کتاب مدرنیسم جلد 8 آیرا مارک میلن نشر سفیر فرهنگ و هنر

داستان مدرنیسم از جایی آغاز می‌شود که دنیای آشنا زیر پای بشر به‌تدریج دگرگون می‌شود: پایان قرن نوزدهم، شهرها صنعتی‌تر و پرشتاب‌تر می‌شوند، علم قوانین دیرین طبیعت را به چالش می‌کشد و فلسفه از جست‌وجوی قطعیت به سوی تردید و پرسشگری می‌رود. کتاب «مدرنیسم» نوشته پیتر چایلدز با ترجمه‌ای روان و دقیق، خواننده را به دل همین دگرگونی‌ها می‌برد تا به پرسشی بنیادی پاسخ دهد: «مدرنیسم چیست و چرا چنین دگرگونی بزرگی در ادبیات و هنر پدید آورد؟

روایت کتاب از زمینه‌های فکری و تاریخی این جنبش شروع می‌شود. چایلدز نشان می‌دهد چگونه ایده‌های داروین درباره تکامل، نظریات فروید در باب ناخودآگاه، اندیشه‌های مارکس در نقد سرمایه‌داری، فلسفه تردیدآمیز نیچه و کشفیات اینشتین در باب نسبیت، بنیادهای فکری انسان مدرن را دگرگون کردند. این موج فکری، در جهانی که با انقلاب صنعتی شتاب گرفته بود، راه را برای جنبشی هنری‌ ‌ادبی گشود که دیگر نمی‌توانست به سنت‌های قرون پیشین قانع بماند.

چایلدز با زبانی روشن توضیح می‌دهد که مدرنیسم واکنشی بود به فروپاشی قطعیت‌ها؛ واکنشی علیه روایت‌های یک‌دست و قوانین کلاسیک هنر. هنرمندان و نویسندگان مدرنیست می‌خواستند بی‌ثباتی و چندپارگی جهان مدرن را در قالب‌هایی نو بازتاب دهند:

·        آنان به جای روایت‌های خطی و سرراست، به ساختارهای شکسته و چندصدایی روی آوردند.

·        فردگرایی و ذهنیات شخصیت‌ها محور اصلی شد؛ از این رو به تکنیک جریان سیال ذهن پناه بردند تا تجربه درونی را بی‌واسطه نشان دهند.

·        زبان و تصویر در آثارشان نمادین و استعاری شد تا بتواند لایه‌های عمیق‌تری از معنا را منتقل کند.

کتاب با مثال‌هایی از شاهکارهای ادبی این دوره، چهره‌های شاخص مدرنیسم را به صحنه می‌آورد :جیمز جویس و ویرجینیا وولف که مرزهای روایت را شکستند؛ ارنست همینگوی که با ایجاز و سکوت حرف زد؛ تی. اس. الیوت و ساموئل بکت که بیگانگی انسان مدرن را در قالب شعر و نمایش‌نامه به تصویر کشیدند؛ و فرانتس کافکا که اضطراب و ازخودبیگانگی را در جهان‌های سوررئال به نمایش گذاشت.

چایلدز سپس به درون‌مایه‌های مشترک آثار مدرنیستی می‌پردازد: احساس بیگانگی، جست‌وجوی هویت در جامعه‌ای متحول، تعارض فرد و جمع، و کشمکش میان سنت و نوگرایی. او نشان می‌دهد چگونه این موضوعات به زبان و فرم تازه‌ای نیاز داشتند تا تجربه انسانِ معاصر را صادقانه بیان کنند.

در فصل‌های پایانی، نویسنده مدرنیسم را نه صرفاً به‌عنوان یک سبک هنری، بلکه به‌عنوان تحولی فکری و فرهنگی بررسی می‌کند که مرزهای ادبیات، هنر، فلسفه و حتی نگرش ما به واقعیت را تغییر داد. کتاب با تحلیل پیوند این جنبش با جامعهٔ آن روزگار، خواننده را به درک عمیق‌تری از نقش مدرنیسم در شکل‌گیری فرهنگ معاصر می‌رساند.

مدرنیسم پیتر چایلدز همچون راهنمایی است برای عبور از پیچ‌وخم‌های تاریخ اندیشه و هنر مدرن. نثر سنجیده او، مفاهیم پیچیده را روشن و قابل‌فهم می‌کند و همین ویژگی کتاب را به منبعی معتبر برای دانشجویان ادبیات و پژوهشگران هنر و در عین حال خوانندگانی کنجکاو بدل کرده که می‌خواهند بدانند چرا دنیای هنر و ادبیات ناگهان زبان و ساختار خود را تغییر داد.

این کتاب یادآور می‌شود که مدرنیسم فقط سبکی هنری نیست؛ بیانگر روح زمانه‌ای است که انسان برای نخستین بار با پرسش از هویت، حقیقت و معنای زیستن مدرن روبه‌رو شد.