کتاب ماتیلدا اثر رولد دال نشر افق

این روزها تعداد رمان‌های کودک و نوجوان که منتشر می‌شوند، کم نیستند. مجموعه داستان‌های زیادی نوشته ‌شده‌اند که قهرمانشان دختر یا پسر کوچکی است که ماجراهای جذابی را رقم می‌زند. اما تعداد زیادی از خوانندگان و منتقدان ادبیات کودک و نوجوان معتقدند کمتر داستانی به پای مخلوق رولد دال و قهرمان کوچک و فوق‌العاده‌اش می‌رسد. ماتیلدا دختر کوچولوی کم‌نظیری است که رولد دال ما را به سفر به دنیای او دعوت می‌کند. حتی اگر کم سن و سال نیستید، اما هنوز دلتان جوان است و می‌خواهید یک کتاب خوب با تصویرگری‌های جذاب بخوانید ماتیلدا انتخاب مناسبی است.

ماتیلدا؛ شاهکار رولد دال

 ماتيلدا (matilda) اثر فانتزی و دوست‌داشتنی رولد دال، اولین بار سال 1988 در انگلستان منتشر شد. این کتاب یکی از برترین کتاب‌های کودک و نوجوان در سراسر دنیا است و در رتبه‌ی سوم فهرست صد رمان برتر کودک و نوجوان  دنیا قرار گرفته است.

رولد دال در کتاب ماتیلدا داستان دخترکی کوچک و شجاع را تعریف می‌کند که در حل مشکلاتش به خودش تکیه می‌کند. اگرچه ماتیلدا یک داستان فمینیستی نیست اما قطعا الگوی مناسبی  برای دختران کوچک است تا خودشان را جدی بگیرند و به توانایی‌های خودشان تکیه کنند.

«کوئنتین بلیک» تصویرگر معروف کتاب‌های رولد دال تصویرگری ماتیلدا را هم انجام داده است. آقای «بلیک» به خاطر تصویرگری‌های جذاب و ماندگارش برای کتاب‌های کودکان سال 2002 برنده‌ی جایزه‌ی «هانسکريستين آندرسن» شد.

اکتبر سال 2018 سی سالگی انتشار ماتیلدا جشن گرفته شد. به بهانه‌ی همین مراسم «کوئنتین بلیک» ماتیلدا  را در سی‌و‌چند سالگی به تصویر کشید. او طراحی‌های مختلفی انجام داد که در آن‌ها ماتیلدا در بزرگسالی نقش‌های متنوعی را بر عهده دارد؛ از یک کاشف تا اختر‌شناس و مسئول کتابخانه‌ی بریتانیا. «کرسیدا کول» نویسنده‌ی انگلیسی کتاب‌های کودک در این باره گفته است:«چرا بخشی از وجود ما نمی‌خواهد بداند ماتیلدا چه کاره شده است؟ جایی در قلب ما نمی‌خواهد ماتیلدا بزرگ شود، ما می‌خواهیم او مانند «پیترپن» (peter pan) باشد. تا همیشه کم سن و سال.»

ماتیلدا ورم وود، نابغه‌ی کوچک

ماتیلدا ورم وود (Matilda Wormwood) نابغه‌ی کوچک کتاب رولد دال یکی از جذاب‌ترین شخصیت پردازی‌های فانتزی در رمان‌های کودک و نوجوان است. رولد دال شخصیت کوچک رمانش را طوری پرورش داده است که با وجود اینکه دختر کوچکی است و امکانات چندانی در اختیار ندارد روی نیروهای درونی خودش تمرکز می‌کند و موفق می‌شود شرایط را برای خودش تغییر دهد.

 ماتیلدا دختر باهوشی است که علاقه‌ی خیلی زیادی به خواندن دارد و به قول بعضی‌ها خوره‌ی کتاب است! او مهارت‌هایی مثل راه رفتن، حرف زدن و خواندن را خیلی زودتر از بچه‌های دیگر یاد گرفته است. پدر و مادرهای زیادی بچه‌هایشان را نابغه می‌دانند و هر حرکت کوچک بچه‌ها را به شکل اتفاق عجیب و شگفت‌آوری نگاه می‌کنند. اما پدر مادر ماتیلدا اینطور نیستند، آن‌ها بهماتیلدا لقبهای زشتی می‌دهند و می‌گویند او دروغگو است، در حالی‌که ماتیلدا یک نابغه‌ی واقعی است. ماتیلدا در چهارسالگی کتاب‌های بزرگترها را خوانده است؛ «آرزوهای بزرگ»، «پیرمرد و دریا»، «الیور تویست»، «جین ایر» و کلی کتاب‌های بزرگ‌سال دیگر. ماتیلدا  شش سال و نیمه است که به مدرسه می‌رود و آنجا به معلم دوست داشتنیش خانم هانی علاقه‌مند می‌شود. خانم هانی ماتیلدا را جدی می‌گیرد و برای استعدادهایش ارزش قایل است. کم‌کم ماتیلدا متوجه می‌شود توانایی‌های فوق العاده‌ای دارد. نابغه‌ی کوچک و کمی موذی کتاب رولد دال از توانایی‌هایش استفاده می‌کند تا کمی پدر و مادر بی‌توجهش را اذیت کند و البته بعضی‌ بزرگ‌ترهای دیگر مانند مدیر بدجنس مدرسه‌شان که معلم محبوبش را اذیت می‌کند حسابی سر جایشان بنشاند.

