کتاب اسطوره ی جام مقدس نشر انتشارات لیوسا

کهن‌الگوها یا صورت‌های مثالی، الگوهای درونی تصمیم‌گیری‌شده‌ی وجود، رفتار، درک و پاسخ هستند. کهن‌الگوها، الگوهایی بنیادی در انسان‌اند که همه‌ی رفتارها، شیوه‌ی ادراک و پاسخ‌های ما نسبت به رویدادهای دنیای پیرامونمان و همچنین انتخاب‌های ما در فرایند زندگی، در چارچوب این الگوهای بنیادین صورت می‌پذیرد؛ لیکن کهن‌الگو به خودی خود تهی و کاملا ظاهری است و چیزی نیست جز امکانی از «تجلی ذهنی» که اصل و بنیانی پیشین دارد. کهن‌الگوها میراث روانی نوع بشر به شمارمی‌روند؛ الگوهایی که انسان‌ها از صدها هزار سال پیش، نسل در نسل با آنها زندگی کرده‌اند و در پی گذشت روزگاران از راه ناخودآگاه جمعی به نسل‌های بعدی انتقال یافته‌اند؛ اما آنچه موروثی است تنها قالب‌های کهن‌الگویی است و نه شیوه‌ی زندگی کردنِ آنها به‌وسیله‌ی انسان‌های پیشین. کهن‌الگو یک مفهوم مرکزی ثابت است که اصولا می‌توان به آن نامی داد ولی فقط اصولا، و نه هرگز به‌صورتی که به‌واقع تجلی‌می‌کند. این کهن‌الگوها تا جایی «صور ازلی» هستند که مختص به گونه‌ی انسان باشند و چنانچه «آغاز یا خاستگاهی» داشته باشند، این خاستگاه می‌باید دست‌کم با آغاز پیدایش گونه‌ی انسان هم‌زمان باشد. یونگ کهن‌الگو را «انسان‌گونگی انسان» می‌نامد، یعنی آن الگوی ویژه‌ای که رفتار انسان به خود می‌گیرد. آنچه موروثی است، همین قالب و الگوی ویژه است که از پیش، در ژرم‌پلاسم (germplasm)وجوددارد (سلول‌هایی که با تقسیم‌های پی‌درپی به گامات یا سلول جنسیِ رسیده تبدیل می‌شوند). در هر روان قالب و الگوهایی وجوددارند که ناخودآگاه، اما فعال‌اند.