
ژان تولی در کتاب مغازه خودکشی با گفتن از مرگ زندگی را یادمان میآورد. زندگیای که خیلیهایمان از یاد بردیم. مغازه خودکشی بیش از آنکه طنز باشد و خندههای از ته دل برایمان بیاورد زهرخنده دارد. لبخندی که بغض به همراه دارد و این تجربهای ناب است که با کتاب مغازه خودکشی به دست میآوریم.
ژان تولی دنیایی فانتزی ساخته که در آن زندگی آنقدر بیمعنی شده که مردم برای مُردن صف میکشند. اما این رمان طنز سیاه چنان حرفهای عمیقی میزند که به یاد میآوریم هنوز باید برای فردایی بهتر امید داشته باشیم و شیره زندگی را بکشیم.
تصور کنید در شهری غمزده که انگار خاک مرده رویش پاشیدند، خانوادهای مغازهای باز کند به نام « فروشگاه خودکشی». احتمالا خیلیهایمان جلوی درش صف میکشیم. در این مغازه، هر چیزی که مرگی سریع و مطمئن را رقم بزند، فروخته میشود. از قرص سیانور گرفته تا طناب دار و موسیقیهای غمانگیزی که دم مرگ باید گوش بدهیم.
اما کار و کاسبی فروشگاه خودکشی روزی تغییر میکند که آخرین فرزند خانواده، آلن، به دنیا میآید. پسری که از زمین تا آسمان با همه فرق دارد. او میخندد. به فردا امید دارد. و نمیداند چرا بقیه نمیخواهند زندگی کنند.
همین تضاد ساده اما عمیق، پایه یک داستان فلسفی با طنز سیاه را میسازد. جایی که معنای واقعی امید در دل ناامیدی متولد میشود.
شخصیتهای اصلی رمان طنز سیاه مغازه خودکشی به شرح زیر است:
پدر خانواده و مدیر مغازه خودکشی. او با جدیت تمام مشغول کسب و کار دردناکِ فروش وسایلِ خودکشی است. او نسبت به زندگی مأیوس است و در حال سودجویی از غم است. نام این شخصیت از یوکیو میشیما گرفته شده. او نویسنده، نمایشنامهنویس و روشنفکر ژاپنی بود که به خاطر آثار فلسفیاش درباره زیبایی، مرگ شناخته میشود. او در سال 1970 با استفاده از یک روش سامورایی خودکشی کرد.
مادر خانواده که مسئول امور مالی مغازه است. او با ناامیدی دست و پنجه نرم میکند ولی تمایلی به تغییر هم ندارد. اما در آخر تحت تاثیر آلن قرار میگیرد. نام این شخصیت از لوکرتسیا بورجا،دختر پاپ الکساندر ششم ، گرفته شده. او در تاریخ بهعنوان زنی زیبا و در عین حال خطرناک شناخته میشود که به مسمومکردن دشمنانش شهرت داشت.
پسر بزرگ خانواده، خجالتی، افسرده و هنرمند. او طراح و سازنده ابزار خودکشی در مغازه است. نام او از ونسان ونگوگ نقاش مشهور هلندی گرفته شده. او با رنگهای تند و ضربهقلمهای پرشور، احساساتش را روی بوم میریخت. آثارش مثل شب پرستاره و گلهای آفتابگردان از شاهکارهای جهاناند. او در 37 سالگی خودکشی کرد.
دختر خانواده که بیشتر زندگیاش در حسرت و افسوس میگذرد. در طول داستان، عشق و ارتباط با دیگران باعث تغییرش میشود. نام او از مرلین مونرو گرفته شده. او بازیگر، خواننده و مدل آمریکایی بود که در دههی ۱۹۵۰ میلادی به یکی از بزرگترین نمادهای زیبایی و شهرت در جهان تبدیل شد. او در اوج شهرت در 36 سالگی خودکشی کرد.
جوانترین فرزند خانواده. او برخلاف بقیه، همیشه شاد است، لبخند میزند، زندگی را به چالش میکشد. آلن که در واقع غمگینترین عضو خانواده است برای نجات بقیه ماسک خوشحالی زده تا نقش نجاتدهنده را بازی کند. نام او از آلن تورینگ، ریاضیدان و نابغهی بریتانیایی، گرفته شده. او با رمزگشایی کدهای آلمان نازی در جنگ جهانی دوم، پایهگذار علم رایانه و هوش مصنوعی شد. او در 41 سالگی خودکشی کرد.
کتاب مغازه خودکشی در ظاهر درباره مرگ است. اما در واقع در ستایش زندگی است. ژان تولی با نگاهی پر کنایه و فلسفی، از پوچی و بحران معنا حرف میزند. ژان تولی با دیدی متفاوت و طنزگونه به جنبههای تاریک زندگی انسانها میپردازد. مغازه خودکشی در دسته داستان فلسفی نیست اما با مسائلی فلسفی و عمیق مثل مرگ، خودکشی و تنهایی آدمها شوخی میکند.