رولد دال، تصویرگر خیال برای کودکان

رولد دال (roald dahl) نویسنده، شاعر و فیلنامه‌نویس اهل انگلستان است. او سال 1916 در «لاندالف» متولد شد. پدر و مادر رولد دال اصلیت نروژی داشتند. او سال‌های آغاز جوانیش را به عنوان خلبان جنگی در نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا گذراند. اولین نوشته‌های رولد دال مربوط به خاطراتش از جنگ است.

او بعدها به نوشتن برای کودکان و نوجوانان روی آورد و آثار کم‌نظیری خلق کرد و بچه‌های زیادی را در سراسر به خود علاقه‌مند کرد و به سرزمین خیال برد. تا کنون بیش از 250 میلیون نسخه از آثار رولد دال در سراسر جهان فروخته شده است.

داستان‌های رولد دال قوه‌ی ‌تخیل کودکان را تحریک می‌کند و آن‌ها را به سرزمینی دور از دنیای مدرنی که در آن زندگی می‌کنیم می‌برد. قهرمان‌های کتاب‌های رولد دال اغلب کودکانی هستند که با تکیه بر توانایی‌های خودشان ماجراهای جذابی را رقم می‌زنند. کتاب‌های رولد دال آموزشی نیستند و نویسنده بچه‌ها را نصیحت نمی‌کند، بلکه ماجراهای هیجان انگیزی برایشان روایت می‌کند و در مسیر این ماجراها‌ به آن‌ها نوع‌دوستی، دوستی با محیط‌ زیست، شجاعت، صداقت و مهربانی را یاد می‌دهد. رولد دال را می‌توان موثرترین نویسنده‌ی کودک و نوجوان در تاریخ ادبیات دانست.

تعداد زیادی از کتاب‌های رولد دال با خصوصیات منحصر به‌فرد و تصویرسازی‌های جذابشان سوژه‌ی فیلم‌های سینمایی شده‌اند. «چارلی و کارخانه‌ی شکلات سازی» مشهورترین اثر رولد دال  است که فیلم جذاب و دوست داشتنی‌ «چارلی و کارخانه‌ی شکلات سازی» به کارگردانی تیم برتون بر اساس آن ساخته شده است.

فیلمنامه‎‌ی فیلم «فقط دوبار زندگی میکنی»، پنجمین فیلم از مجموعه‌ی فیلم های جاسوسی «جیمز باند» هم اثر رولد دال است.

رولد دال سال 1990 بر اثر یک بیماری نادر درگذشت. خانواده‌ی رولد دال و ناشرش با حمایت تعدادی از خیران، «موزه‌ و مرکز قصه‌های رولد دال» را پایه گذاری کردند. این مرکز یک موسسه‌ی خیریه است که در شهر«گریت میسندن»، ایالت «باکینگهام شایر» انگلستان قرار دارد. فعالیت رسمی این موزه سال 2005 آغاز شده است. مخاطب این مکان بچه‌های 6 تا 12 ساله‌ اند و می‌توانند آنجا با فضای داستا‌ن‌های رولد دال بیشتر آشنا شوند و در فعالیت‌هایی مثل قصه‌گویی و ساخت کاردرستی هم شرکت کنند.

ماتیلدا؛ ترجمه و انتشار در ایران

تقریبا 14 جلد از کتاب‌های کودک و نوجوان رولد دال در ایران ترجمه و منتشر شده‌اند. ترجمه‌ی این کتاب‌ها را مترجمان مختلفی بر عهده داشته‌اند. از ماتیلدا هم چندین ترجمه در ایران وجود دارد که از میان آن‌ها می‌توان به ترجمه‌ی «محبوبه نجف خانی» برای نشر چشمه و « شهلا طهماسبي» برای نشر مرکز اشاره کرد. بخش کودک و نوجوان نشر افق سال 1386 ترجمه‌ی «پروین علی پور» از این کتاب را منتشر کرده است. خرید و دانلود کتاب الکترونیکی ماتیلدا با ترجمه‌ی پروین علی پور در همین صفحه ممکن است.

