کتاب دشمنان نشر انتشارات نگاه

خانواده به عنوان مهم‌ترین نهاد اجتماعی، تاثیر به‌سزایی در ساخت و پیشرفت جامعه و کشور دارد. از آنجایی‌که شخصیت کودکان در محیط خانواده شکل می‌گیرد، رفتار پدر و مادر و رابطه‌ی متقابل آن‌ها با یکدیگر می‌تواند تاثیر مهمی بر شخصیت فرزاندنشان و نگاهشان به دنیا بگذارد. در صورتی‌که نیرنگ و فریب وارد روابط بین افراد خانواده شود، فروپاشی اخلاقی جامعه چندان دور از ذهن نخواهد بود. چخوف به خوبی این مسئله را درک می‌کرد و سعی کرد به جامعه روسیه در زمان حیاتش هشدار بدهد. او در داستان دشمنان، دروغ و نیرنگ خانواده‌های طبقه‌ی متوسط روسیه را در قالب داستان کوتاه با زبانی بسیار ساده و شیوا روایت می‌کند.

درباره‌ی کتاب دشمنان

دشمنان نام مجموعه‌ی داستان کوتاهی شامل 10 اثر از آنتوان چخوف است. «دشمنان»، «فراری»، «رویاها»، «یک اتفاق ناچیز»، «ساز روچیلد»، «بوسه»، «تیفوس»، «بانو و سگ ملوس‌اش»، «وانکا» و «هاملت مسکویی» نام 10 داستان کوتاه از چخوف، که در قالب مجموعه داستان دشمنان منتشر شده است. نام اثر از داستان کوتاه ابتدایی کتاب، دشمنان گرفته شده است. در ابتدای کتاب در بخش مقدمه نیز «چند خاطره از چخوف» به قلم «ماکسیم گورکی» نویسنده معاصر چخوف آورده شده است.

دشمنان یکی از مهم‌ترین آثار کوتاه چخوف است. در این داستان مشکلات اخلاقی خانواده‌های طبقه‌ی متوسط روسیه مطرح شده است. در خلاصه داستان دشمنان آمده است: «دکتر کریلوف بر سر جسد کودک شش ساله‌اش نشسته، تنها پنج دقیقه از فوت فرزندش گذشته است که آبوگین زنگ خانه آن‌ها را به صدا در می‌آورد و از دکتر درخواست می‌کند که برای نجات همسرش همراه او برود. دکتر کریلف که شرایط روحی مناسبی ندارد از انجام این‌کار سر باز می‌زند. اما آبوگین باز هم به دکتر اصرار می‌کند تا با درک شرایط همسرش به او کمک کند. سرانجام دکتر کریلف می‌پذیرد که همراه آبوگین به خانه‌اش برود تا همسرش را مداوا کند. زمانی‌که‌ آن‌ها به خانه آبوگین می‌رسند، متوجه می‌شوند همسر آبوگین صحنه‌سازی کرده است تا بتواند از خانه‌ی او بگریزد. در این شرایط است که دکتر و آبوگین درگیر می‌شوند...»

نقد داستان دشمنان

داستان دشمنان تنها در 22 صفحه روایت شده است. اما شخصیت‌پردازی داستان و توصیف جذاب صحنه‌ها باعث شده که خواننده، مدام خود را در نقش دکتر کریلف و آبوگین ببیند و به این فکر کند که در جایگاه آن‌ها چه تصمیمی می‌گرفت. چخوف با زبان طنز خود، زوال خانواده‌های روسی را مورد نقد قرار می‌دهد. او صادقانه و با زبانی ساده، به دور از هرگونه پیچیدگی سعی کرده است تا آینه‌ای از جامعه روسیه شود و بی‌اخلاقی‌هایشان را به آن‌ها گوشزد کند.

در دشمنان نیز چخوف نقش اصلی داستان خود را از جامعه‌ی پزشکان انتخاب کرده است. بسیاری از آثار او دارای شخصیت اصلی پزشک هستند که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به «روشنایی‌ها»، «دسیسه»، «سه خواهر»، «مرغ دریایی»، «فراری» و «زن» اشاره کرد. چخوف در این‌باره می‌گوید: «بی‌شک تحصیلات من در دانشکده پزشکی تاثیر مهمی بر آثار ادبی‌ام گذاشته است. اصطلاحات پزشکی، نیروی مشاهده و دانش مرا نسبت به جهان و مردم غنی و سرشار کرده است. ارزش حقیقی این علم و تاثیر آن را در آثار ادبی من، فقط یک پزشک می‌تواند درک کند.»

