کتاب ‫پاپ و مرتد نشر ثالث

برخی شخصیت‌های تاریخی، زندگی تکان‌دهنده‌ای دارند؛ کتاب «پاپ و مرتد: زندگی جوردانو برونو» اثر «مایکل وایت» درباره‌ی شخصیت بی‌بدیل تاریخ علم، جوردانو برونو ایتالیایی است. او که در نوزایی اندیشه و رهایی جهان غرب از سیطره‌ی تاریکی کلیسا نقش مهمی داشت، با آرا و عقاید پیشروی خود مرگ را برای خود خرید. وی فلسفه‌ای را بنیان نهاد که از دل آن بزرگانی چون گالیله، نیوتون، لایب‌نیتس و هویگنس برآمده است. از آرای عجیب و بی‌بدیل برونو می‌توان به این اشاره کرد که او اولین کسی در تاریخ بود که به حیات فرازمینی و منظومه‌های ستاره‌ای اشاره کرده بود. کتاب حاضر به زندگی و روزگار برونو پرداخته و نویسنده‌ی آن کوشیده تا ما را با این شهید اندیشه به خوبی آشنا کند.

کتاب پاپ و مرتد در سال ۲۰۰۲ به کوشش انتشارات هارپر پرنیال در ۲۵۶ صفحه انتشار یافت. کتابی که مورد تحسین بسیاری از منتقدان، نویسندگان و مورخان علم قرار گرفت. این کتاب به فارسی نیز برگردانده شده که با قلم خانم فروغ پویاوری و تلاش نشر ثالث به بازار نشر ایران عرضه شده و تاکنون پنج بار نیز زیر چاپ رفته است. نسخه‌ی الکترونیکی کتاب نیز در میان کتب فلسفه وبسایت فیدیبو در دسترس علاقه‌مندان و خوانندگان قرار دارد.

مایکل وایت کیست؟

مایکل وایت، نویسنده، روزنامه‌نگار، ویراستار و مدرس بریتانیایی، متولد به سال ۱۹۵۹ و درگذشته در سال ۲۰۱۸ است. وی در انگلستان به دنیا آمد و بالید. او برای تحصیل شیمی به کینگز کالج لندن رفت و ۱۹۸۲ فارغ‌التحصیل شد. سپس از سال ۱۹۸۴ تا ۱۹۹۱ به عنوان مدرس شیمی در کالج اوربروک مشغول بود. اما تمرکز اصلی بر شغل روزنامه‌نگاری بود. وایت در نشریه‌ی بریتانیایی جی‌کیو، در سمت دبیر و ویراستار علمی کار می‌کرد و برای ساندی اکسپرس لندن به عنوان ستون‌نویس قلم می‌زد. ولی وی انسان چندجانبه‌ای بود در زمینه‌ی هنری به ویژه موسیقی فعالیت‌های جدی‌ای داشت.

وی متاهل بود و یک دختر داشت. وی تا ابتدای قرن بیست و یکم در لندن سکونت داشت سپس به استرالیا نقل مکان کرد. از سال ۲۰۰۵ به عنوان محقق افتخاری در دانشگاه کرتین مشغول بود. از وی بیش از ۳۵ کتاب درباره‌ی مسائل مختلفی از جمله شخصیت‌های علمی، فرهنگی و هنری و تاریخ دوره‌های مختلف به‌ويژه رنسانس منتشر شده است. مشهورترین آثار وی همین اثر حاضر و همچنین کتاب آخرین جادوگر (درباره‌ی زندگی نیوتون) است. وی به عنوان نویسنده در ژانرهای مختلفی قلم می‌زد، اما عمده‌ی کارهای وی، به صورت رمان‌های بر پایه‌ی واقعیت و زندگی‌نامه بود. این نویسنده گاهی با نام دیگری -سم فیشر- آثارش را منتشر می‌کرد.

چند دلیل برای خواندن کتاب پاپ و مرتد

دانستن تحول تاریخی اندیشه و علم بشری دید هر کس را به جهان پیرامونش بازتر و روشن‌تر می‌کند. قطعا با دیدگاهی روشن بهتر می‌توان درک کرد که چرا روزگار امروز چنین است و کارکرد علم چگونه دنیا را عوض می‌کند. می‌توان پی برد نهادها چه نقشی دارند و چگونه تغییر کرده یا می‌توان با آن‌ها تعامل داشت یا نداشت. این کتاب علاوه‌بر این که زندگی یکی بزرگان تاریخ را به خوبی به رشته‌ی تحریر در آورده است، چنین کارکردهایی نیز دارد و نقش آگاهی‌بخشی دارد، رسالتی که شخصیت اصلی کتاب بر سر آن جانش را گذاشت. بنابراین خواندن کتاب پاپ و مرتد خالی از لطف نیست.

در بخشی از کتاب پاپ و مرتد می‌خوانیم

تفتیش عقاید سرگرم تعقیب و به دام انداختن و سو و سوزاندن زنان بی‌گناه در سراسر اروپا بود از مارتین لوتر که داشت کلیسا را از بیخ و بن تضعیف می‌کرد غافل شد.

به هر صورت، شورش قدرتمند و بی‌اندازه موفق لوتر تأثیر چندانی در سرنوشت بدعت‌گذاران نداشت فرقه‌های پروتستان که بسیاری را از رم رویگردان کرده بودند از بسیاری جهات بهتر از کاتولیک‌ها نبودند. رهبران لوتری و کالونی نیز مانند هم‌مرام‌های کاتولیکشان به افراط‌های خشونت‌بار و تعقیب و ایذا و اذیت میدان دادند. یکی از معروف‌ترین قربانیانشان پزشک فوق‌العاده با‌استعداد میخائیل سروتوس بود که عقاید مذهبی‌اش به‌نحو خطرناکی صریح بود. او در اثرش این عقاید را درباره خطاهای تثلیث (۱۵۳۱) بیان کرد رساله‌ای که در آن بی‌پرده خواستار کنار گذاشته شدن مفهوم معزز تثلیث مقدس شده بود.

سروتوس که در ۱۵۵۳ به دست تفتیش عقاید وین دستگیر شده بود به ژنو مرکز کالوینیسم فرار کرد و فکر می‌کرد می‌تواند آنجا پناهگاهی بیابد. فکرش بی‌نهایت نابجا بود کالون که در ژنو منصب حکومتی نداشت و رهبر معنوی این شهر تلقی می‌شد وصف سروتوس را شنیده بود از علم و دانش و دستاوردهای او در زمینه طب باخبر بود و یک دهه قبل خود سروتوس پیش‌نویس درباره‌ی خطاهای تثلیث را برایش فرستاده بود اما کالون هم بیش از کاتولیک‌های وین به دیدگاه‌های دینی او علاقه‌مند نبود.

پیشنهادهایی برای خوانندگان کتاب پاپ و مرتد

این کتاب دقت خوب علمی و روان نوشته شده است و موضوعات جالب تاریخ علم است بنابراین اگر از علاقه‌مندان چنین کتاب‌هایی هستید، پیشنهادهای پیش رو می‌تواند برای شما مورد توجه باشد.

• کتاب تاریخ پیدایش علم جدید، نوشته‌ی ریچارد وستفال، مترجمان رضا رضایی و عبدالحسین آذرنگ
• کتاب جزء و کل، نویسنده ورنر هایزنبرگ، ترجمه از حسین معصومی همدانی‌
• کتاب اسحاق نیوتن: ریاضیدان و دانشمند برجسته، اثر ناتالی ام. روزینسکی، مترجم رضا علیزاده.