کتاب صوتی میعاد در سپیده‌دم اثر رومن گاری

و دانستم که بیهوده نزیسته‌ام

«رومن کاتسِف» با نام هنری «رومن گاری» نویسنده، خلبان و دیپلمات شهیر فرانسوی است که سال 1914 در لیتوانی متولد شد. مادر رومن که هنرپیشه‌ای یهودی بود، فرزندش را به‌تنهایی بزرگ کرد و نقش پررنگی در زندگی و سرنوشت او داشت. گاری و مادرش مدتی هم در لهستان زندگی کردند و وقتی او چهارده‌ساله بود، به فرانسه و شهر نیس مهاجرت کردند. گاری در رشته‌ی حقوق به تحصیل پرداخت و بعدتر به‌عنوان خلبان راهی جنگ جهانی دوم شد. پس از پایان خصومت‌ها، گاری به پاس خدماتش به آزادسازی فرانسه، ‌به‌عنوان دیپلمات فرانسه آغاز به کار کرد. در این مسیر، او سال‌ها در بلغارستان، پاریس، سوئیس و نیویورک سمت‌هایی را به عهده گرفت و چند سال نماینده‌ی فرانسه در سازمان ملل نیز بود. اما راه نویسندگی رومن گاری از این‌ها هم پرافتخارتر بود و او در سال‌های حیاتش آثار ارزنده‌ای به گنجینه‌ی ادبیات داستانی جهان افزود. «زندگی پیش رو»، «میعاد در سپیده‌دم»، «خداحافظ گاری کوپر»، «بادبادک‌ها»، «ریشه‌های آسمان»، «لیدی ال»، «سگ سفید»، «تربیت اروپایی»، «شاه سلیمان» و مجموعه‌داستان «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند» تنها بخشی از میراث رومن گاری در جهان ادبیات است. گاری تنها نویسنده‌ای است که توانسته دو بار جایزه‌ی معتبر گنکور را دریافت کند؛ یک بار برای رمان «ریشه‌های آسمان» و در سال 1956 و بار دیگر با نام مستعار «امیل آژار» برای شاهکارش «زندگی پیش رو» در سال 1975. نویسنده‌ی بزرگ فرانسوی سال 1979 با شلیک گلوله به زندگی خود پایان داد. او در انتهای یادداشت خودکشی‎اش نوشته بود: «واقعاً به من خوش گذشت. ممنونم و خدانگهدار.»

گاری در کرانه

عنوان زندگی‌نامه‌ی رومن گاری را می‌توان به سه کتاب داد. نخست «میعاد در سپیده‌دم» که گاری آن را سال 1960 منتشر کرد. دوم «شب آرام خواهد بود» که در قالب مصاحبه‌ای خیالی تحریر شده و در سال 1974 به چاپ رسیده و درنهایت «گذار روزگار» که محتوی آخرین مصاحبه‌ی رومن گاری با رادیو کانادا است. محور هر یک از این کتاب‌ها متفاوت است و نویسنده در میعاد در سپیده‌دم بر مادرش تمرکز کرده؛ بر این‌که او چگونه زنی بوده و چه آثار گسترده‌ای بر وجوه مختلف زندگی پسرش داشته. گاری زندگی‌نامه‌اش را با ماجراهای کودکی‌اش آغاز می‌کند، تلاش‌های بی‎‌پایانش برای موفقیت در عرصه‌ی هنرهای گوناگون را روایت می‌کند، شکل‌گیری نخستین بارقه‌های نویسندگی را به تصویر می‌کشد، ما را سوار بر هواپیمایش به جنگ می‌برد و بر کرانه‌های اقیانوس جهان را به تماشا می‌نشیند. در همه‌ی این سال‌ها آفتاب ایمان عمیق و مستمر مادرش به اوست که زندگی‌اش را گرمی می‌بخشد. رومن گاری با بیان زیبا و نگاه منحصربه‌فردش به جهان نشان می‌دهد او و مادرش از چه نشیب‌هایی با هم عبور کرده‌اند و مادرش در همان روزها نیز می‌توانسته پسرش را بر قله‌های کامیابی و شهرت ببیند. میعاد در سپیده‌دم در کنار اطلاعات تلخ و شیرینی که از زندگی نویسنده‌اش به دست می‌دهد، مخاطبش را به تأمل بیشتر در باب زندگی، رنج، عشق، جنگ، هنر و مرگ وا می‎دارد.

میعادی در سپیده‌دم که به آن وفا نخواهد شد

نادرست است که در خردسالی این‌همه محبوبِ کسی باشی. در پگاه زندگی عادت ناپسندیده‌ای پیدا می‌کنی؛ بدترین عادتی که ممکن است: عادت محبوب بودن. دیگر نمی‌توانی از دستش خلاص شوی. باور می‌کنی که آن را، محبوب بودن را، در خودت داری. باور می‌کنی که جزء وجودِ تو است، همیشه دوروبرِ توست، همیشه پیدایش خواهی کرد و دنیا آن را به تو مدیون است. دنبالش می‌گردی، عطش داری، صدایش می‌زنی تا آن‌که خود را در کرانه‌ی بیگ سور می‌یابی، با تنها برادرت اقیانوس و همهمه‌ی معذبش، با تنها برادرت اقیانوس که قادر است به مکنونات قلبت پی ببرد. زندگی با عشق مادرت در سپیده‌دم پیمانی با تو می‌بندد که هرگز بدان وفا نخواهد کرد. تو چیزی را شناخته‌ای که هرگز بارِ دیگر بدان دست نخواهی یافت. تا واپسین دمِ زندگی گرسنه خواهی ماند. در هر جشنِ تازه، پسماندها و لقمه‌های سر را پیش روی خود خواهی دید. پس از آن برخورد اول در پگاه زندگی، هربار زنی در آغوشت می‌کشد و کلمات شیرین در گوشت زمزمه می‌کند، همیشه با تمامِ قوا می‌کوشی گذشته را از یاد ببری و حال را باور کنی، اما همواره می‌دانی که میسر نیست. پیوسته بر مزار مادرت می‌خزی و چون سگِ صاحب‌مرده‌ای زوزه می‌کشی. هرگز، هرگز، هرگز!

آثار رومن گاری در آوانامه

کتاب صوتی «میعاد در سپیده‌دم» چهارمین اثر از «رومن گاری» است که توسط آوانامه صوتی شده است. این کتاب طی همکاری «انتشارات کتابسرای تندیس» با ترجمه‌ی «مهدی غبرایی» و خوانش «آرمان سلطان‌زاده» تولید شده است. علاقه‌مندان به قلم این نویسنده‌ی بزرگ می‌توانند رمان «خداحافظ گاری کوپر» را با ترجمه‌ی «محمود بهفروزی» و اجرای «مجتبی مسافری‌نژاد»، «شاه سلیمان» را با ترجمه‌ی «کیومرث پارسای» و صدای «میلاد فتوحی» و «زندگی پیش رو» را با ترجمه‌ی «لیلا عبداللهی» و اجرای «پژمان رمضانی» از آوانامه بشنوند.