معرفی، خرید و دانلود کتاب ده حکایت معماری

فرهنگ ایران‌زمین بیش از هر چیز در ادبیات فارسی نمودار شده است. آثار ادبی فارسی گونه‌های بسیار دارد، از تفسیر قرآن کریم گرفته تا هزلیات؛ اما آنچه بی‌درنگ از بسیاری از متون به دست می‌آید این است که فرهنگ ایران در طی روزگار پیش از یک سدۀ اخیر آکنده از مضامین عرفان و تصوف بوده است؛ از عالی‌ترین و ناب‌ترین نمونه‌هایش، تا صورت‌های عامیانه و گاه آلوده‌اش. می‌دانیم که اهل همۀ پیشه‌ها، دست‌کم تا پیش از نیمۀ دورۀ صفویه، به واسطۀ حلقه‌های اخوت و فتوت پیوندی با تعالیم تصوف داشته‌اند. در این حلقه‌ها، اصول اخلاق حرفه و سلوک را با مبانی تصوف به محترف می‌آموختند ــ آموزشی عمیق، اما بی دفتر و سواد و حرف. از میان آن همه حلقه‌های فتوت، لابد شماری هم به معماران و بنّایان و همکارانشان اختصاص داشته است؛ هرچند که در میان فتوت‌نامه‌هایی که به دست ما رسیده است، فتوت‌نامۀ معماران و گلگران از یک‌دو نمونه نمی‌گذرد. معماران، همچون دیگر انسان‌ها، خوب و بد و زشت و زیبا داشته‌اند. بی‌شک همۀ معماران گذشته سالک و ذاکر نبوده‌اند. همۀ مردم ــ پارسا و گناهکار، امیر و رعیت، شهری و روستایی ــ معماری می‌کردند و کارشان با معماران و بنّایان می‌افتاد. مردم فقط مسجد و خانقاه نمی‌ساختند؛ گاهی میخانه و قمارخانه هم برمی‌آوردند؛ و معمارانی بودند که چنین می‌کردند. با این حال، همۀ معماران ــ صالح و طالح، خواسته و ناخواسته ــ در جوّی آکنده از مضامین عرفانی تنفس می‌کردند؛ همچنان‌که ما امروز، خواهی‌نخواهی، در جوّی آکنده از فرهنگ جدید تنفس می‌کنیم. گذشته از این جوّ عمومی، تأمل در منابع فرهنگی ایران نشان می‌دهد که همواره شماری از اهل پیشه به‌راستی و به‌جد اهل سیر و سلوک بودند.