کتاب بیشعوری خاویر کرمنت نشر انتشارات روزنه

کتاب بیشعوری نوشته خاویر کرمنت بی‌رحمانه و بی‌رودربایستی رفتارهای خودمان را توی صورتمان می‌کوبد. خودخواهی‌هایی‌هایمان، کارهای بی‌ملاحظه‌ای از ما سر می‌زند و اگر همان رفتارها را از کس دیگری ببینیم شاکی می‌شویم. 

شما هم با دیدن مصاحبه‌های سیاست‌مدارها عصبانی می‌شوید؟ یا توی مطب دکتر از رفتارهای منشی به قدر کلافه می‌شوید که تا مرز دیوانگی می‌روید؟ با خودتان فکر می‌کنید تا کی باید زیرآب‌زنی‌های همکارها را تحمل کنید؟ نویسنده اینگونه رفتارها را با کلمه «بیشعوری» توصیف می‌کند.

این کتاب را بخوانید. چون شاید وقت آن است بفهمیم که مشکل واقعی رفتار‌های خودمان است.  خاویر کرمنت با زبانی طنز به نقد از رفتارهای تک‌تک آدم‌های جامعه می‌پرازد. در واقع کتاب بیشعوری یک کتاب جامعه‌شناسی به زبان ساده است. این کتاب مختصر و مفید به نقد  جامعه و رفتار اجتماعی می‌پردازد و به همه‌مان خودشناسی را توصیه می‌کند. 

معرفی کتاب بیشعوری

خاویر کرمنت بیشعوری را فراتر از نقص رفتاری می‌داند. و آن را شبیه بیماری معرفی می‌کند. بیماری‌ای که از تک‌تک آدم‌های جامعه شروع می‌شود و تقریبا کل جامعه را می‌گیرد. او معتقد است مثل تمام بیماری‌ها برای پیشگیری و درمان بیشعوری باید اول آن را شناخت. 

او حتی این موضوع را به تاریخ بشریت بسط می‌دهد و معتقد است در طول تاریخ آدم‌های بیشعور مسبب بیشترین آسیب‌ها به جامعه بودند نه نادان‌ها. او می‌گوید جنایتکارها و دیکتاتورهای تاریخ عموما آدم‌های باهوش و سختکوشی بودند اما با با ویژگی‌هایی مثل خودخواهی، نادیده گرفتن حقوق دیگران و رذالت‌های منفی‌شان از آنها بیشعورهای ترسناکی ساخته. 

کتاب بیشعوری استدلال می‌کند تا زمانی که رفتارهای مخربی خودمان را جدی نگیریم نمی‎توانیم از چرخه‌ای که خودمان ساختیم خلاص شویم. او با زبانی طنز به نقد جامعه می‌پردازد و معتقد است تا جامعه به خودشناسی نرسد اتفاقی نمی‌افتد. 

خاویر کرمنت حتی خودش را به عنوان یک بیشعورِ درمان شده معرفی می‌کند که رنج و مشقت لازم برای درمان شدن را درک می‌کند. 

پیام طنز اجتماعی

خاویر کرمنت با هوشمندی زبان طنز اجتماعی را برای نوشتن این کتاب انتخاب کرده. او در کتاب بیشعوری بی‌تعارف حقیقت را توی صورتمان می‌زند و به نقد جامعه و رفتار اجتماعی ما و حتی خودش می‌پردازد. طبیعی است اگر با جدیت در این مورد حرف می‌زد خیلی‌هایمان تاب و تحمل شنیدن حقیقت را نداشتیم اما او با استفاده از طنز زهر حقیقت را می‌گیرد تا ما را به خودشناسی ترغیب کند. چراکه مسیر تغییر از خودشناسی می‌گذرد.

طنز در این کتاب فقط برای خنداندن نیست. بلکه تنها راهی است برای برانگیختن حس همراهی خواننده و بعد وادار کردنش به فکر. 

شخصیت‌ها در کتاب بیشعوری

در کتاب بیشعوری، شخصیت‌ها نمادهایی از گروه‌های مختلف اجتماعی‌اند؛ از مدیران و پزشکان تا معلمان و حتی روشنفکران. در کل بیشعورها به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند. 

بیشعوری اجتماعی

بیشعورهایی که در خیابان، سینما و مهمانی و خانواده پیدا می‌شوند. آنها خیلی شبیه آدم‌های معمولی هستند. در ظاهر نرمان هستند اما در رفتار اجتماعی بی‌ادب، خودخواه و پرمدعا هستند. اینها در ترافیک دائم بوق می‌زنند و داد و بیداد می‌کنند و در صف با زرنگ‌بازی حق تقدم را رعایت نمی‌کنند.  

