کتاب روان درمانی اگزیستانسیال نشر نی

مفاهیم وجودی انسان همیشه دست‌مایه‌ی خلق آثار بزرگ و شگفت‌آور در طول تاریخ بوده که بسیاری از نظریات و تفکرات حاکم پس از خود را تحت تأثیر قرار داده است. افراد زیادی طی سال‌های اخیر همانند فلاسفه‌ی باستانی این مضامین را به چالش کشیده‌اند و کتاب‌های قابل‌توجهی را منتشر کرده‌اند. «اروین یالوم» موضوعات مرتبط با سرشت و غایت انسان را در میان آثاری درمانی داستانی به تصویر می‌کشد و اثری روان‌شناسانه و فلسفی در قالب رمان می‌آفریند. کتاب «روان‌درمانی اگزیستانسیال وجودی» یکی از آثار ویژه و شاخص این نویسنده است که درباره‌ی چهار دغدغه‌ی غایی زندگی، مرگ، آزادی، انزوای اگزیستانسیال و بی‌معنایی است. این کتاب جریانی روشن و بسیار تأثیرگذار است که سایت پرطرفدار گودریدز درباره‌ی آن نوشت: «اثری استادانه و مبتکرانه.»

درباره کتاب روان‌درمانی اگزیستانسیال وجودی

کتاب «روان‌درمانی اگزیستانسیال وجودی» Existential Psychotherapy اثر «اروین یالوم» سال 1980 منتشر شده است. این کتاب باهدف ارائه راه‌و‌روش‌هایی برای روان‌درمانی تألیف شده است و نویسنده درباره‌ی این اثر گفته است: «روان‌درمانی اگزیستانسیال رویکردی پویا یا پویه نگر است و بر دلواپسی‌هایی تمرکز می‌کند که در هستی انسان ریشه دارد.»

اندیشه‌های مربوط به این نوع روان‌درمانی ابتدا با نظریات افرادی همچون «ژان پل سارتر» و «گابریل مارسل» شکل گرفت. «اروین یالوم» بامطالعه و بررسی آثار این افراد و غیرقابل‌اجتناب بودن مرگ و آزادی این اثر را آفرید. کتاب «روان‌درمانی اگزیستانسیال وجودی» شامل یازده فصل است که عبارت‌اند از «مرگ»، «زندگی، مرگ و اضطراب»، «مفهوم مرگ برای کودکان»، «مرگ و ناهنجاری روانی»، «مرگ و روان‌درمانی»، «آزادی»، «خواستن»، «تنهایی»، «تنهایی اگزیستانسیال و روان‌درمانی»، «پوچی»، «پوچی و روان‌درمانی». هر یک از این فصل‌ها مسائل بنیادی و ارتباطشان با یکدیگر را شرح می‌دهد و در ارتباط با مشکلات مرتبط به آن‌ها رویکردهای عملی ذکر می‌کند.  

درباره اروین یالوم، نویسنده و روان‌درمانگر آمریکایی

«اروین دیوید یالوم» Irvin David Yalom روان‌پزشک، روان‌درمانگر و پایه‌گذار روانشناسی هستی‌گرا یا اگزیستانسیال در سال ۱۹۳۱ در واشنگتن دی سی به دنیا آمد. خانواده‌‌اش از یهودیان روس‌تباری بوده‌اند که به آمریکا مهاجرت کرده‌اند. او در جوانی تحصیل در رشته‌ی پزشکی در بوستون را آغاز کرد و پس از آن برای تحصیل در رشته روان‌پزشکی به نیویورک رفت. «یالوم» با تکیه‌بر علم و دانش‌ و سال‌ها مطالعه‌اش توانست پلی میان آثار فلاسفه‌ای همچون ارسطو و سقراط و روانشناسی روز ایجاد کند. او سال‌های زیادی را وقف مطالعه‌ی آثار افرادی همچون «شوپنهاور» کرد و کتاب‌هایی زیادی دراین‌باره به چاپ رساند.  

