کتاب ارزیابی اقتصادی طرح ها نشر دانشگاه مفید

تصمیم‎گیری سرمایه‎گذاری به‌ویژه در بخش عمومی در کشورهای در حال توسعه کار ساده‎ای نیست. وجود برخی فشارهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی می‎تواند منابع را از مسیر تخصیص بهینه اقتصادی منحرف نماید و بنابراین باید با در نظر گرفتن اهداف سرمایه‎گذار و نیز محدودیت‎های موجود، بهترین استفاده از منابع کمیاب در قالب طرح‎های سرمایه‎گذاری دارای اولویت انجام گیرد. به‌طور کلی، ارزیابی طرح در دو سطح خصوصی و اجتماعی انجام می‌گیرد. در طرح‌های خصوصی از ارزیابی مالی به‌منظور سنجش سودآوری و تصمیم‌گیری برای اجرا یا نبود اجرای پروژه استفاده می‌شود؛ درحالی‌که در ارزیابی اقتصادی، اثرات اجرای پروژه بر تمامی افراد جامعه، نه‌تنها بخش‎هایی که مستقیما با پروژه سروکار دارند، سنجیده می‌شود. بنابراین در چنین شرایطی باید پروژه‎ای اجرا گردد که فواید اجتماعی آن از هزینه‎های اجتماعی‎اش بیشتر باشد. عامل دیگری که در ارزیابی مالی و اقتصادی پروژه باید به آن توجه کرد، محاسبه تأثیر ارزش زمانی پول است. تصمیم‌گیری در مورد اجرا یا نبود اجرای پروژه، فقط منوط به استفاده از منابع در لحظه‌ای از زمان نیست؛ بلکه این تصمیمات، در برگیرنده تعهد به بازپرداخت منابع دریافتی و نیز انتظار بازده در زمان آینده علاوه بر زمان حال است. بنابراین استفاده از فن‌های اقتصاد مهندسی به‌منظور سنجش نحوه تأثیر ارزش زمانی پول در تصمیم‎گیری‎ها و انتخاب پروژه‎های اقتصادی، از جمله عوامل مهم در ارزیابی طرح است. با توجه به موارد بالا و ضرورت انجام ارزیابی اقتصادی پروژه‌ها در کشوری مانند ایران، اولویت‌بندی طرح‎های پیشنهادی و انتخاب بهینه از بین آن‌ها، مستلزم شناخت مفاهیم و معیارهای ارزیابی طرح و به‌کارگیری آن‌ها در عمل و به صورت کاربردی است. بر این اساس، در کتاب حاضر سعی بر این است که علاوه بر معرفی مبانی ارزیابی مالی و اقتصادی طرح، خوانندگان با نحوه استفاده عملی از روابط و معیارها آشنا شوند که به این منظور نحوه استفاده از نرم‌افزارهای کاربردی در ارزیابی طرح ارائه شده است. علی‌رغم وجود برخی کتاب‌های داخلی و خارجی در زمینه ارزیابی اقتصادی طرح، آنچه این کتاب را از سایر منابع موجود، متمایز می‌سازد عبارت‌اند از: - جامعیت کتاب با تأکید و تمرکز بر مفاهیم و معیارهای ارزیابی طرح‌ها در کنار ارائه و حل مثال‌های کاربردی متنوع و به‌روز به‌ویژه در فصول دوم و سوم؛ - ارائه تحلیل مبانی ارزیابی اقتصادی طرح‎ها از دیدگاه اجتماعی، تحلیل هزینه ـ فایده با لحاظ اثرات خارجی، وجود برخی قیود قیمت و مقدار، اولویت‌بندی پروژه‌ها و نحوه محاسبه قیمت سایهای؛ - پرداختن به ارزیابی اقتصادی طرح در شرایط نبود اطمینان با ارائه مثال‌های عددی و کاربردی؛ - اختصاص فصلی به ارزیابی طرح‎ها در چارچوب بانکداری اسلامی و بررسی جایگاه ارزیابی در تجهیز و تخصیص منابع بانکی؛ - معرفی نرم‌افزارهای کامفار و اکسل به‌عنوان کاربردی‌ترین نرم‌افزارهای مورد استفاده در ارزیابی اقتصادی طرح‌ها و آموزش نحوه به‌کارگیری آن‌ها. ازآنجاکه در کلیه نهادها، سازمان‎ها و شرکت‌های دولتی و غیردولتی، ارزیابی پروژه‎های پیشنهادی با توجه به هدف ترسیم شده در تخصیص بهینه منابع، اهمیت فراوانی دارد، کتاب حاضر علاوه بر اینکه کتابی درسی است، در تمامی سطوح از پروژه مربوط به یک شرکت کوچک خصوصی تا پروژه‎های ملی قابلیت کاربرد دارد.