کتاب دو رساله عرفانی نشر انتشارات جامی

امام محمد غزالی در سال۴۵۰ ه .ق برابر با ۱۰۵۸م. در طابران طوس متولد شد. پدرش در بازار، پشم‌فروشی می‌کرد و مردی فقیر بود و شاید به همین دلیل او را غزالی خواندند. نام کامل وی ابوحامد محمد بنمحمد بن محمد غزّالی طوسی است. «غزال» (با فتح غین و تشدید ز) بر پیشه‌وری دلالت داشته که نخِ پشم می‌فروخته است؛ پیشه‌وری که پشم خام تهیه می‌کرده و پس از حلاجی با دستمزدی اندک به زنان پشم‌ریس می‌سپرده است تا آن را به نخ تبدیل و برای فروش آماده کنند. این پیشه هنوز در مشهد به نام‌های حلاج، نداف و نخ‌فروش رایج است. این معنی را امام غزالی نیز خود در کتاب احیاء علوم‌الدین یادآور شده است.

پدر غزالی پارسا مردی صوفی مسلک بوده است که چون مرگ او نزدیک می‌شود، دو فرزند خود: محمد و احمد را با مختصر اندوخته‌ای که داشته است به دوستی از هم‌مسلکان خویش می‌سپرد و به او می‌گوید : چون بر اثر محرومیت از هنر خواندن و نوشتن اندوه فراوان خورده‌ام، آرزودارم که فرزندانم ازین هنر بهره‌ور شوند.

پس از یتیم شدن این دو کودک حدوداً در سال ۴۵۷ ه .ق برابر با ۱۰۶۵م. وصی درستکار تربیت آنان را برعهده گرفت تا هنگامی که میراث اندک پدرشان تمام شد و خود صوفی از اداره زندگی آنان فرو می‌ماند آنگاه با اخلاص به آن دو پیشنهاد کرد تا برای گذران زندگی و ادامه‌ی تحصیل در زمره‌ی طلاب جیره‌خوار مدرسه‌ای از مدارس دینی روزگار خود درآیند و آنان به ناچار پیشنهاد وی را پذیرفتند. این سخن ابوحامد محمد غزالی که «برای غیرِ خدای عمل آموختم، ولی علم جز خدای را نپذیرفتم.» می‌تواند دربردارنده‌ی این حقیقت باشد.

-از متن کتاب-