بیشعورهای تجاری

این افراد در محیط‌های کاری و در مدیرها به وفور دیده می‌شوند. هدف این بیشعورها فقط سود و قدرت است نه انسانیت. او فقط به فکر منفعت خودش است نه همکاری

بیشعورهای مدنی

آنها کسانی که در جامعه، قانون و نظم را بهانه می‌کنند و تا به بقیه زور بگویند و بر دیگران سلطه داشته باشند. 

بیشعورهای مقدس‌مآب

این افراد از مذهب یا مسائل معنوی به عنوان ابزاری برای کنترل دیگران استفاده می‌کنند.. در ظاهر مومن و پاک‌اند اما در عمل پر از قضاوت، تکبر و ریا هستند.

بیشعورهای عرفان‌باز

کسانی هستند که دنبال انرژی درمانی یا رشد درونی هستند. اما در دام خودشیفتگی و خود برتر بینی می‌افتد. مثل کسانی که دائم درباره باز کردن چاکرا و ارتعاش بالا و پایین و… حرف می‌زنند اما در عمل از عالم و آدم طلبکارند. 

بیشعورهای دیوان‌سالار

بیشعورهای دیوان‌سالار یا بروکراتیک عاشق مجور و قوانین هستند. چون با این راه احساس قدرت می‌کنند. مثل یک کارمند یا مقام اداری که برای یک امضای ساده چند روز آدم‌ها را می‌کشاند. 

بیشعور بیچاره

این بیشعورهای بیچاره نقش قربانی را بازی می‌کنند تا بقیه را کنترل کنند. دائم می‌گویند: نمی‌توانم، بدبختم و… ولی در واقع اطرافیانشان را به بردگی می‌گیرند و با بازی کردن نقش قربانی از دیگران سواستفاده می‌کنند. 

بیشعور شاکی

اینها دائم از همه چیز شکایت می‌کنند. ولی هیچ‌وقت مسئولیت خودشان را قبول نمی‌کنند

نقد و تحلیل

کتاب بیشعوری یکی از تاثیرگذارترین کتاب‌ها در زمینه نقد جامعه و رفتار اجتماعی است. نشر ساده خاویر کرمنت با ترجمه دقیق محمود فرجامی(منتشر شده در نشر روزنه) باعث شده این کتاب در ایران هم محبوبیت زیادی دارد. این کتاب طنز اجتماعی را با نگاه روانشناسانه ترکیب می‌کند و مخاطب را در قدم اول به خودشناسی و بعد به درمان دعوت می‌کند.

یکی از نقاط قوت کتاب این است که برخلاف بیشتر کتاب‌های این دست مخاطب را به شادی و خوشبینی دعوت نمی‌کند. بلکه از خواننده می‌خواهد به خودش بخندند و رفتارهایش را بازبینی کند.

بهترین جملات کتاب بیشعوری

اگر بیشعورها عاشق می‌شوند، فقط به یک دلیل است: می‌خواهند در هیچ‌چیز کم نیاورند، از جمله عشق

بیشعوری نوعی اعتیاد است و مثل سایرها به الکل و مواد مخدر یا وابستگی دارویی، اثرات سوء و زیانباری برای شخص معتاد و اجتماعی دارد که در آن زندگی می‌کند. بدترین خصوصیت این آن است که بیشعورها ذره‌ای هم از بیشعوری‌شان آگاه نیستند.

هر کسی در شرایط ویژه‌ای می‌توند وقیح باشد. همین که آن شرایط از بین رفت آدم معمولی به خود می‌آید اما آدم بیشعور دنبال فراهم کردن شرایط دیگری می‌گردد. 

واقعیت دردناک آن است که در طول تاریخ مسببان بیشترین آسیب‌هایی که بشریت متحمل شده است آدم‎های بیشعور بوده‌اند و نه آدم‌های نادان. جنایت‌کاران بزرگ اکثرا آدم‌هایی باهوش و سخت‌کوش بوده‌اند که حاصل ضرب استعدادهای شخصی متعدد مثبت آن‌ها با خودخواهی، تعرض به حقوق دیگران و رذالت‌های منفی‌شان، از آن‌ها بیشعورهای بزرگ و ترسناکی ساخته مه دنیایی را به آتش کشیده‌اند.