کتاب کانادا نشر روزگار

رمان پیش رو یکی از نمونه‌های ناب گرایش ادبیِ تقریباً نوینی در آمریکای شمالی است که نخستین بار با ایده‌پردازی نویسنده و روزنامه‌نگار آمریکایی، بیل بوفورد Bill Buford، شکل رسمی به خودش گرفت، گرایشی که پس از آن واقع‌گرایی کثیف Dirty Realism نامیده شد و به‌موجبش بسیاری از منتقدان، بیش‌تر با نگاه به درون‌مایۀ آثار، چارلز بوکوفسکی Charles Bukowski را پدرخواندۀ آن به شمار می‌آورند. این در حالی است که بسیاری دیگر آغاز زنجیرۀ نویسندگانی از این‌دست را ویلیام فاکنر William Faulkner می‌پندارند چراکه بیش‌تر نویسندگان مرتبط‌با واقع‌گرایی کثیف، جدا از اشتراک درون‌مایۀ آثارشان، عناصر ریخت‌شناسی مشترک بسیاری نیز دارند و هم‌نشینی هر دو عامل ریخت و درون‌مایه امکان جای‌گیری این‌گونه آثار در این دسته‌بندی و سنجش‌شان را فراهم کرده است. کانادا نیز رمان گسترده‌ای است که در قالب گرایش ادبی یادشده جای می‌گیرد: پرداختن به موضوعاتی هم‌چون جدایی پدرومادر، ازدواج دوباره، خودکشی و بحران خانواده از نگاه درون‌مایه‌ای و کاربرد توصیفات بسیار موشکافانه، جزئی و فراگیر و جمله‌های بی‌شمار حاوی جزئیات سطحی زندگی روزمره و گاه عمداً تکراری و پیچ‌درپیچ و توضیحات تکمیلی به‌ظاهر مکرر. ریچارد فورد، که همواره بحران خانوادۀ آمریکایی یکی از دغدغه‌های آشکار آثارش بوده، با کاربست شگردهای نوشتاری یادشده نمایی گسترده به نوشتار نویسندگان پیشین هم‌سَبک خود هم‌چون ریموند کارور Raymond Carver داده و تلاش کرده ضمن حفظ درون‌مایۀ این‌گونه آثار، جنس توصیفات به‌اصطلاح هِمینگوِی‌وار Hemingwayian و بعدها کاروِری موجود را به گسترۀ بسیار بازتر و داستانی‌تری تبدیل کند که به‌کمک شخصیت‌پردازی‌های ژرف‌تر، گونۀ نوینی از رمان واقع‌گرای کثیف را رقم بزند. آشکارا می‌توان گفت فورد یکی از نخستین حلقه‌های زنجیرۀ واقع‌گرایی کثیف آمریکایی است که با توصیفات چشم‌گیر و بی‌مانند خود از مکان‌های حاضر در داستان‌هایش عنصر توان‌مند روایی تازه‌ای به ویژگی‌های این‌گونه آثار افزوده است. چیزی که به‌روشنی در کانادا نیز به چشم می‌خورد کاربرد همین‌گونه توصیفات موبه‌مو و تصویرگراست که بخش‌به‌بخش روایت را به آشکارترین ریخت ممکن پیش چشم خواننده می‌گذارد. هم‌نشینی تصویرهای موشکافانۀ مکان‌ها و شخصیت‌ها در قالب پهنۀ گستردۀ قالبی هم‌چون رمان با درون‌مایۀ بحران خانوادۀ آمریکای معاصر شالوده آثار ریچارد فورد را رقم می‌زنند که عصاره آن به به‌ترین ریخت ممکن در رمان کانادا کنار یک‌دیگر دیده می‌شوند.