دیگر ویژگی آثار چخوف که موجب جذابیت داستان‌های کوتاه او شده، توانایی بالای او در تصویر سازی و بصری کردن داستان است. با وجود اینکه در داستان کوتاه، فرصتی برای توصیف‌های طولانی شخصیت‌ها و فضا‌سازی وجود ندارد اما هنر چخوف در این بوده است که توانسته در عین ایجاز و اختصار، تصویری روشن از شخصیت‌ها و فضای داستان ارائه کند: «انتهای جاده در نور کم ستارگان، مبهم به نظر می‌رسید و درختان بید که در ساحل صف کشیده بودند، در تاریکی فرو می‌رفتند. جلگه از جانب مشرق، بی فراز و نشیب و مثل آسمان لایتناهی بود. روی آن، اینجا و آنجا در دوردست گاهی نوری می‌یافت، شاید در چمن‌ها آتش افروخته بودند.»

شیوه‌ی نگارش چخوف

سبک ادبی چخوف با دیگر نویسندگان روس هم نسل خود متفاوت بود. زمانی‌که، چخوف داستان‌هایش را در قالب سبک ادبی «امپرسیونیسم» می‌نوشت، دیگر نویسندگان ادبیات روسیه، آثارشان را به سبک «رئالیستم و واقع‌گرا» می‌نوشتند. نویسندگان فرانسوی در سبک امپرسیونیسم تبحر بسیار بالایی داشتند. در سبک ادبی امپرسیونیسم، تصویر واقعیت در ذهن به‌جای واقعیت بیان می‌شود. «ماکسیم کورگی» نویسنده معاصر چخوف پیش از همه، متوجه تغییر شیوه‌ی نگارش او از رئالیسم به امپرسیونیسم شده بود. او در نامه‌ای به چخوف می‌نویسد: «می‌دانید دارید چه می‌کنید؟ دارید رئالیسم را می‌کشید ... بعد از هر داستانی که می‌نویسید، هرچند واقعه مهمی مطرح نباشد، همه‌چیز به نظر خام می‌آید. انگار با قلم ننوشته‌اید، با ضربه چماق نوشته‌اید.» با وجود علاقه‌ی چخوف به نوشتن در سبک امپرسیونیسم، اما امپرسیونیسم چخوف با امپرسیونیسم فرانسه تفاوت‌هایی داشت. درحالی‌که در آثار چخوف اندکی امید در روایت داستان مشهود است اما در نمونه‌های فرانسوی سبک امپرسیونیسم، فضایی نا امید و سمبولیک توصیف می‌شود.

چخوف؛ استاد داستان‌های کوتاه

آنتوان پاولوویچ چخوف نویسنده و نمایشنامه‌نویس برجسته روسی، در سال 1860 به دنیا آمد. چخوف پس از اینکه در سال 1880 وارد دانشکده پزشکی شد، به نویسندگی علاقه پیدا کرد و نوشته‌های خود را با اسم‌های مستعار مختلفی در مجلات دانشگاهی چاپ می‌کرد. در زمان دانشگاه، هدف چخوف از نوشتن کسب درآمد بود لذا بیشتر نوشته‌های او برای مجله‌های فکاهی و طنز نوشته می‌شد. اولین مجموعه داستان او با نام «قصه‌های ملپامن»، در سال آخر دانشگاهش منتشر شد. پس از پایان تحصیلات، نویسندگی حرفه‌ی اصلی چخوف شد. «مراسم تدفین» و «دشمن» اولین نوشته‌های چخوف بودند که در روزنامه عصر جدید، با نام خودش انتشار یافتند و از اسم مستعار برای چاپ آن‌ها استفاده نکرد. هنر چخوف در نوشتن داستان‌های کوتاه بود، به طوری‌که نزدیک به 700 داستان کوتاه تاکنون از او منتشر شده است و به عقیده بسیاری، بزرگترین نویسنده داستان کوتاه تاریخ است. زندگی معمول افراد درون‌مایه‌ی بیشتر داستان‌های کوتاه چخوف بود که در روایتشان از شرح و بسط دادن‌های طولانی خودداری می‌کرد. از مهم‌ترین داستان‌های کوتاه او می‌توان به «از دفترچه خاطرات یک دوشیزه» و «بوقلمون صفت» اشاره کرد. در کنار نوشتن داستان کوتاه، او تبحر زیادی در نوشتن رمان و نمایشنامه نیز داشت. «داستان‌های ملال‌انگیز» و «دوئل» از جمله رمان‌های نوشته شده از چخوف هستند.

