کتاب کلیدر جلد ۱ و ۲ محمود دولت آبادی نشر انتشارات فرهنگ معاصر

امین

۱۳۹۷-۰۱-۱۸

5

از نسخه الکترونیک یک اثر انتظار میره تا امکانات متناسب با انتشار الکترونیکی رو در اختیار خواننده قرار بده، در غیر این صورت کیفیت اثر الکترونیکی و زحمات کشیده شده تحت الشعاع قرار میگیره. مثلا این اثر کلی واژه دشوار داره و انتظار میرفت که معنی واژه ها به صورت هایپرلینک و بعد از مواجهه با هر کلمه به راحتی در دسترس باشه اما در کمال تعجب خواننده به واژه نامه انتهای جلد ده ارجاع داده شده که نه تنها نشون میده صرفا نسخه کاغذی با بی سلیقگی تبدیل به نسخه متنی شده، بلکه فراموش کردند چنین ارجاعی در کتابهای چند جلدی در نسخه الکترونیکی بیهوده است و زحمت مضاعفی برای یافتن معنی کلمه دارد جا داشت که ناشر محترم سلیقه و ذوق و البته تلاش بیشتری به خرج میداد تا این اثر به شکل صحیح تری مطابق با استانداردهای یک اثر الکترونیک در اختیار خواننده قرار بگیرد و در انتشار آن عجله به خرج ندهند