«اروین یالوم» علاوه‌بر پژوهش و تحقیق مدتی را هم در دانشگاه استنفورد مشغول به تدریس بود و مفاهیم وجودی انسان را بررسی می‌کرد. این روانشناس برجسته‌ با سایر افراد فعال در این حوزه کمی تفاوت دارد، او توانسته ارتباط خوبی میان ادبیات و روانشناسی ایجاد کند. او در میان داستان‌های جذاب که حتی برای مخاطبان عام هم قابل‌درک است موضوعات مختلف روحی و روانی را بررسی کند و شرح بدهد. او مضامین و درون‌مایه‌های فلسفی را در قالب رمان‌ و داستان‌ها به تصویر می‌کشد و به‌عنوان نویسنده‌ای برجسته نیز شناخته شده است.

«اروین یالوم» چهره‌ای سرشناس در علم روان‌کاوی است و مفاهیمی همچون زندگی، آزادی، انزوا، مرگ و پوچی که از ازل فکر فلاسفه‌ را مشغول کرده است را به چالش می‌کشد. کتاب‌های «اروین یالوم» جزو آثار خوش‌خوان و قابل‌درک حوزه‌ی تخصصی فلسفه و روان‌کاوی است. او اولین اثرش، «روان‌درمانی گروهی: از نظریه تا عمل» را در سال ۱۹۷۰ منتشر کرد و پس از آن کتاب «خیره به خورشید» را در سال 2008 به چاپ رساند. نام این نویسنده بیش‌ازپیش با کتاب «وقتی نیچه گریست» در سراسر دنیا درخشید، این رمان گفت‌وگویی میان «فریدریش نیچه»، «زیگموند فروید» و «یوزف برویر» است که در فضایی تخیلی شکل گرفته است.

«اروین یالوم» نویسنده‌ی رمان‌های روان‌شناختی تا امروز افتخارات و جوایز زیادی را کسب کرده است. او سال 2002 موفق به دریافت جایزه انجمن روان‌پزشکی آمریکا شد و جایزه‌ی روانشناسی «ادوراد استرکر» را از طرف بخش روان‌پزشکی دانشگاه پنسیلوانیا و جایزه‌ی «صندوق بنیاد برای تحقیقات روان‌پزشکی» را از سوی  انجمن روان‌پزشکی آمریکا دریافت کرد.

در بخشی از کتاب روان‌درمانی اگزیستانسیال وجودی می‌خوانیم

پویایی اگزیستانسیال قابل‌تلفیق با مدل تکاملی نیست. هیچ دلیل قانع‌کننده‌ای برای یکی دانستن دو مفهوم «بنیادین» (یعنی مهم، اساسی) و «نخستین» (یعنی اولین به لحاظ تاریخ رویداد) وجود ندارد. اکتشاف عمیق از چشم‌انداز اگزیستانسیال به معنای اکتشاف درگذشته نیست، بلکه به معنای روبیدن و کنار زدن دلواپسی‌های روزمره و تفکر عمیق فرد درباره‌ی موقعیت اگزیستانسیالش است. این به معنای تفکر خارج از زمان است، تفکر درباره‌ی رابطه‌ی میان پا و زمین زیر پا، میان خودآگاهی فرد و فضایی که احاطه‌اش کرده است؛ به معنای فکر کردن درباره‌ی شیوه‌ی شدن و بودن فرد نیست، بلکه به معنای تفکر درباره‌ی خود فرد است. اهمیت گذشته‌ی فرد - که همان خاطره‌ی فرد از گذشته است - تا جایی ست که بخشی از هستی فعلی فرد را می‌سازد و بر شیوه‌ی فعلی روبه‌رو شدنش با دلواپسی‌های غایی تأثیر می‌گذارد؛ ولی همان‌طور که بعداً توضیح خواهم داد، پرارزش‌ترین عرصه برای اکتشاف درمانی نیست. زمان حالی که آینده را می‌سازد، مهم‌ترین زمان در درمان اگزیستانسیال است.