نمایشنامه‌های چخوف

آنتون چخوف در نمایشنامه‌‌نویسی هم بسیار توانمند بود، به‌ طوری‌که بسیاری از نمایشنامه‌های او شهرت جهانی دارند و تاکنون در کشورهای مختلف و با زبان‌های مختلف روی صحنه رفته‌اند. اولین نمایشنامه موفق او «مرغ دریایی» نام داشت که در صحنه تئاتر اجرا شد. چخوف نمایشنامه‌هایش را نیز مانند دیگر آثارش کمدی می‌دانست، اما «استانیسلاوسکی» کارگردان و بازیگر بزرگ تئاتر روسیه، آن‌ها را تراژدی قلمداد می‌کرد و در قالب داستان‌هایی تراژدی بر صحنه تئاتر به اجرا در می‌آورد. چخوف در نامه‌ای به همسرش از این موضوع گلایه می‌کند: «چرا دائما در پوسترها و روزنامه‌ها، نمایشنامه مرا درام می‌نامید؟ نمیروویچ دانچنکو و استالیسلاوسکی، در نمایشنامه من چیزی پیدا کرده‌اند که مطلقا به آنچه من نوشته‌ام شباهتی ندارد و من شرط می‌بندم که هیچ‌کدام از آن‌ها، برای یک‌بار هم که شده، نمایشنامه مرا با شیفتگی، تا به آخر نخوانده است. مرا ببخش، اما به شما اطمینان می‌دهم که این، عین حقیقت است.» از نمایشنامه‌های بزرگ او می‌توان به «ایوانف» و «باغ آلبالو» اشاره کرد.

انتشار کتاب دشمنان

موسسه انتشارات نگاه، مجموعه داستان دشمنان را در سال 1376 با ترجمه‌ی سيمين دانشور منتشر کرد. کتاب با استقبال شدید مخاطبان ایرانی مواجه شد به طوری‌که کتاب در سال 1390 به چاپ دهم رسید. خرید و دانلود کتاب الکترونیکی دشمنان در سایت و اپلیکیشن فیدیبو امکان‌پذیر است.

دیگر آثار این نویسنده سرشناس روسی مانند «داستان ملال‌انگیز»، «بوسه»، «بهترین داستان‌های کوتاه چخوف» و «دوئل» نیز در فیدیبو برای خرید و دانلود موجود است.

در بخش‌هایی از کتاب می‌خوانیم

در حدود ساعت ده، یک شب تیره در ماه سپتامبر، تنها پسر دکتر کریلوف پزشک دولتی،که نامش آندری و شش ساله بود، از دیفتری مرد. درست همان موقع که زن دکتر در برابر تخت بچه‌ی مرده‌اش به زانو درآمد و اولین حمله‌ی نومیدی بر او تاختن گرفت، صدای زنگ در سرسرای ساختمان به شدت طنین انداخت. وقتی بیماری دیفتری به این خانه پا گذاشت، تمام نوکر‌ها را صبح همان روز از خانه بیرون فرستادند. کریلوف خودش ‌دم در رفت. همان‌طور که بود، یکتا پیراهن، بی این که حتی دکمه‌های جلیقه‌اش را ببندد، یا صورت خیس و دست‌هایش را خشک بکند؛ دست‌هایی را که با اسیدفنیک دیگر سوخته شده بود. سرسرا تاریک بود و شخصی که داخل شد از او فقط هیکل میانه بالا و شال گردن سفید و صورت رنگ پریده‌اش را می‌شد تشخیص داد. صورتش که به طور غیرعادی چنان رنگ پریده بود که انگار حضورش سرسرای تاریک را کمی روشن می‌کرد. دیدار کننده با لکنت زبان پرسید: « دکتر هستند؟»

کریلوف جواب داد: «بله خانه هستم، چه می‌خواهید؟»

دیدار کننده بی‌نهایت خوشحال شد و گفت: «شما آقای دکتر هستید؟ خیلی خوشحالم.»

و در تاریکی عقب دست دکتر گشت و آن‌را که می‌جست یافت و به سختی دست دکتر را فشرد و ادامه داد: «بی‌نهایت خوشحالم، ما را به یکدیگر معرفی کرده بودند. من ابوگین هستم....»