زنان در کلیدر  ◀ بلقیس پایه ی محکم و استوار ایل کلمیشی زنی قوی  ، حماسی ، باغیرت و مدیر .  وقتی روایت داستان در فضای بیابان و چادرنشینی ایل می چرخد ، خواننده حضور بلقیس را اینطور معنا می کند که : اگر هم مشکلی پیش بیاید بلقیس هست تا با قدرت فوق العاده و جَذَّبه اش همه چیز را به روال عادی برگرداند .   در پایان داستان شکوه و قدرت بلقیس به اوج خود می رسد .  هر چند ممکن است این حجم از شجاعت و گذشت برای خواننده قابل درک نباشد ولی  تاریخ ما در جنگ ،   مادرانی که برای آرمان های بزرگ از فرزندانشان گذشته اند را کم ندیده است .  جمله ی زیبایی که چندین بار از زبان بلقیس می شنویم :  * بره ی نر برای دم کارد است .  ص ۲۴۲۵ بلقیس بر سر نعش جوانانش شیون نمی کند . هرچند رفتن او از کنار جنازه ها به سبکی باد تشبیه می شود و گویی بلقیس تهی شده و چیزی از او باقی نمانده است.    بلقیس با تمام گذشت و شجاعتی که دارد ،  نماد مادری فداکار و دلسوز است که در تمام لحظات شاهد احساسات مادرانه اش هستیم .        ◀ زیور اولین همسر گل محمد است . زنی که به شخصه فکر می کنم آقای دولت آبادی برای ساخت این شخصیت عمیقا حالت های روحی و روانی آن را بررسی کرده است و در توصیف آنچه در درون زیور می گذرد بسیار عالی عمل کرده است .  زیور نازاست و گویا همین کمبود از او زنی کم حرف و مطیع ساخته است و البته زیور نماد پررنگی از زنان جامعه است که به شدت شوهر دوستند و وفاداری  به شوهر با جان و روحشان عجین شده است .  در نقدهایی که از کلیدر خواندم ، زیور را زنی حسود و حساس خطاب کرده بودند و من به شدت با این دو صفت مخالفم . چرا که جامعه ی ما عادت کرده واکنش های طبیعی یک زن را در برابر زن دوم همسر خود به حسادت ربط بدهند ، در حالی که تصور چنین موقعیتی که ممکن است  یک زن در آن قرار بگیرد حتی برای مردان غیرممکن است .  زیوردر ابتدای داستان نماد زنی مطیع و سرکوب شده است . زنی که صرفا به خاطر آنکه نمی تواند فرزندی بیاورد نادیده گرفته می شود و چه بسا مورد ستم هم قرار میگیرد .   صحنه ای که  گل محمد و مارال با هم ازدواج می کنند و  شب سختی که زیور به صبح می رساند  از نگاه من از زیباترین و دردناک ترین صحنه های کتاب است. به شخصه در این چند صفحه آنقدر احساس خفگی داشتم که به دنبال فضایی ، (شاید شبیه بیابانی که ایل در آن چادر زده بود ) می گشتم تا فریادی به نمایندگی از زیور و تمام زنانی که اینگونه تحقیر شده اند ،  بکشم .  پایان باشکوهی که دولت آبادی برای زیور قلم می زند در جبران تمام خواری ها و ضعف هایی است که در طول داستان ممکن است به زیور نسبت بدهیم . اوجی که فقط مختص زیور است .  او همپای گل محمد تنفگ دست می گیرد و می جنگد و کشته می شود.     ◀ مارال همسر دوم گل محمد و دختر عبدوس ( دایی گل محمد ) و نامزد دلاور  آنچه عاشقانه ی کلیدر را می سازد عشق بین مارال و گل محمد است. مارال دختر کرد که هم از لحاظ زیبایی و هم قدرت و شجاعت چیزی کم ندارد و همینطور در چندین صحنه قانون شکنی های مهمی از مارال می خوانیم .  دختری که در ابتدای داستان در حال آب آبتنی ست و وقتی حضور مردی را حس می کند با آنکه سریع لباس می پوشد ، گویی از اینکه آن مرد ( گل محمد) بدون هیچ کاری از آنجا رفته دلخور می شود . و یا   وقتی عاشق گل محمد می شود بدون اجازه ی پدر و نامزدش "دلاور " تن به ازدواج با گل محمد می دهد و حتی بالاتر از آن، پیش از عقد با گل محمد رابطه برقرار می کند . و اینهمه موضوعاتی است که هم در آن دوره و حتی هنوز مورد قبول جامعه نیست .  مارال زنی نیست که بپذیرد فقط برای خانه داری خلق شده است .  او فرزند پسری به دنیا می آورد و در پایان داستان وقتی فکر از دست دادن گل محمد میرود تا مارال را دچار ضعف کند به ناگاه  نیرو و شجاعت  درونی او برمیگردد . مارال چندین بار برای همراهی شوهرش لباس رزم می پوشد.  در صحنه های پایانی مارال چنان قوی رفتار می کند که به جای آنکه بر سر نعش شوهرش حاضر شود برای به خاک سپاری زیور می رود .    ◀ شیرو خواهر گل محمد . شیرو دختری است که در اوایل داستان از جسارت چیزی کمتر از برادران خود ندارد . دختری سرزنده که برای رسیدن به عشقش قانون شکنی بزرگی انجام میدهد و با ماه درویش فرار میکند . شغل  ماه درویش،  درویشی و روضه خوانی  است و کلمیشی ها چنین فردی را به عنوان داماد خانواده نمی پذیرند و شیرو به ناچار پس از فرار با ماه درویش  به روستای قلعه چمن پناه می برند و در آنجا به خدمت بابقلی بندار ( کدخدای قلعه چمن) در می آیند و زندگی هر دوی آنها هر چه پیش میرود به خواری و ذلت نزدیک میشود . ماه درویش در میانه ی داستان بنا بر حادثه ای علیل میشود و شیرو برای نجات زندگی اش بسیار تلاش میکند ولی سرانجام با ناامیدی به خانواده اش پناه می آورد .  در مورد شیرو می توان او را نمادی از زنان وفادار به شوهر دانست ، چرا که با وجود آنهمه سختی که در زندگی با ماه درویش متحمل می شود و با وجود آنکه شیدا را دوست دارد ، اجازه ی دست درازی را به شیدا  نمی دهد . ( شیدا با وجود روابط دیگری که دارد ، نسبت به  شیرو علاقه ای واقعی دارد ، هرچند هیچ گاه جسارت و قدرت تصمیم گیری درست را ندارد )

