کتاب اسطوره سوپرمن و چند مقاله دیگر نشر گروه انتشاراتی ققنوس

اومبرتو اکو نشانه‌شناس، فیلسوف و کارشناسِ سده‌های میانه اروپا که بیش‌تر به خاطر رمان‌هایش (از جمله نام گل سرخ و آونگِ فوکو) و مقالاتی که در روزنامه‌های پرخواننده ایتالیا، از جمله کوریه دلاسرا، می‌نویسد مشهور شده است، آثاری در نقد هنری، ادبی، اجتماعی و سیاسی دارد که در کنار کتاب‌های علمی‌اش، کم‌تر شناخته شده‌اند. در این مجموعه کوشیده‌ام با گزینش مقالاتی در زمینه‌های گوناگون، خوانندگان را با این شخصیت مهم معاصر غرب بیش‌تر آشنا کنم. از جمله زمینه‌هایی که اکو به آن توجه دارد، فرهنگ عامه و نبرد میان این فرهنگ با فرهنگ نخبه‌گراست. او در آثار متعدد همراه با تحلیل این نبرد، آثار عامه‌پسند را از دیدگاهی تازه رمزگشایی می‌کند و سپس به خرده‌فرهنگ‌ها از جمله هنرِ پاپِ آمریکا می‌پردازد. از دیگر پدیده‌هایی که نظر اکو را جلب کرده، ماجراهای سوپرمن است که ابتدا در کتاب‌های مصور و سپس در سینما مطرح شده است. او در کتابی با عنوانِ از سوپرمن تا ابر مرد، تحلیل تازه‌ای از پدیده سوپرمن و محبوبیت آن به دست می‌دهد و سپس به رمان‌های محبوب و پرطرفدار قدیمی مانند آرسن لوپن و شبح اُپرا می‌پردازد. مقاله بلند «اسطوره سوپرمن» را از این مجموعه انتخاب کرده‌ام. اکو کتاب اثر گشوده را به تحلیل هنر به مثابه کنش ارتباطی میان انسان‌ها اختصاص داده است. پاریسون، استادِ اکو، ابتدا ارتباط هنر را با فرم و عوامل تاریخی، اجتماعی و فلسفی که هنرمند را در رسیدن به فرم موردنظر یاری می‌بخشند، مورد توجه قرار داده بود. از منظرِ پاریسون، تفسیر هر اثر مستلزم درک موقعیت تاریخی ـ اجتماعی آفرینش آن است. اکو نیز در اثر گشوده پس از پرداختن به جنبه‌های فکری و پارادیم‌های زندگی امروز، به فرایند دوجانبه میانِ هنرمند و مخاطب توجه می‌کند. این کتاب که در اوایل دهه ۱۹۶۰ نوشته شده بیانگر مواضع نوین اکو در تفسیر آثار هنری، جهت‌یابی تازه و مردود شمردن نقد سنتی است. از این کتاب نیز مقاله «تصادف و توطئه، تجربه تلویزیون و زیبایی‌شناسی» را برای انتشار در این مجموعه برگزیده‌ام. اومبرتو اکو در آخرین کتابش تاریخ زیبایی به زیبایی‌شناسی پرداخته است. اکو در رساله دکترایش در سال ۱۹۵۴، همین حوزه را در آثار توماس آکویناس مورد تحلیل قرار داده است. از دیدگاه اکو زیبایی در آثار آکویناس مولود نیرویی فراانسانی است و از تناسب و کمال تشکیل شده است. البته اکو به زیبایی در جهان مدرن نیز می‌پردازد و تحلیل‌های تازه‌ای ارائه می‌کند. از میان مقالاتش در باره دیدگاه‌های آکویناس، مقاله «توماس قدیس و بازاندیشی مذهب کاتولیک» را در این مجموعه خواهید خواند.