کتاب تکثیر می‌شویم اثر ایان رید نشر چشمه

رمان «تکثیر می‌شویم»، نوشته‌ی نویسنده کانادایی ایان رید و که در سال ۲۰۲۲ منتشر شده است، اثر روان‌شناختی و عمیقی است که به بررسی پیری، استقلال و پیچیدگی‌های زندگی در اواخر عمر می‌پردازد. رید، که پیش از این به خاطر داستان‌سرایی پرتعلیق و دقیق در آثاری مانند «من به پایان دادن به چیزها فکر می‌کنم» تحسین شده است، در این رمان نیز نثر مینیمالیستی و تمرکز روان‌شناختی خود را برای کاوش در موضوعاتی همچون مرگ و میر، هویت و وابستگی متقابل انسان‌ها به کار می‌برد.

داستان حول شخصیت پنی، هنرمندی مسن و مستقل، می‌چرخد که پس از یک سقوط مجبور می‌شود به مرکز مراقبت طولانی‌مدت «سیکس سدار» نقل مکان کند؛ مرکزی که شریک مرحومش برای او ترتیب داده بود. در ابتدا، پنی با فضایی آرام و حتی انگیزه‌ای تازه برای خلاقیت مواجه می‌شود و دوباره با نقاشی و هنر ارتباط برقرار می‌کند. اما به تدریج، او به رفتارهای عجیب، تعاملات مرموز دیگر ساکنان و فضایی همیشگی کنترل نهادی پی می‌برد که ذهن و احساساتش را آزمایش می‌کند. از طریق این تجربه‌ها، رید به بررسی تلاقی میان آزادی شخصی و محدودیت‌های ناشی از پیری می‌پردازد و نشان می‌دهد که محیط‌هایی که ظاهرا نوید آسایش و مراقبت می‌دهند، می‌توانند محدودیت‌ها و تردیدهای تازه‌ای بر استقلال فردی تحمیل کنند. نثر رید ساده اما مسحورکننده است و فضایی ایجاد می‌کند که هم صمیمی و هم وهم‌آلود است. تنش روانی داستان کمتر از ترس آشکار، بیشتر از آسیب‌پذیری و اضطراب‌های درونی ناشی از تغییرات زندگی در سال‌های پایانی ناشی می‌شود. مضامین حافظه، هویت، خلاقیت، مرگ و میر و اخلاق مراقبت در سراسر متن موج می‌زند و رید مرز بین اضطراب‌های ذهنی پنی و واقعیت بیرونی را به نرمی محو می‌کند. وقایع مبهم و جزئیات ظریف رمان، تأملاتی عمیق درباره معنای پیر شدن با عزت، حفظ فردیت در محیط‌های اشتراکی و مقابله با اجتناب‌ناپذیری وابستگی فراهم می‌آورد. این رمان بر تصویرسازی روانشناختی و زندگی درونی پنی تمرکز دارد تا قوس‌های شخصیتی مرسوم، و او را با دقت و همدلی به تصویر می‌کشد؛ هم تاب‌آوری و هم آسیب‌پذیری‌هایش آشکار می‌شوند. شخصیت‌های فرعی، اگرچه غالبا مبهم هستند، به عنوان کاتالیزورهایی برای درون‌نگری پنی و بازتاب مضامین گسترده‌تر درباره ساختارهای نهادی و اجتماعی پیرامون مراقبت از سالمندان عمل می‌کنند. از نظر انتقادی، «تکثیر می‌شویم» به خاطر رویکرد تأمل‌برانگیز و پرتعلیقش مورد ستایش قرار گرفته است. منتقدان توانایی رید در هم‌آمیختن مضامین وجودی با تنش روان‌شناختی و خلق روایتی تحریک‌آمیز و در عین حال احساسی را برجسته کرده‌اند. هرچند برخی اشاره می‌کنند که عناصر ترسناک رمان به جای وحشت سنتی، بیشتر به سمت اضطراب ظریف و روانشناختی گرایش دارند، اما اثر همچنان به دلیل عمق موضوعی، نگارش فضایی و ظرفیت آن برای برانگیختن سوال‌های عمیق درباره پیری، استقلال و روابط انسانی مورد تحسین است. ایان رید، با علاقه‌ی مداوم به آسیب‌پذیری‌ها و پیچیدگی‌های ذهن انسان، در این رمان نیز توجه دقیق خود را به تجربه فردی و حس ترسی مداوم اما دست‌کم‌گرفته‌شده نشان می‌دهد. این اثر هم به عنوان تأملی در مراحل پایانی زندگی و هم به عنوان یک تریلر روانشناختی جذاب عمل می‌کند.

در نهایت، «تکثیر می‌شویم» کاوشی عمیق و دلهره‌آور در مورد پیری، حافظه و هویت است که خوانندگان را به مواجهه با ابعاد اخلاقی، عاطفی و وجودی مراقبت، وابستگی و استقلال شخصی در فصل‌های پایانی زندگی فرا می‌خواند و جایگاه آن را به عنوان اثری برجسته در ادبیات روان‌شناختی معاصر تثبیت می‌کند.