کتاب انیگرام، تیپ‌شناسی نه گانه شخصیت‌ها
نسخه PDF

کتاب «انیگرام» یک کتاب بسیار جذاب و آموزنده و اثری از «مهذی سررشته‌داری» است. این کتاب انواع تیپ‌های شخصیتی افراد را به همراه ویژگی‌های دقیق آن‌ها و همچنین ارتباط‌شان را با سایر تیپ‌ها بررسی می‌کند. کتاب انیگرام در سال 93 در انتشارات مهراندیش منتشر شده است.

درباره کتاب انیگرام

انیگرام یا تیپ‌شناسی نه گانه‌ی شخصیت‌ها، واژه‌ای یونانی است که از ترکیب دو کلمه‌ی انیا   (annea) به معنای عدد نه و گراموس (grammos) به معنای نقطه، تشکیل شده است. این نام به یک نظام تیپ‌شناسی شخصیتی مرکب از نه تیپ شخصیتی گفته می‌شود که به صورت ستاره‌ای با نه راس که درون دایره‌ای قرار گرفته، نشان داده می‌شود. این کتاب تاریخ نظریه‌پردازی و رواج این تیپ‌ها را بررسی می‌کند و سپس ارتباط این تیپ‌ها را با سایرین توضیح می‌دهد. نویسنده همچنین توصیه‌ها و بایدها و نبایدهایی هم برای رشد و بالندگی شخصیتی و فکری هر یک از این نه گروه آورده است.

ویژگی‌های کامل و نمونه‌های مرتبط با هر تیپ به طور کامل در این کتاب آمده است. ضمن این که هر یک از این سه تیپ، ارتباط مشخصی و خاصی هم با سایر تیپ‌ها دارند، که این ارتباطات هم در این اثر توضیح داده شده است. خواندن کتاب انیگرام علاوه بر اطلاعات تخصصی که در این باره به مخاطب می‌دهد، می‌تواند بسیار هم سرگرم کننده و جذاب هم باشد  و به افراد کمک کند تا به درک بهتری از شخصیت و رفتارها فردی و اجتماعی خود برسند.

معرفی اجمالی انواع تیپ‌های انیگرام

1-کمال‌گرا

منتقد خود و دیگران است. معتقد است که فقط یک راه صحیح برای انجام کار و جود دارد. به‌علت ترس از اشتباه از انجام کار طفره می‌رود. در حالت سالم‌اش یک قهرمان اخلاقی و یک منتقد سازنده است.

2- امدادگر

همدلی و تأیید می‌طلبد. سعی می کند که کارها بدون کمک او انجام نشوند تا او را دوست داشته ‌باشند و از او قدردانی کنند. خود را وقف برآوردن نیازهای دیگران می کند. آدم‌ها را با حیله وادار می کند تا مطابق میل او رفتار کنند. «خود»های متعدد دارد و به هر یک از دوستانش یکی از آن‌ها را نشان می‌دهد. بسیار اغوا گر است. در حالت سالم‌اش می‌تواند بسیار حامی و مراقب دیگران باشد.

3- توفیق طلب اجتماعی

می‌خواهد به خاطر موفقیت‌ها و کارآئی‌هایش به او علاقه داشته ‌باشند. اهل رقابت است. مسحور تصوير خود به عنوان شخص موفق و توانا در رقابت‌هاست. خود واقعی و هویت شغلی‌اش را ترکیب می‌کند. کارآئی‌اش بیش از آن چه هست به‌نظر می‌آید. در حالت سالم‌اش اصالت دارد و از درون خود رهنمود می‌گیرد. خودش را دست می‌اندازد و معصومیت کودکانه دارد. خیرخواه و نیکو کار و واقعاً فروتن است.

4- تراژیک-رمانتیک

مسحور چیزهائی است که موجود و در دسترس نیستند. ایده‌آل او هرگز در اینجا و اکنون وجود ندارد. تراژیک افسرده و مغموم است و طبع هنرمندی دارد. هميشه یا به فکر معشوقی است که در کنار او نیست و یا به‌ یاد دوستی است که از دست رفته است. در حالت سالم‌اش در زمینه شیوه زند گی خود بسیار خلاق است و می‌تواند به سایرین از طریق دردی که می‌کشند، کمک کند. متعهد به لذت بردن از زیبائی و زندگی پرشور است.

5- ناظر-مشاهده‌گر

از لحاظ عاطفی از دیگران فاصله می‌گیرد. از حریم خصوصی خودش محافظت می‌کند و درگیر دیگران نمی‌شود. استقلال‌اش مکانیسم دفاعی اوست. درگیر شدن با دیگران، تعهد دادن و پرداختن به نیازهای دیگران او را از رمق می‌اندازد. الزامات و تعهدات زندگی را از یک‌دیگر جدا می‌کند. از مردم، از احساسات و از چیزها جداست. در حالت سالم‌اش یک تصمیم‌گیرنده‌ی عالی، روشن‌فکر برج عاجنشین و کاهن ریاضت کش است.

6-وفادار-پرسشگر

هراسان و متعهد به ‌انجام وظیفه است. شک روح او را می‌خورد. طفره می‌رود. از عمل کردن می‌ترسد چون وقتی اقدامش آشکار شد مجبور است که به مخالف خود حمله کند. حاضر است خود را قربانی کند و دست از هدف خود برندارد. احساس می‌کند در تعقیب است و وقتی در تنگنا قرار می‌گیرد عقب‌نشینی می‌کند. در حالت سالم‌اش روحيه‌ی تیمی عالی دارد، سربازی وفادار و دوستی خوب است. برای دسترسی به یک هدف و آرمان، طوری کوشش می‌کند که گوئی سود شخصی خودش در میان است.

