکساندر دوما در سن 38 سالگی با یکی از هنرپیشگان فرانسه به نام آیدا فریه ازدواج کرد. اما فرزند او از زن دیگری است. الکساندر دومای پسر نیز یکی نویسندگان بنام فرانسه به شمار میآید. دوما سرانجام در سن 68 سالگی در تاریخ 5 دسامبر 1870 دار فانی را وداع گفت. دولت فرانسه در سال 2002 به مناسب دویستمین سالگرد تولد وگرامیداشت فعالیتهای ادبی او، بقایای جسدش را به محل مفاخر ملی فرانسه منتقل نمود.
الکساندر دوما یکی از بزرگترین نویسندگان تاریخ فرانسه به شمار میآید. آثار ارزشمند او هنوز هم در سراسر جهان طرفداران بسیاری دارد. او در نوشتههای خود سبک رئالیسم را دنبال میکند و یکی از یکی از پیشتازان مکتب رمانتیسیسم است. علاوه برآن، بخش قابل توجهی از کتابهای دوما را مکالمه و گفتگوی شخصیتها با یکدیگر تشکیل میدهد. از این جهت میتوان نوشتههای او را گفتگو محور دانست. اتفاقات تاریخی شاکلهی اصلی داستانهای الکساندر دوما است و خواننده در حین مطالعه گفتگوهای شخصیتهای اصلی میتواند اطلاعات تاریخی باارزشی را دریافت نماید.
مرگ در داستانهای او از جایگاه ویژهای برخوردار است. او معتقد است برای مردم هیچ چیز جذابتر از تماشای مرگ نیست. به همین دلیل او مرگهایی دلخراش و متفاوت در در آثار خود به تصویر کشیده است.
فیلم و سریالهای زیادی بر اساس کتابهای الکساندر دوما ساخته شده است. به ویژه کتاب کنت مونت کریستو و سه تفنگدار. علاوه بر آن آثار دوما بارها و بارها ترجمه به وسیلهی مترجمین توانای کشورمان به زبان فارسی ترجمه شده است. در این رابطه میتوان به ترجمه «ذبیح الله منصوری» از نشر «نگارستان» و محسن فرزاد» از نشر «افق» اشاره کرد.
الکساندر دوما با بیش از 300 کتاب یکی از پرکارترین نویسندگان تاریخ فرانسه به شمار میآید. از او حدود 30 نمایشنامه به جا مانده است. دوما دو کتاب غیر داستانی تحت عنوان «چگونه نمایشنامهنویس شدم» و «تاثرات سفر» را نیز در کارنامه ادبی خود دارد. کتابهای زیر تنها بخشی از صدها رمان و داستان بلند اوست.
تبعیدشدگان
کاپیتان پاول
استاد شمشیرزنی
شوالیه دارمانتال یا توطئه کنندگان
دختر نایب السلطنه
لوئی چهاردهم و قرن او
دو برادر کورزیکایی
کنت دو مونت کریستو
بانوی رنگ پریده
لاله سیاه
ایزاک لکدم
کاترین بلام
رهبر گرگها
آخرین خریدار یا گرگ خاکستری دختر از ماچیکول
رابین هود، شاهزاده دزدان
بیست سال بعد
سری ماجراهای سلسله والوا
ملکه مارگو
خانم مونسورو
چهل و پنج نفر یا تفنگداران چهل و پنجگانه
آسکانیو
دیاناهای دوگانه
سری ماجراهای ماری آنتوانت
ژوزف بالسامو
گردنبند ملکه
آنژ پیتو
مجموعه غرش طوفان
شوالیه دوسنت هرمین