کتاب مغولان در ایران اثر محسن جعفری نشر گروه انتشاراتی ققنوس

در آغاز سدۀ هفتم هجری (سیزدهم میلادی) مردی شگفت‌انگیز به نام تموچین و با لقب چنگیزخان قبیله‌های کوچ‌نشین سرزمین ناشناختۀ مغولستان را یکپارچه کرد و نیروی نظامی مهیبی پدید آورد که طی چند دهه سرزمین‌های پهناوری از چین تا غرب آسیا و شرق اروپا را به خاک و خون کشید. ایران‌زمین دومین قربانی مغولان بود و در سال ۶۱۶ ﻫ .ق هدف یکی از ویرانگرترین و مرگبارترین حمله‌های چنگیزخان قرار گرفت. طی حدود پنج سال اهالی همۀ شهرهای پرجمعیت شرق ایران قتل‌عام شدند و خسارت‌های جبران‌ناپذیری به زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی ایران‌زمین وارد آمد.

حملۀ مغول فاجعه‌ای بزرگ بود که پیامدهای شوم آن ده‌ها سال بر جامعۀ ایران سایه افکنده بود، با این حال ایرانیان با تکیه بر فرهنگ و تمدن خویش به‌تدریج بر وحشیگری مغولان چیره شدند. نوادگان مردی که شهرنشینی را خوار می‌داشت و جز در خیمۀ مغولی (یورت) نمی‌آسود چنان تحت تأثیر فرهنگ و تمدن ایرانی قرار گرفتند که یکی از بزرگ‌ترین گنبدهای آجری جهان را ساختند!

در سدۀ هشتم هجری دولت ایلخانان مغول فروپاشید. ایرانیان از فرصت بهره بردند و نوادگان چنگیز‌خان را از قدرت به زیر کشیدند و دولت‌های ایرانی قدرتمندی پدید آوردند، اما در اواخر سدۀ هشتم کشورگشای مغولی دیگری به ایران حمله کرد. امیر تیمور گورکانی با وحشیگری‌های بسیار ایران را تصرف کرد و از سر ایرانیان کله‌منار‌های پرشماری برافراشت، ولی او نیز مغلوب فرهنگ ایرانی شد. پیکر بی‌جان او در آرامگاهی به خاک سپرده شد که معماران ایرانی طراحی کرده بودند و پسران و نوادگان او شیفتۀ فرهنگ و تمدن ایران‌زمین شدند و طلایی‌ترین دورۀ تاریخ هنر ایران را پدید آوردند.

کتابی که پیش روی شماست هفتمین عنوان از «مجموعۀ تاریخ ایران‌زمین» است که به معرفی تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران‌زمین در سده‌های هفتم تا نهم هجری می‌پردازد. در هشت فصل نخست این کتاب تاریخ سیاسی این دوره و فراز و فرود دولت‌های مغولی و ایرانی را بررسی کرده‌ایم و در دو فصل پایانی نیز دستاوردهای ایرانیان در زمینۀ ادبیات، معماری و هنر را شرح داده‌ایم.

چنان‌که در پیشگفتار کتاب‌های پیشین نوشتم، هدف این مجموعه آشنا کردن عموم ایرانیان با تاریخ و تمدن کهن ایران‌زمین است و می‌کوشد پلی باشد بین علاقه‌مندان غیردانشگاهی و کتاب‌های پژوهشی دانشگاهی. در این کتاب نیز همین هدف را پی گرفته‌ایم و کوشیده‌ایم با بهره بردن از بهترین و به‌روزترین پژوهش‌های دانشگاهی، گزارشی دقیق و علمی با زبانی روان و غیر‌تخصصی به خوانندگان گرامی ارائه کنیم و برای دوستداران جدی‌تر تاریخ ایران دری به سوی آثار تخصصی‌تر و جهان زیبای ایران‌شناسی بگشاییم.