درود بر فیدیبوی عزیز.ممنون از این کتاب فوق العاده.😘😘😘😘😘😘 سخنان داریوش شایگان در جلسه اهدای نشان شوالیه هنر و ادب فرانسه به محمود دولت‌آبادی دولت‎آبادی بی‎شک یکی از بزرگ‎ترین رمان‎نویسان ایران معاصر است. او برخلاف اونوره دو بالزاک، پنجاه هزار فنجان قهوه ننوشید تا طی بیست سال و به بهای زندگی‎اش بزرگ‎ترین شاهکار ادبی قرن نوزدهم، یعنی کمدی انسانی، را خلق کند. دولت آبادی امّا موفق شد در عرض پانزده سال و با گذر از نشیب و فرازهای بسیار، یکی از جذاب‎ترین و بزرگ‎ترین حماسه‎های روستایی ایران مدرن را بیافریند، کلیدر را. دولت آبادی اهل خراسان است، زادگاه پرآوازۀ حکمت و ادب ایران. او، هم بزرگیِ این سرزمین را در خود متبلور ساخته است، هم زخم‏‎های آن را. آنچه در شخصیت استثنایی محمود دولت‎آبادی، علاوه بر استعداد خاص او، مرا مجذوب می‎کند، درستیِ اخلاقی، صداقتِ روشنفکری و اصالتِ تمام‎عیارش در مقابل جهانی است که معرکه‎گیرهای رسانه‎ای، آن را یکسره به‎اشغال خود درآورده‎اند. دولت آبادی مانند هر هنرمند راستینی، حساس است و پراضطراب، مجروح از درد درون، و دلواپس روح آنانی که رؤیاهای پرشهامتشان همواره با واقعیات مبتذل در تعارض‎اند، دنیایی که نسبت به تمنای قلبِ جویندۀ حقیقت و آزادی، بی‎اعتناست. این ابوالهول ناشناخته، یا کم‎شناخته یا کسی چه می‎داند شاید بسیارشناخته، در سیروسلوک درونی خود مردی است در تبعید. آنچه مربوط به خوانندگان او می‎شود، که بسیارند، هم امشب در اینجا، و در همه جا، با اجازۀ او، با حلول در وجودش و همزبان با شاعر بزرگ فرانسوی، می‎خواهم بگویم: تو می‎شِناسی‎اش ای خواننده، این هیولای ظریف را ـ ـ همزاد من ـ برادر من ـ ای خوانندۀ ریاکار! سخنان داریوش شایگان در جلسه اهدای نشان شوالیه فرانسه به محمود دولت‌آبادی نقل از مجله‌ بخارا، شماره ۱۰۳، آذر ـ دی ۱۳۹۳ @ketabkhaneadabiyat

متن رمان روان است و با خواندن ان انگار که با ان مردمان روستایی همراه و هم خانه می شویم و دغدغه ها و دلنگرانی های کوچک و بزرگ انها دغدغه ما میشود. با شرایط زندگی مردم در ان دوران اشنا میشویم و ظلم و جور اربابان در حق رعیت اگاهی می یابیم. نویسنده دغدغه نان و بیسوادی مردمان را که باعث میشود طبقه اشراف برانها تسلط یابند و هرصدایی را خاموش کنند پیش چشم ما نمایش می دهد. رفتار قهرمان داستان در برخی موارد غیر منطقی و مخالف قواعد شرعی و انسانی است که نمونه ان را در کشتن پسرخاله و دو مامور امنیتی برای اخذ مالیات می بینیم رفتار قهرمان داستان در ابتدا برای حمله به کلاته به حمایت از مدیار و انجام قتل پدر نادعلی و از هم پاشیدن زندگانی انها نیز بخشودنی نیست. در واقع قهرمان داستان بدون دلیل موجه قاتل چهار انسان است و با این وجود نویسنده طرف اوست. البته اگر از رفتار (ناجوانمردانه) او در بدست اوردن نامزد دلاور چشمپوشی کنیم. سایر همراهان گل محمد نظیر خان عمو و خان محمد نیز شخصیت های سالمی نیستند و دست در کار دزدی و تجاوز به ناموس مردم داشته اند. جالب است که در پایان نویسنده با ترسیم واقعه ای شبیه به کربلا می خواهد این شخصیت های ناسالم را شبیه به شخصیت های حماسه کربلا کند. طریقه شکل گیری شخصیت گل محمد سردار به درستی تصویر نشده است و مشخص نیست که از کجا گل محمد تبدیل به یک سردار ثروتمند میشود و منبع درامدش چیست و چرا ثروتش را در اختیار بندار و الاجاقی(دشمنانش) قرار می دهد تصمیم شتاب زده و غیرمنطقی گل محمد در انتخاب راه کشته شدن و نه مبارزه به نظر میرسد که حاصل طولانی شدن داستان و خسته شدن نویسنده از ادامه ان دارد و رمان به طور مناسب پایان نمی یابد اثر قیام گل محمد و کشته شدن او در اگاهی مردمان مشخص نیست و بیشتر گل محمد انگار یک شخصیت هدر شده است. رمان میتوانست کوتاه تر باشد از جمله قسمت های زیادی مربوط به غدیر و عباسجان و شیدا می توانست از داستان حذف شود

