کتاب صوتی بین النهرین باستان

«النهرین باستان» نام کتابی اثر «دان ناردو» است. او در این کتاب با زبانی ساده، تاریخ بین‌النهرین را از اولین زمانی که اقوامی در این منطقه ساکن شدند تا دوران پس از ساسانیان، ترک‌ها و عرب‌ها بیان کرده است. این کتاب را «سهیل سمی» با زبانی روان و سالم ترجمه کرده و انتشارات ققنوس با همکاری آوانامه نسخه‌ی صوتی آن را با صدای «فرناز مرکباتی» منتشر کرده است.

مروری بر فصل‌های کتاب صوتی بین‌النهرین باستان

فصل اول، نخستین شهرها و امپراتوری‌ها، و ادبیات. در ناحیه‌ی بین‌النهرین در 6000 تا 3000 پیش از میلاد، سومریان تمدنی بزرگ به وجود آوردند. تمام اقوام بعدی از رسوم سیاسی و اجتماعی، ادبیات و سبک‌های هنری سومریان الگوبرداری کردند. نخستین دولت‌شهرهای سومری، پادشاهی و امپراتوری سومر و اکد، نخستین ارتش بین‌النهرین، ظهور و سقوط اور، ابداع و گسترش نگارش، ماجراهای گیلگمش، نفوذ عبیدیان بر سومریان، و خلقت انکیدو از موضوعات این فصل هستند.

فصل دوم، ظهور آشور و بابل. پس از سومریان نوبت به بابلیان و آشوریان رسید تا تمدن کهنی در این منطقه ایجاد کنند. سلسله‌ای جدید در آشور، فتوحات شمشی ادد، استیلای حمورابی، هیتی‌ها، کاسی‌ها و هوری‌ها، نوآوری‌های نظامی، و زایش دوباره‌ی آشور از مباحث این فصل هستند.

فصل سوم، امپراتوری آشوریان به اوج می‌رسد. پس از فرونشستن قدرت و عظمت آشوریان، آرامیان در منطقه ساکن شدند که به دلیل زبان ساده‌ی خود، به سرعت جای خود را در میان سایر اقوام منطقه پیدا کردند. اما آشوریان دوباره اوج گرفتند و آرامیان را سرکوب کردند. قدرت نظامی و ترفندهای وحشیانه، سپاه کارآمد آشوریان، استیلای سارگن دوم، حمله سناخریب به بابل، عصر طلایی هنر آشور، فتوحات اسرحدون، و خشم آشوربانیپال، موضوعات این فصل هستند.

فصل چهارم، جامعه و زندگی در بین‌النهرین. بسیاری از سنت‌های اجتماعی و فرهنگی جامعه‌ در بین‌النهرین در میان اکدیان، آشوریان و بابلیان از سومریان به جا مانده بود. وظایف و مزیت‌های پادشاه، اشراف و ملاکان، جایگاه و کار طبقات فرودست، شکارچیان و کشاورزان، زندگی در شهرها، و ازدواج و نقش‌های زنان از موضوعات این فصل هستند.

فصل پنجم، بین‌النهرین در دوره‌ی مادها و پارس‌ها. آشوریان در آستانه‌ی فروپاشی است. آن‌ها کمترین اهمیتی به همسایگان شرقی خود نمی‌دادند. آن‌ها مادها و پارس‌ها را قوم ضعیف و کوچکی می‌دانستند که هیچ وقت از جانب آن‌ها خطری تهدیدشان نمی‌کند. طلوع بابل جدید و مادها، فروپاشی آشور، ظهور کوروش پادشاه پارس، اصلاحات نظامی کوروش، فتوحات کوروش، پادشاهی کمبوجیه و داریوش، اصلاحات داریوش، و حمله بابل به آشور موضوعات این فصل هستند.

فصل ششم، رویارویی شرق و غرب: یونانیان در بین‌النهرین. داریوش در سودای تسلط به یونان بود و فکرش را هم نمی‌کرد که گرفتن یونان، کار دشواری باشد. با این حال، این درگیری‌ها تا زمانی طول کشید که چند پادشاه پس از او به سلطنت رسیدند و سرانجام، اسکندر، فرمانده‌ی جوان مقدونی، این سلسله را سرنگون کرد. حمله‌ی خشایارشا به یونان، سربازان یونان در خاور نزدیک، سقوط شاهنشاهی هخامنشی، سرنوشت امپراتوری اسکندر، و بین‌النهرین در دوره‌ی سلوکیان موضوعات این فصل هستند.

پسگفتار. پس از سلوکیان باز هم شاهد لشکرکشی‌ها و تغییرات زیادی در منطقه هستیم. بین‌النهرین در اعصار بعدی، شاهنشاهی ساسانی، عرب‌ها، مغول‌ها، ترک‌ها و عراقی‌ها از موضوعات این فصل هستند.

درباره کتاب صوتی بین‌النهرین باستان

بین‌النهرین به معنای «میان‌ دو رود» است. این نام به منطقه‌ای اطلاق می‌شده که بین دو رود دجله و فرات قرار دارد و در فارسی به نام «میان‌رودان» هم شناخته می‌شود. این منطقه که امروز سرزمین عراق کنونی را در بر می‌گیرد، در گذشته خاستگاه تمدن‌ها و امپراتوری‌های بزرگی در تاریخ بشر بوده است. اصطلاح بین‌النهرینی به تمام مردمی گفته می‌شده که در دوران باستان، ساکن یا حاکم این سرزمین بوده‌اند. به این ترتیب سومریان، اکدیان، آشوریان، ایلامیان، مادها و پارس، همه بین‌النهرینی هستند. این سرزمین به این علت اهمیت دارد که خاستگاه نخستین شهرهای حقیقی و فرهنگ‌های صاحب نوشتار جهان بوده است. این منطقه همچنین موقعیت استراتژیکی هم در جغرافیای منطقه داشته و شاه‌راه ارتباطی بین جهان‌های شرق و غرب بوده است.  

این کتاب براساس مدارم و مستندات تاریخی و بررسی کتیبه‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی نوشته شده است. زبان کتاب بسیار روان و خوش‌خوان است و به طور جامع و کامل توانسته اطلاعات مفیدی درباره‌ی تاریخ بین‌النهرین ارائه دهد. نویسنده و مترجم از کلمات و اصطلاحات دشوار و تخصصی استفاده نکرده‌اند. بنابراین، این کتاب برای نوجوانانی هم که به شناخت تاریخ باستان علاقه‌مند هستند، شنیدنی و جذاب خواهد بود.