میرزاملکمخان ناظمالدّوله سیاستمدار، روشنفکر و نویسندهٔ عهد قاجار، منادی تجدد و مبلغ رویکرد به مدنیت باخترزمین بود. او درمان واپسماندگی ایران را اقتباس کامل دستآوردهای غرب در همهٔ زمینههای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی میدانست. نخستین برپاکنندهٔ نوعی محفل ماسونی بهنام فراموشخانه در ایران بود و به سائقهٔ نوخواهی و نوجوییاش در زمینههای گوناگون از جمله اصلاح خط فارسی به کوشش برخاست، و برای تبیین دیدگاهها و باورهای خویش و ترویج آنچه برای پیشبرد جامعهٔ ایرانی ضروری میپنداشت کوشش قلمی بسیار کرد و رسالهها پرداخت مطالعهٔ آثار ملکم جوهر اندیشه و خواست راستین او را بر خواننده آشکار میکند و زمینهٔ اندیشگی و چگونگی برخورد روشنفکران ایرانی با مقتضیات دنیای نو را بازمینماید.
مجموعهٔ حاضر، که تقریباً همهٔ رسالههای شناختهٔ ملکم در آن گنجانیده شده، میتواند خواننده را با اندیشهٔ ملکم و از راه آن، با خط اصلی اندیشهٔ نوگرایانهای که از سدهٔ سیزده هجری قمری آغاز شد و به انقلاب مشروطیت ایران انجامید آشنا سازد.