عالیه انشاالله امسال فیدیبو مجموعه در جستجوی زمان از دست رفته راهم به موجودی خود اضافه کند

کلیدر رو که بخونی یک بار دیگه هم انگار سالها پیش در جایی دیگر زیستی، انگار در یک برهه زمانی زیر آسمان بیابانها سالها زندگی کردی....کلیدر که بخونی برای تولدت دو مکان تعریف میشه مکانی که توی شناسنامه ات است و کلیدر... کمتر کتابی به اندازه خواندن کلیدر به دل زلالی و به جان تازگی می بخشد و واسه همینم هست که سلیقه خوانندگانش رو به شدت تحت تاثیر قرار می دهد....یک شاهکار .... برای اینکه زیبایی حجم کلماتش برای وجودتان پذیراتر بشه بعد از هر مطالعه نوای دوتار خراسانی نیز گوش جان کنید 😊

سالها پیش کلیدر را خواندم و باان زیستم.ولی الان حس میکنم توسط دولت ابادی گول خورده ام!!تعجب نکنید.ستار پینه دوز که قهرمان داستان است مگر غیراز یک عضو فرقه تجزیه طلب دموکرات است.؟انجا که مینالد که به ما گفتند:مرگ هست ولی بازگشت نیست با کی میخواست بجنگد؟ارتش ایران؟ میدانم که الان مورد حمله بسیاری از دوستان قرار خواهم گرفت ولی امیدوارم در یک محیط فرهنگی حملات منطقی باشد.من ۵۳سال دارم و جوانیم در محیط فضای باز سیاسی و نویسندگانی چون دولت ابادی ،ابراهیمی،نسیم خاکسار... گذشت. توده ایهای ادبی!! زمانی عاشق تک تک انها بودم ولی الان میپرسم ایا اتش بدون دود یک بیمار روانی چون نادر ابراهیمی که عقده اودیپ و میل پدرکشی از تمام اثارش هویداست.بهرنگی که از بچگی مسلسل دستم میداد!.ودولت ابادی توده ای که الان هم روی خوشش با اصلاح طلبان؟!حکومت است و حاظر به خوردن اشی که خودشان و امثالشان برای ما پخته اند نیست و خود در اروپای لعین زندگی میکند!ارزش ان عشق پاک را داشتند؟

اینطوری که خیلی سخته! در حال خوندن جلد ۱ هستی برای رفتن به صفحه واژه نامه باید جلد ۱۰ رو باز کنی معنی کلمه رو ببینی بعد دوباره ادامه داستان در جلد ۱ رو بخونی.

من از اواسط جلد دوم خوندنش رو کنار گذاشتم. توصیف های مطول و نقال گونه ش به نظرم بسیار زیاد هست و حتی جاهایی به روال داستان ضربه میزنه. این داستان میتونست خیلی مختصر تر و در حد ۱۵۰ تا ۲۰۰ صفحه باشه و همین اطلاعات رو بده ولی اینقدر کش دادن متن با سلیقه من جور در نیامد. به هر حال این هم یک سبک هست و قابل احترام ولی برای من حوصله سر بر بود.

این کتاب فوق العاده ست، بعد از خوندن این کتاب دیگه سلیقه ی کتابخوانی آدم خواه ناخواه عوض میشه و بسیار سخت پسند میشه. که اتفاق خیلی خوبیه.