این تفاوت بدان معنا نیست که فرد نمی‌تواند عوامل اگزیستانسیال را در چارچوبی تکاملی بیابد (درواقع، فصل سوم تکامل مفهوم مرگ برای کودک را عمیقاً موردبررسی قرار می‌دهد)؛ ولی به این معناست که وقتی فرد می‌پرسد «در این لحظه، سرچشمه‌ی بنیادی‌ترین دلواپسی‌ها در عمیق‌ترین لایه‌های وجودم کجاست؟»» دیگر مسائل تکاملی به کار نمی‌آیند. گرچه نخستین تجربیات فرد، اهمیت انکارناپذیری در زندگی دارند، ولی پاسخی برای این سؤال اساسی به ارمغان نمی‌آورند. درواقع، بازمانده‌ی این تجربیات نخستین، سکون زیست‌شناختی‌ای پدید می‌آورد که پاسخ را در ابهام نگه می‌دارد. پاسخ این پرسش فرا فردی است. پاسخی ست ورای تاریخچه‌ی زندگی خصوصی هر فرد.

پاسخی ست که برای همه کاربرد دارد: مربوط به «موقعیت» بشر در جهان است.

این تفاوت میان مدل‌های تحلیلی تکاملی پویا و مدل اگزیستانسیال بلافصل و غیر وابسته به تاریخچه، چیزی بیش از گرایشی نظری ست: همان‌گونه که در فصل‌های بعد خواهم گفت، کاربردهای بسیار مهمی در اسلوب درمانگر دارد.

جهت‌گیری اگزیستانسیال: غریب ولی به طرز عجیبی آشنا

قسمت اعظم مطالب من درباره‌ی دلواپسی‌های غایی غریب به نظر می‌رسد، ولی به طرز عجیبی برای درمانگر بالینی آشناست. عجیب‌وغریب است زیرا رویکرد اگزیستانسیال به شیوه‌ای رمان گونه به قلب مباحث و دسته‌بندی مشاهدات بالینی می‌زند. به‌علاوه، بیشتر واژه‌ها متفاوت‌اند. حتی اگر از اصطلاحات تخصصی فیلسوفانه پرهیز کنم و برای توصیف مفاهیم اگزیستانسیال اصطلاحاتی عامیانه به کار برم، درمانگر بالینی این زبان را از لحاظ روان‌شناختی بیگانه می‌یابد. کدام واژه‌نامه‌ی روان‌درمانی را پیدا می‌کنید که حاوی اصطلاحاتی چون «انتخاب»، «مسئولیت»، «آزادی»، «تنهایی اگزیستانسیال»، «اخلاقیات»، «هدف در زندگی» و «اراده» ‌باشد؟ وقتی به جست‌وجوی این موضوعات پرداختم، کامپیوتر‌های کتابخانه‌های پزشکی به من پوزخند زدند.

ترجمه کتاب روان‌درمانی اگزیستانسیال وجودی به فارسی

کتاب «روان‌درمانی اگزیستانسیال وجودی» اثر «اروین یالوم» را «سپیده حبیب» به فارسی ترجمه کرده و آن را «نشر نی» سال 1389 منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیک این اثر در این صفحه از فیدیبو برای خرید و دانلود موجود است. «سپیده حبیب» از مترجمان حرفه‌ای ایرانی است که ترجمه‌ی آثار «اروین یالوم» در ایران را برعهده دارد. این مترجم کتاب‌های دیگر این نویسنده را ازجمله «وقتی نیچه گریست»، «درمان شوپنهاور»، «مامان و معنی زند‌گی» و «هنر د‌رمان» هم به فارسی ترجمه کرده است و نسخه‌ی الکترونیک آن‌ها نیز در سایت و اپلیکیشن فیدیبو موجود است. «سپیده حبیب» تحصیلاتش را در رشته‌ی پزشکی به سرانجام رسانده و رشته‌ی روان‌پزشکی را برای مقاطع تخصصی برگزیده است از این رو علاوه‌بر ترجمه‌ی دقیق خود نیز از دانش این علم بهره‌مند است. از ترجمه‌های دیگر این مترجم می‌توان به کتاب‌های «هستی» اثر «ارنست انجل» و «عشق و اراده» اثر «رولو می» اشاره کرد.