«چارلی و آسانسور شیشه‌ای»، «جادوگرها»، «آقای روباه شگفت انگیز»، «غول بزرگ مهربون» و «انگشت جادویی» کتاب‌های دیگر رولد دال برای کودکان و نوجوانانند که در ایران به فارسی ترجمه و منتشر شده‌اند. از میان آثار دیگر رولد دال مجموعه داستان‌های کوتاه «داستان‌های چشم نداشتنی» هم به فارسی برگردانده شده است.

ماتیلدا؛ فیلم و تئاتر

‌کمدی فانتزی ماتیلدا سال 1996 بر اساس رمان جذاب رولد دال ساخته شد. «دنی دویتو» این فیلم را کارگردانی کرده است. این فیلم به خوبی صحنه‌های کتاب رولد دال را به تصویر کشیده است و شخصیت عجیب و غریب ماتیلدا را در ذهن بیننده ماندگار کرده است. «مارا ویلسون» بازیگر نقش ماتیلدا در این فیلم برنده‌ی جایزه‌ی «یانگ استار»، جایزه‌ی بهترین بازیگر جوان فیلم کمدی شده است.

تئاتر موزیکال ماتیلدا برداشتی از کتاب ماتیلدای رولد دال است که «دنیس کلی» آن را نوشته است. «تیم مینچین»  موسیقی و آهنگ‌های این اثر را ساخته است. این تئاتر موزیکال سال 2010 ساخته شد و تا کنون در قالب تورهای مختلف در سراسر جهان اجرا شده است. این تئاتر موزیکال برنده‌ی جوایز متعددی شده است که از میان آن‌ها می‌توان به جایزه‌ی «تونی» برای بهترین کتاب موزیکال و جایزه‌ی تئاتر دایره‌ی منتقدان در انگلستان اشاره کرد.

در بخشی از داستان ماتیلدا می‌خوانیم

خانم هانی ادامه داد:« دلم می‌خواهد تا وقتی توی این کلاس هستید، هرچه می‎‌توانید چیزهای بیشتری یاد بگیرید. چون بعدا کارتان آسان‌تر می‌شود. مثلا ازتان انتظار دارنپم تا آخر هفته، جدول ضرب دو را یاد بگیرید و امیدوارم تا آخر سال جدول ضرب را تا دوازده یاد بگیرید. اگر این کار را بکنید، واقعا به دردتان می‌خورد. خب، حالا بین شماها کسی هست که اتفاقی، همین الان جدول ضرب دو را بلد باشد؟»

تنها کسی که دستش را بلند کرد ماتیلدا بود.

خانم هانی بادقت به دخترکوچولوی مو سیاهی که با صورت گرد و جدی‌اش در ردیف دوم نشسته بود، نگاه کرد و گفت:«عالیه! لطفا بلند شو و هرقدرش را بلدی بگو.»

ماتیلدا ایستاد و شروع کرد به گفتن. وقتی به دوتا دوازده تا، بیست و چهارتا رسید، مکث نکرد و همچنان ادامه داد:«دو سیزده تا، بیست و شش تا. دو چهارده تا ، بیست و هشت تا. دو پانزده تا سی تا. دو شانزده...»

خانم هانی گفت:«صبر کن!» او که با تعجب به این جدول ضرب بدون تپق گوش داده بود، پرسید :«تا چند بلدی؟»

ماتیلدا گفت:«تا چند؟ خب راستش نمی‌دانم خانم هانی. گمانم خیلی زیاد.»

خانم هانی چند لحظه مکث کرد تا منظور ماتیلدا را فهمید. بعد پرسید:« یعنی می‌دانی دو بیست و هشت تا چند می‌شود؟»

-بله خانم هانی

- چند می‌شود؟

-پنجاه و شش تا خانم هانی

-عددهای بزرگتر چی؟! مثلا دو تا چهارصد و هشتاد و هفت تا؟ می‌توانی بگویی؟

ماتیلدا گفت:«بله، فکر کنم می‌توانم.»

-مطمئنی؟

-بله خانم هانی کاملا مطمئنم.

-خب چند می‌شود؟! دو تا چهارصد و هشتاد و هفت تا چند می‌شود؟

ماتیلدا فوری گفت:«نهصد و هفتاد و چهار تا.» او بسیار آرام، مودب و بی‌افاده حرف می‌زد.

شما می‌توانید نسخه‌ الکترونیک کتاب ماتیلدا و هزاران کتاب دیگر را در فیدیبو بخوانید.