کتاب فلسفه به مثابه روش نشر پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

سخن گفتن دربارۀ چیستی و چگونگی فلسفه چندان آسان نیست اما بسیاری هستند که دربارۀ آن می‌خواهند بدانند. این افراد نه مدعی فلسفه هستند و نه مدعی دانستن آن بلکه هم مشتاق فلسفه هستند و هم مشتاق دانستن دربارۀ آن. در هر عصر و زمانی آنگاه که اندیشمندی می‌اندیشد و نویسنده‌ای می‌نویسد در زمینه‌ای به این فعالیت‌ها می‌پردازد که از فلسفۀ آن زمانی، رنگ و نقش می‌پذیرد؛ هر چند به آن آگاه نباشد و گاه از آن فراری باشد. دانستن در فلسفه، دانستن از فلسفه و دانستن براساس فلسفه را نمی‌توان از هم جدا کرد بلکه می‌توان همۀ آنها را سایه روشن‌هایی از دانش بشری دانست که به ژرف‌کاوی متصف می‌گردد. درست است که عمل فلسفی از کاویدن عمیق دربارۀ چیزی آغاز می‌شود اما ممکن است به کاویدن دربارۀ خود نیز برگشت کند و تاملی بر خویشتن خویش کند و از چیستی و چگونگی خود برای دیگران بگوید؛ شاید در این آمد و شدها‌ی متوالی و پیاپی به آنچه خود دربارۀ «اندیشیدن» شرح می‌دهد، متعهد بماند و از ماندن در سطح که آسیب اندیشیدن است در امان بماند. دانستن دربارۀ فلسفه، در دنیای کنونی محتاج پی بردن به زوایای پیدا و پنهان آن است که این امر سخن جمعی دربارۀ آن را می‌طلبد. ارائۀ یک کتاب منسجم و دارای نظم گفتاری و نوشتاری واحد دربارۀ فلسفه، به همان میزان که می‌تواند در آمدی روان بر فلسفه باشد می‌تواند از ارزش شناختی خود بکاهد. از طرفی دیگر ارائۀ مجموعه‌ای از مقالات به همان میزان که می‌تواند ابعاد شناختی بیشتری را ارائه دهد به همان میزان از انسجام گفتاری و نوشتاری آن کاسته می‌شود و خواننده را در دست اندازهای مفاهیم، به فراز ونشیب‌های فهم دچار می‌سازد. در عین حال این روش برای معرفی قلمرو‌های چند بعدی معارف پسندیده‌‌تر است. کتاب حاضر مجموعه‌ای از مقالات دربارۀ فلسفه در عصر کنونی است که توسط نویسندگان مختلف ارائه شده است. در مقدمۀ کتاب دربارۀ این مجموعه توضیحاتی ارائه شده است. دربارۀ ترجمۀ این کتاب نیز همین حکایت وجود دارد. این مجموعه هم چنان که توسط جمعی از نویسندگان ارائه شده است توسط جمعی از مترجمان ترجمه شده است و از این لحاظ کاری جمعی محسوب می‌گردد. از این رو در برگردان فارسی آن نیز تنوع گفتاری و نوشتاری وجود دارد. مشخصه‌ای که در مطالعۀ این کتاب باید مورد توجه قرار گیرد گستردگی مفاهیم است. این مفاهیم از حوزه‌های عمومی گرفته تا کاملاً تخصصی، از حوزه‌های علمی تا فلسفی، از فیزیک تا زیست‌شناسی و از روان‌شناسی تا ادبیات را شامل می‌گردد. و با لحاظ عنصر مکانی در برخی بخش‌ها، این تنوع رنگ و لعابی دیگر به خود می‌گیرد. در این مجموعه با گستره‌ای از مفاهیم روبرو هستیم که حوزه‌های مختلفی را دربر می‌گیرد: از عمومی گرفته تا تخصصی، از علمی تا فلسفی، از فیزیک تا زیست‌شناسی، از روان شناسی تا ادبیات. حوزه‌های مورد بحث این کتاب نوین است و از پهنای فلسفه در دنیای کنونی سخن می‌گوید، پهنایی که ثمرۀ طرح موضوعات میان‌رشته‌ای است.