7- خوشباش

خوشباش یا همان پیتر پن تا ابد کودک است. سطحی، ماجراجو و عاشق‌پيشه است و در زندگی بهترین‌ها را می‌خواهد. با تعهد دادن مشکل دارد و می‌خواهد گزینه‌هایش را باز نگه‌ دارد. اغلب شادمان است و محیط اطراف خودش را به ‌هیجان می‌آورد. معمولا کاری را شروع می‌کند ولی آن را به پایان نمی‌رساند. در حالت سالم‌اش، یک ترکیب کننده‌ی خوب، تئوریسین و انسان رنسانسی است.

8- رئیس

بی‌نهایت حمایت‌گر است. به خاطر خود و دوستانش در مقابل دیگران قد علم می‌کند. اهل جنگ است و رویاروئی و برخورد را دوست دارد. حتما باید کنترل چیزها را در دست داشته‌ باشد. خشم و قدرت خود را آشکارا نشان می‌دهد. برای مخالفانی که در مقابل او می‌ایستند و با او مبارزه می‌کنند، احترام قائل است. زندگی او در همه زمینه‌ها با زیاده‌روی همراه‌ است: همه چیز را بیش از حد می‌خواهد. شب زنده‌دار و پرسر وصداست. در حالت سالم‌اش یک رهبر درجه اول است و به خصوص در رقابت‌ها عالی عمل می‌کند.

9- میانجی

بلاتکلیفی نا گزیری دارد. کليه نقطه نظرهای دیگران را می‌بیند. بلافاصله امیال دیگران را جایگزین امیال خود و اقدامات بی‌اهمیت را جایگزین هدف‌های واقعی می‌کند. گرایش دارد که خود را از طریق غذا، تماشای تلویزیون و صرف مشروبات الکلی بی‌حس کند. از نیازهای مردم بیشتر خبر دارد تا از احتیاجات خودش. گرایش دارد که در عالم هپروت به سر ببرد و مطمئن ‌نیست که آیا می‌خواهد جزءوگروهی باشد یا نه. با همه چیز موافق است و خشم خود را به طور غیرمستقیم نشان می‌دهد. در حالت سالم‌اش یک میانجی عالی، یک مشاور درجه اول، یک مذاکره کننده‌ی ممتاز است.

در بخشی از کتاب انیگرام می‌خوانیم

شرح حال تیپ رمانتیک-تراژیک

سالم: خودآ گاه، درون نگر، درگیر خویش‌یابی، آ گاه از احساسات درونی خود است. هم نسبت به دیگران و هم نسبت به خود حساس و دارای بصیرت است: مهربان، سنجیده، همدل است. بسیار شخصی و فردی است. نسبت به احساس خود صادق است. خودش را آشکار می‌کند. از نظر عاطفی صادق است. انسان است. نسبت به خود و دیگران نظر طنزآمیزی دارد: می‌تواند هم جدی و هم شوخ طبع و هم آسیب‌پذیر و هم ‌از نظر عاطفی قوی باشد. در بهترین حالتش عمیقا خلاق است و مسائل شخصی و عام هر دو را احتمالا در قالب یک اثر هنری بیان می‌کند. صاحب الهامات است و خود را احیاء می‌کند و باز می‌سازد. می‌توان همه تجربیات خود را به یک چیز ارزشمند تبدیل کند.

متوسط: نسبت به زندگی نگاهی هنری و رمانتیک دارد و یک محیط زیبا به ‌وجود می‌آورد تا احساسات شخصی خود را پرورش و ادامه ‌دهد. از طریق فانتزی و احساسات پرشور و تخیل، واقعیت را متعالی می‌کند. آرزوی یک شریک زندگی ایده‌آل را دارد. برای آن که با احساسات خود در تماس بماند، اشیا را به‌صورت شخصی و درونی در می‌آورد. در خود غرق است. بیش از حد حساس، خجالتی و دستپاچه و عصبی است. از کوره در می‌رود و گرفتار حال و هواهای مختلف است. سعی می‌کند خود را آدم دور از دسترسی نشان دهد، ولی احساس غریبگی دارد. احساس می‌کند با دیگران فرق دارد و از این رو تا وقتی که ‌نیازهای عاطفی‌اش برآورده بشود، فکر می‌کند از زندگی کردن مثل بقیه مستثنی است. به آدمی سودائی و خیالاتی، گنده‌دماغ، فاسد و عیاش که در جهان رویاها زندگی می‌کنند تبدیل می‌شود. به حال خود دل می‌سوزاند و به حال دیگران غبطه می‌خورد و این کار باعث می‌شود که لوس و ننر شود. هرچه بیشتر به یک آدم غیر عملی، غیر فعال و متظاهر تبدیل می‌شود.

ناسالم: وقتی رویاهایش نا کام می‌شوند خود را کنار می‌کشد و از دست خود عصبانی و از خود و دیگران بیگانه می‌شود و از نظر عاطفی فلج می‌گردد. از خودش خجالت می‌کشد و غیرفعال می‌شود. از دیگران دور می‌ماند تا تصویری را که از خودش دارد حفظ کند. از خودش نفرت پیدا می‌کند. دیگران را مقصر قلمداد می‌کند و کسانی را که بخواهند به او کمک کنند، از خود می‌راند. خود ویرانگر می‌شود و احتمالا به الکل و مواد مخدر رو می‌آورد. در حالات حاد احتمال فروپاشی عاطفی و خودکشی او وجود دارد.

انگیزه‌های اصلی: می‌خواهد خودش باشد و خود را در قالب یک چیز زیبا بیان کند. یک شریک زند گی ایده‌آل پیدا کند. از جمع دور باشد تا از احساسات خود محافظت کند و قبل از هر چیز به عواطف خود برسد.