کتاب صوتی خدا بودن سخت است نشر انتشارات کتاب نیستان

رمان «خدا بودن سخت است» عنوان رمانی است کلاسیک از ادبیات روسیه که برادران آرکادی و بوریس استروگاتسکی به رشته تحریر در آورده‌اند. رمانی که همانند بسیاری از علاقه‌مندی‌های و تجربه‌های ادبی این دو برادر در ساختاری تخیلی و غیر‌رئال نوشته شده است، اما در بردارنده اعتراض شدید آنها بر فضای فرهنگی حاکم بر اتحاد جماهیر شوروی در زمان خروشچف است. این رمان برای نخستین بار در سال ۱۹۶۴ منتشر شد و مانند بسیاری از آثار این دو برادر مورد توجه و استقبال قرار گرفت. این رمان همانند بسیاری از داستان‌های دیگر این دو برادر نویسنده که دستمایه تولید آثار سینمایی قرار گرفته است، در فضای تخیلی شکل می‌پذیرد اما تسلط نویسندگان در شمایل کردن انسان با تمامی نقط قوت و ضعف خود و نگاهی جهانی به او به مثابه مرکزیت این داستان‌ به آن شمایلی تازه و قابل توجه بخشیده است. داستان نگارش این کتاب و آنچه نوشتن آن را شکل می‌دهد به اذعان یکی از نویسندگان آن سخنرانی عجیب خروشچف در نمایشگاه مدرنیست‌ها در مسکو طی سال‌های دهه ۱۹۶۰ بود. در آن سخنرانی ویژه خروشچف در سال ۱۹۶۲ وی ضمن بازدید از نمایشگاه هنرمندان و هنر در روسیه آن زمان را به شدت مورد تخطئه قرار داد و زیر سوال برد و به دنبال آن دستور توقیف و مقابله با بسیاری از هنرمندان و رویدادهای هنری در زمان خودش را صادر کرد. نویسندگان این رمان این اتفاقات را نوعی انتقام از طرفداران به منش نواستالینیستی در روسیه عنوان کرده‌اند و این حرکت خروشچف را نوعی تسویه آنها از جامعه پیرامونی خود عنوان کرده‌اند. خشم و انزجار شکل گرفته در ذهن آرکادی و بوریس به دنبال این اتفاقات به اندازه‌ای بود که آنها را به فکر نگارش رمان «خدا بودن سخت است» انداخت؛ رمانی که خشونت و انزجار ناشی از تسلط و حکومت احمق‌ها و دشمنان فرهنگ و زیبایی بر شوروی سابق در آن موج می‌زند. این رمان در زمره محبوب ‌ترین آثار این دو نویسنده و نیز مجموعه آثار آنها در روسیه بوده و به زبان‌های زیادی نیز ترجمه شده است. به تعبیر این دو نویسنده موضوع محوری و اصلی در اثر «خدا بودن سخت است» را می‌توان دخالت جوامع پیشرفته‌تر بر زندگی جوامع کمتر پیشرفت کرده و تأثیرگذاری بر سیر طبیعی تکامل آنها دانست. تلاش گروه اول برای بهبود شرایط گروه دوم آن طورکه در رمان نشان داده شده است، هیچ گاه با موفقیت همراه نمیشود و همواره به کشتاری چند ده نفری یا حتی چند صد نفری از آنها منجر می‌شود و در نتیجه زمینی ها در دوراهی قرار می گیرند که یا در پیشرفت ساکنان سیاره دوردست دخالت کنند و در روند تکامل تاریخ دست ببرند، یا تنها به مشاهده کشتار دانشمندان و هنرمندان بپردازند.