کتاب بررسی معناشناختی اوصاف حضرت ابراهیم (ع) در قرآن کریم مطالعه موردی واژگان حنیف، مسلم، أوُاه، أمه موسی ابراهیمی نشر انتشارات ادریس

معناشناسی یکی از روش‌های نوبنیاد در مطالعات قرآنی محسوب می‌شود که با مطالعه علمی معنا، درصدد استخراج معنای نهفته در متن می‌باشد. نگاهی به مطالعات معناشناسی در کتاب‌هایی که پیرامون این موضوع نوشته شده است، نشان می‌دهد که این علم با ارائه راهکارهایی نظام‌مند برای این قسم از تحقیقات، علاوه بر تعریفی دقیق از مفاهیم مورد مطالعه و تبیین جایگاه آن مفهوم در میان سایر مفاهیم قرآنی، موفق به کشف لایه‌های جدیدی از یک مفهوم گشته و در تعمیق معانی مستخرج از آیات نقشی بسزا داشته است. این اثر با نگاهی معناشناسانه به واژگان «حنیف، مسلم، أمة، أسوه و أواه»، تصویر معنایی سه‌بُعدی از این واژگان و جایگاه آن در قرآن کریم ارائه می‌نماید. از این رو ابتدا به مباحث نظری و سپس به تفصیل تبیین آن‌ها می‌پردازد. در این بخش در سه قسمت به دو رویکرد ریشه‌شناسی و ساختاری و در قسمت بعد به شبکه معنایی پرداخته شده است. اوصاف حضرت ابراهیم (ع) در قرآن کریم از جمله «امام، عبد، حنیف، مسلم، صالح، خلیل، حلیم، اواه، اسوه، امه و...» از مهم‌ترین مفاهیم قرآن کریم هستند که از دیرباز مورد توجه مکاتب مختلف فقهی، کلامی، عرفانی و فلسفی بوده‌اند و برداشت‌های متفاوت معنایی این واژگان بر اساس روش‌های معناشناسی سنتی، سرمنشأ آرا متفاوت این مکاتب بوده است. این کتاب، در راستای کشف لایه‌های معنایی منتخبی از این واژگان؛ «حنیف، مسلم، أمة، أسوة و أوّاه»، با استفاده از برخی روش‌های نوین معناشناختی، در چند مرحله به تبیین این واژگان و استخراج مؤلفه‌های معنایی آن‌ها در قرآن کریم خواهد پرداخت: در گام اول به بررسی ریشه‌شناسانه واژه در دیگر زبانهای سامی پرداخته شده و سعی بر این بوده است که ریشه واژه در دیگر زبانهای سامی رصد شود. در گام بعد با رویکرد ساختاری، همنشین‌ها و جانشین‌های واژه را در قرآن یافته و با ترسیم انگاره معنایی آن، فضای معنایی واژه در قرآن را بررسی شده و در نهایت نمونه‌ای از استفاده تفسیری از انگاره معنایی ارائه می‌گردد.