رازهای کارگردانی سینما
درس‌های اختصاصی کارگردان‌های سرشناس سینمای جهان

هرگاه مجموعه‌ای از گفتارهای کارگردانان سرشناس سینمای جهان دربارۀ فیلم‌سازی و تجربه‌های مختلف‌شان؛ منتشر می‌شود، تردید نباید کرد که با ضیافتی سینمایی روبه‌رو هستیم. خیلی‌ها دعوت هستند. فهرست نام کارگردان‌ها در کتاب رازهای کارگردانی سینما پیشاپیش خبر می‌دهند که در این ضیافت بزرگانی مانند وودی‌آلن، اسکورسیسی، برادران کوئن، ژان‌لوک گدار و برنارد برتولوچی (که اخیراً درگذشت) حضور دارند. بی‌اغراق، ترجمۀ گفته‌های هر یک از کارگردان‌هایی که در این مجموعه حضور دارند؛ سرشار از تجربه‌های دست اول برای آن‌هایی است که فیلم‌ساخته‌اند، فیلم می‌سازند یا فیلم خواهند ساخت. گردآورندۀ کتاب، لوران تیرارد، ترجیح داده که پرسش‌ها را حذف کند و رشتۀ کلام را به دست این فیلم‌سازان بسپارد. اما از پاسخ‌ها پیداست که برخی از پرسش‌ها چه بوده‌اند. نخستین پرسش تیرارد این بوده: آیا دوست دارید سینما را تدریس کنید؟ از جهاتی پاسخ‌ها حیرت‌انگیز است. پاسخ گدار برای مثال تکان‌دهنده است. برخی موافق این کار هستند و برخی نه و هر یک دلایل خاص خودشان را دارد. این تضارب آرا بیش از هر چیز برای خوانندۀ کتاب حاضر سودمند خواهد بود، چرا که با مجموعه‌ای متنوع از کارگردان‌های بزرگ سینما روبه‌رو شده و کوهی از تجربه را در صفحات این کتاب خواهد خواند. کارگردان‌های سینما در این کتاب به بررسی نقش بازیگر، نحوۀ قراردادن دوربین در صحنه، استفاده یا عدم استفاده از حرکت دوربین، فیلم‌نامه و تدوین پرداخته‌اند. آیا می‌دانستید وودی‌آلن مایل است تا زمانی که بازیگران توان بازی در یک صحنه را دارند، دستور کات ندهد؟ آیا می‌دانستید که آلمودووار تا به تنهایی در یک صحنه حضور پیدا نکند و زوایای مورد نظرش برای دوربین را پیدا نکند، هیچ کار دیگری نمی‌تواند انجام دهد؟ امیر کاستاریکا در لابلای حرف‌هایش وقتی به آثار مورد علاقه‌اش در تاریخ سینما اشاره می‌کند، به‌طور غیرمستقیم به دانشجویان سینما می‌آموزد که از چه زاویه‌ای بهتر است به سینما نزدیک شوند. گدار در انتهای گفته‌هایش به یکی از رایج‌ترین سوءتفاهم‌ها پیرامون تئوری مؤلف اشاره می‌کند و به نظر می‌رسد یک بار برای همیشه گره این مفهوم پرطرفدار در سینمای جهان و در بین علاقه‌مندان ایرانی تئوری مؤلف را باز کرده است. کتاب رازهای کارگردانی سینما برای آن‌هایی دوست دارند بدانند بزرگان سینما چگونه فیلم‌می‌سازند، به کتابی بالینی تبدیل خواهد شد. این گفته به هیچ روی اغراق یا تبلیغی برای این کتاب محسوب نمی‌شود که، هر صفحه‌ای از کتاب رازهای کارگردانی سینما را که باز کنید - مهم نیست چه صفحه و گفته‌های کدام کارگردان را بخوانید - به راز مهمی در فیلم‌سازی پی خواهید برد.