کتاب اکتشاف هنر اسلامی جلد 1 اثر استیون ورنُوا نشر نی

کتاب اکتشاف هنر اسلامی جلد 1 نوشته استیون ورنوا در سال 2000 در لندن منتشر شد. این کتاب، اثری دانشگاهی و تحلیلی است که به بررسی روند شکل‌گیری و تثبیت مطالعات هنر اسلامی در یک بازه صدساله می‌پردازد. هدف این کتاب نشان‌دادن چگونگی تبدیل هنر اسلامی از مجموعه‌ای پراکنده در دست مجموعه‌داران خصوصی به حوزه‌ای منسجم در تاریخ هنر غربی است. کتاب اکتشاف هنر اسلامی جلد 1، با همت نشر نی، در اختیار فارسی‌زبانان قرار گرفته است.

خلاصه کتاب اکتشاف هنر اسلامی جلد 1 نوشته استیون ورنوا

اکتشاف هنر اسلامی جلد 1، با ترجمه ولی‌الله کاووسی، روایتی تحلیلی از چگونگی پیدایش و نهادینه‌شدن تاریخ‌نگاری هنر اسلامی در بستر تعامل میان فرهنگ شرق و نگاه غربی است. کتاب نشان می‌دهد که این دانش نوپا چگونه از دل مطالعات شرق‌شناسانه اروپایی در سده هجدهم سر برآورد و در فاصله نیمه سده نوزدهم تا نیمه سده بیستم به رشته‌ای دانشگاهی بدل شد.

استیون ورنوا، با نگاهی انتقادی به مسیر تحول روش‌های مطالعاتی می‌پردازد و توضیح می‌دهد که چگونه پژوهشگران از توصیف صرف آثار هنری فاصله گرفتند و به تحلیل‌های فرهنگ‌محور روی آوردند. نویسنده در این کتاب، تاخیر پژوهشگران ایرانی در مطالعات حوزه هنر اسلامی را نیز واکاوی کرده است.

این اثر بر نقش مجموعه‌داران خصوصی و عمومی، موزه‌ها، نمایشگاه‌های بین‌المللی و دلالان بازار هنر تاکید دارد و نشان می‌دهد که انتخاب‌ها و سلیقه‌ها در تعریف آنچه امروز هنر اسلامی خوانده می‌شود، تاثیرگذار بوده است. کتاب یادآور می‌شود که مجموعه‌داری تنها گردآوری اشیا نبود، بلکه کنشی فرهنگی و تفسیری محسوب می‌شد که در متن مناسبات قدرت استعماری و امپراتوری معنا می‌یافت.

کتاب اکتشاف هنر اسلامی با بهره‌گیری از جزئیات آرشیوی و تصویری، تاریخ هنر اسلامی را در پیوند با تحولات سیاسی و فرهنگی جهانی روایت می‌کند. خواننده درمی‌یابد که این تاریخ در کشاکش سنت و مدرنیته و میان نگاه‌های اروپامحور و دیدگاه‌های محلی شکل گرفته است. کتاب در عین آشکارکردن محدودیت‌ها و قضاوت یک‌طرفه رویکرد غربی، ارزشمندترین دستاوردش را در نشان‌دادن چگونگی ساخته‌شدن حافظه فرهنگی و تبدیل هنر اسلامی به حوزه‌ای دانشگاهی و هنری می‌داند.

معرفی نویسنده کتاب اکتشاف هنر اسلامی جلد 1 استیون ورنوا

استیون ورنوا پژوهشگر برجسته تاریخ و هنر اسلامی است که سال‌ها در دانشگاه الاخوین در مراکش تدریس کرده است. پیش از آن، در موسسه مطالعات خاورمیانه و اسلامی دانشگاه دورهام انگلستان فعالیت داشت و تجربه‌ای ارزشمند در آموزش و پژوهش به دست آورد. حوزه تخصصی او بررسی هنر و تاریخ فرهنگی جهان اسلام از قرن هفدهم تا بیستم میلادی است، با تمرکز ویژه بر قرن نوزدهم؛ دوره‌ای که کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته بود.

ورنوا با گردآوری و تحلیل مجموعه‌ای گسترده از آثار هنری در رسانه‌های گوناگون، توانست تصویری روشن از چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی هنرمندان اسلامی و حامیان آنان در قرن نوزدهم ارائه دهد. او نشان می‌دهد چگونه هنرمندان میان حفظ سنت‌های دیرینه و پاسخ‌گویی به نیازهای جهان مدرن در حرکت بودند. در پژوهش‌هایش به نقش حمایت‌های سلطنتی در امپراتوری عثمانی، ایران و دربارهای مسلمان هند پرداخته و اهمیت اشیای مذهبی و عناصر زندگی روزمره را در شکل‌گیری هنر اسلامی بررسی کرده است. کتاب حاضر یکی از مهم‌ترین آثار اوست.