او یادمان میآورد زندگی پر از تضاد است و باید با تضادهایش کنار بیاییم و آنها را بپذیریم. با خواندن این کتاب یک بار دیگر میفهمیم زندگی وقتی ارزشمند میشود که خودمان بخواهیم. آن وقت است که میتوانیم در تاریکترین لحظات زندگی هم لبخند بزنیم چرا زندگی همین است.
چرا به جای لعنت فرستادن به تاریکی یه چراغ روشن نمیکنی؟
زندگی همینی که هست. اگه سخت بگیری، اونم بهت سخت میگذرونه. این مایین که بهش ارزش میدیم. با همهی کمبودهایی که این دنیا داره، زیباییهای خودش رو هم داره. نباید از زندگی زیاد انتظار داشته باشیم. نمیشه باهاش جنگید! بهتر اینه که نیمهی پُر لیوان رو ببینیم.
هر چیز او امیدی را نوید میداد که برای این دورهوزمانه بسیار نابهنگام بود.
در یک نگاه کلی، «مغازه خودکشی» هم میتواند خواننده را مسحور کند، هم دلزده.
از یک طرف ، ایدهای بکر و طنزی سیاه دارد که ذهن مخاطب را درگیر میکند؛ از طرف دیگر، عمق روانی و انسجام داستانیاش بهاندازه ایدهاش قوی نیست. در نقد ادبی مغازه خودکشی به همین دو گانگی توجه کردیم.
1.ایدهای خلاق و متفاوت
فروش «مرگ» در قالب یک فروشگاه خانوادگی، استعارهای تند از جهان مصرفگرای مدرن است؛ جایی که حتی احساسات و رنج انسانها هم به کالا تبدیل شده
2.طنز سیاه و تلخ
مرگ امری قطعی و برای بسیاری آدمها ترسناک است. اما ژان تولی با آن شوخی میکند و همین وجه تمایز رمان است
3.ریتم تند و نثر ساده
در کمتر از ۱۲۰ صفحه، نویسنده جهانی کامل و قابلباور میسازد. ریتم داستان تند و پرکشش است و نثر رمان روان است.
البته باید به این نیز توجه داشت که ترجمه درست و پاکیزه احسان کرمویسی از رمان مغازه خودکشی نیز به درک روانی نثر نویسنده کمک کرده. احسان کرمویسی این کتاب را از زبان اصلی، فرانسه، به فارسی ترجمه کرده و نشر چشمه آن را منتشر کرده
1.شخصیتپردازی تخت
خانوادهی تواچ جذاباند، اما تختاند. بهجز آلن، بقیه بیشتر کاریکاتورند تا شخصیت واقعی. انگیزههایشان واضح نیست و رشد درونی آنها در چند خط خلاصه میشود.
2.پایان بحثبرانگیز
پایان رمان خیلی شوکهکننده است. بعضی آن را استعاری و قوی میدانند، بعضی بیمنطق و عجولانه.
در مجموع از نگاه نقد ادبی، مغازه خودکشی، اثری است پر از تضاد. این کتاب بیش از آنکه پاسخ بدهد، سوال میپرسد. و شاید همین راز ماندگاریاش است.
چون کتاب مغازه خودکشی یادمان میدهد حتی وقتی همهچیز تاریک است، هنوز میشود خندید.
اگر دنبال رمانی هستید که هم سرگرمکننده باشد هم ذهن را قلقلک بدهد. یا اگر دنبال داستانی با طنز سیاه هستید که نگاهی عمیق و ساده به زندگی داشته باشد کتاب مغازه خودکشی انتخاب خوبی است. کتابی که از دل مرگ، امید را بیرون میکشد.
همچنین میتوانید کتاب صوتی مغازه خودکشی را در فیدیبو با صدای هوتن شکیبا بشنوید.
| فرمت محتوا | epub |
| گوینده هوشمند (AI) | راوی |
| حجم | 780.۰۷ کیلوبایت |
| تعداد صفحات | 114 صفحه |
| زمان تقریبی مطالعه | ۰۰:۰۰ |
| نویسنده | ژان تولی |
| مترجم | احسان کرمویسی |
| ناشر | نشر چشمه |
| زبان | فارسی |
| عنوان انگلیسی | Le magasin des suicides: roman |
| تاریخ انتشار | ۱۳۹۷/۱۰/۰۱ |
| قیمت ارزی | 5 دلار |
| قیمت چاپی | 130,000 تومان |
| مطالعه و دانلود فایل | فقط در فیدیبو |