کتاب تقلب علمی نشر پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

میزان بالای تولید علم در جهان، افزایش تعداد مراکز آموزشی و پژوهشی علمی در سراسر دنیا، برگزاری همایش‌ها و گردهم‌آیی‌های متعدد در اقصی‌نقاط عالم که معمولا ایده‌های مختلفی در زمینه‌های نوآوری‌های پژوهشی در آنها مطرح می‌شود و هیچ تضمینی برای حفظ حق تالیف در آن وجود ندارد، سهولت دسترسی به دستاوردهای علمی دیگر پژوهشگران بدون اطلاع ایشان، و امکان بهره‌گیری از نرم‌افزارهای مختلف در دستکاری محتوای پژوهش‌ها، همگی از جمله مقولاتی هستند که می‌تواند اخلاق علمی را خدشه‌دار سازد و در نتیجه ضروری است که تدبیری برای جلوگیری از این تخطی‌ها اندیشیده شود. جلوگیری از هنجارشکنی اخلاقی در عرصه علم مستلزم فعالیت در دو حوزه است. نخست حوزه هنجارین که همانا شامل گفتگو و مباحثه درباره مبانی و فلسفه اخلاق علمی و مصادیق هنجارین رعایت اخلاقیات در علم است که انتشار و گسترش چنین مباحثی در جامعه فراخ علمی، اعضای این جامعه را با این هنجارها آشنا نموده و به رعایت آن تشویق می‌کند. حوزه دیگر، حوزه قانونگذاری و شفافیت حقوقی است. واقعیت آن است که تخطی بسیاری از افراد از هنجارها در این حوزه ناشی از عدم آگاهی و اطلاع آنها از قواعد مرسوم است. قانون می‌تواند به افراد کمک کند که به روشنی از حد و مرزها در هر کاری اطلاع یابند و در نتیجه با اتکای به این دانش، اقدام به عمل نمایند و مسئولیت عملکرد خویش را نیز بر عهده گیرند. کتاب حاضر از جمله آثار پژوهشی است که به بحث آسیب‌شناسانه از جایگاه اخلاق و هنجارهای اخلاقی در حوزه علم می‌پردازد و با تمرکز بر مقوله «تقلب علمی» که به‌ویژه در سال‌های اخیر در محافل علمی و دانشگاهی ما محل بحث و منازعه بوده است، ابعاد مختلف این پدیده را مورد کاوش قرار می‌دهد.