چرا باید کتاب کتاب اکتشاف هنر اسلامی جلد 1 را بخوانیم؟

کتاب اکتشاف هنر اسلامی جلد 1، نشان می‌دهد چگونه یک رشته دانشگاهی و یک حوزه هنری در دل مناسبات قدرت، سیاست و مجموعه‌داری غربی ساخته شده است. مخاطب با خواندن این اثر درمی‌یابد که تعریف هنر اسلامی حاصل انتخاب‌ها، سلیقه‌ها و نگاه‌های خاص بوده است. کتاب با بهره‌گیری از اسناد آرشیوی، تصاویر و مطالعات موردی، مسیر گذار از نگاه عتیقه‌شناسانه و شرق‌شناسانه به رویکردهای تحلیلی و فرهنگ‌محور را روشن می‌کند. ارزش آن در این است که هم زیبایی و تنوع هنر اسلامی را نشان می‌دهد و هم پیچیدگی روابط میان فرهنگ و قدرت را آشکار می‌سازد.

خواندن این کتاب، برای پژوهشگران تاریخ هنر، مطالعات موزه و علاقه‌مندان به درک چگونگی ایجاد حافظه فرهنگی، به‌عنوان یک منبع، بسیار ضروری است؛ زیرا این کتاب هم به پرسش‌های بنیادین درباره اصالت و هویت آثار پاسخ می‌دهد و هم چشم‌اندازی تازه برای درک جایگاه هنر اسلامی در جهان امروز فراهم می‌آورد.

کتاب اکتشاف هنر اسلامی جلد 1 به چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟

خواندن کتاب اکتشاف هنر اسلامی به گروه‌های گوناگونی پیشنهاد می‌شود که هر یک از زاویه‌ای خاص می‌توانند از محتوای کتاب بهره‌مند شوند. دانشجویان و پژوهشگران تاریخ هنر، مطالعات اسلامی و شرق‌شناسی با مطالعه این اثر به درک عمیق‌تری از روند شکل‌گیری و تحول این رشته دست می‌یابند. علاقه‌مندان به تاریخچه علوم انسانی نیز می‌توانند مسیر پیدایش یک دانش نوین را در پیوند با فرهنگ و سیاست جهانی دنبال کنند.

هنرمندان و مجموعه‌دارانی که به شناخت ریشه‌های هنر اسلامی و جایگاه آن در جهان مدرن توجه دارند، در این کتاب شواهد و تحلیل‌های ارزشمندی خواهند یافت. همچنین خوانندگانی که به رابطه فرهنگی میان غرب و جهان اسلام علاقه‌مندند، با مطالعه کتاب اکتشاف هنر اسلامی جلد 1، دیدگاه واضحی از تعاملات، تاثیرات و چالش‌های متقابل در عرصه هنر اسلامی به دست می‌آورند.

بخشی از کتاب اکتشاف هنر اسلامی جلد 1

در این قسمت بخشی از کتاب اکتشاف هنر اسلامی جلد 1 آورده شده است تا مخاطبان بتوانند قضاوت درستی از سبک نگارش نویسنده و روایی ترجمه داشته باشند.

با وجود جریان مداوم تحولات تاریخ‌نگاری هنر اسلامی در غرب، این جریان در کشورهای اسلامی از جمله ایران با تاخیری به فاصله یک قرن‌ونیم آن هم به‌شکلی نامنسجم پا گرفت... به باور نگارنده با وجود تلاش‌های مکرر طی پنجاه سال اخیر در انتشار نشریات و کتاب‌ها و تاسیس مراکز پژوهشی و راه‌اندازی رشته‌های دانشگاهی، مطالعات هنر اسلامی هنوز در ایران و اغلب کشورهای اسلامی در آغاز راه و غالبا متکی به ترجمه پژوهش‌های دانشوران غربی است. همین امر، ضرورت انجام تحقیقات تاریخ‌نگارانه و تربیت مورخانی نظریه‌پرداز را در پیش می‌نهد؛ متخصصانی بومی که با شناخت بنیان‌های فکری و تاریخی این عرصه در غرب و جهان اسلام به پژوهش‌های نظرورزانه بپردازند و نقاط قوت و ضعف رویکردها و روش‌های پیشین را روشن کنند.

پیشنهاداتی برای دوستداران کتاب

در این قسمت کتاب‌هایی مشابه کتاب اکتشاف هنر اسلامی جلد 1 معرفی می‌شوند تا علاقه‌مندان یا کتاب‌های بیشتری در این حوزه آشنا شوند.

·       کتاب حکمت هنر اسلامی نشر شاملو

·       کتاب هنر اسلامی نشر انتشارات جامی

·       کتاب فلسفه هنر اسلامی انتشارات علمی و فرهنگی