کتاب روان شناسی سالمندی نشر انتشارات کتاب‌سرای نیک

هدف اصلی این کتاب، تلاشی است برای برآوردن نیاز روان‌درمانگرانی که دست‌اندرکار درمان افراد سالمند هستند، یعنی ارائه یک راهنمای جامع کاربردی با روش شناختی ـ رفتاری (CBT). با افزایش روزافزون طول عمر افرادی که در جهان صنعتی و در حال پیشرفت امروز زندگی می‌کنند، توجه روان‌درمانگران و دیگر مراقبین، در ارائه خدمات بهداشتی به افراد سالمند نیز فزونی خواهد گرفت. نظر این است که به کمک این راهنما، سالمندان خدمات بیشتری دریافت کنند. زیرا پزشکان آنها نیز اطلاعات بیشتر و روزآمدی در زمینه درمان شناختی ـ رفتاری در دسترس خواهند داشت. ما صادقانه باور داریم که در این راستا به اهداف‌مان رسیده‌ایم. هر درمانگری که پایه و اساس (CBT) را بداند، خواهد توانست اطلاعات به دست‌ آمده از این کتاب را در درمان افراد سالمند به نحو مؤثرتر و با کیفیتی بیشتر مورد استفاده قرار دهد. این کتاب درمانگران را با دلیل منطقی برای مداخلات درمانی آماده می‌کند، نه فقط این که « چه کاری » و « چگونه »، بلکه « چرا » باید این مداخله را انجام دهند. به عبارت دیگر، هدف این کتاب قدرت‌بخشی به فرمول‌بندی و مفهوم‌سازی است. طی سال‌ها که در جلسات و کارگاه‌های آموزشی متعدد گروهی درگیر بوده‌ایم، موارد متعددی پیش آمده است که روان‌درمانگران نمونه‌‌هایی از کاربرد (CBT) با افراد سالمند را به ما گزارش کرده‌اند و نمونه‌‌های دیگری که به ما گفته‌اند که چگونه افراد مبتدی به هنگام درمان سالمندانی با مشکلات جسمی و روانی با دشواری‌هایی مواجه شده‌اند. این کتاب با مشارکت درمانگران مجرب و دانش سایر درمانگران و با توجه به رویکرد‌های متفاوت در درمان افراد سالمند به اختصار و به طور فشرده تهیه شده است: بنا به تجربه ما از کاربرد (CBT) با افراد سالمند، فهمیده‌ایم که افراد سالخورده نیز می‌توانند عادت جدیدی را یاد بگیرند. بر اساس تجربه ما از کاربرد (CBT)، متوجه شده‌ایم که این روش مؤثر، قابل پذیرش و بسیار رایج برای درمان سالمندان است. بنا به تجربه ما، روش (CBT) می‌تواند تغییرات مهمی در زندگی سالمندان ایجاد کند. بنابراین هدف اصلی ما از تألیف کتاب، فراهم کردن منبعی بود که درمانگرانی با هر سطح از تجربه و مهارت بتوانند از آن بهره‌مند گردند. هنگام کاربرد شناخت ـ رفتاردرمانی با افراد سالمند، اغلب این سؤال مطرح می‌شود که: « برای کاربرد و اثربخشی (CBT) چه تغییراتی در رفتار و شناخت سالمندان لازم است؟ ». در آثار پژوهشی، پاسخ‌‌های زیادی برای این سؤال وجود دارد. در این کتاب، برای کاربرد (CBT) با افراد سالمند مدلی ارائه کرده‌ایم که ضمن حفظ هویت اصلی درمان، نمونه دقیقی از موضوعاتی ارائه می‌دهد که نیاز به اثربخشی زیاد (CBT) را منعکس می‌سازند. نظر این بود که خواننده به این کتاب، به عنوان منبعی بنگرد که زیربنای درمان شناختی ـ رفتاری را توسعه می‌دهد. بنابراین اطلاعات روزآمدی را در مورد پیری‌شناسی ارائه کرده‌ایم تا خوانندگان آمادگی بیشتری برای کمک به بیماران در مواجهه با چالش‌‌ها، افسانه‌‌ها و تفکرات قالبی مربوط به سن آنها داشته باشند. ساختار کتاب این کتاب به چهار بخش تقسیم شده است. بخش اول (فصل ۱ تا ۳)، اطلاعات اساسی را ارائه می‌دهد که درمانگران برای کار مؤثر با افراد سالمند نیاز دارند. بدین ترتیب که در فصل اول، اطلاعات اولیه مهمی در مورد فرآیند پیر شدن و پروژه‌‌های جمعیت‌شناسی به روز، ارائه می‌شود. در فصل دوم، مدارک کافی و ضروری در مورد (CBT) مورد نیاز درمانگران برای درمان فراهم آمده است. در این فصل تعدادی از تفکرات غلط که به همراه روان‌درمانی افراد سالمند وجود دارند، نشان داده شده است. در فصل سوم، یک مدل کاربردی درمان با افراد سالمند معرفی و به طور کافی توضیح داده شده است. این مدل ساختار همسانی را برای مداخلات که در سرتاسر فصل‌‌های پی در پی این کتاب توضیح داده می‌شود، ارائه داده است. در بخش دوم (فصول ۴ تا ۷)، شیوه شناختی ـ رفتاری برای درمان افسردگی پایان عمر با جزئیات زیاد توصیف شده است. بنابراین در فصل چهارم، اصل برنامه درمانی، تشخیص و ارزیابی مداخله، مورد بحث قرار می‌گیرد. در فصل پنجم، توضیح کامل از کاربرد تکنیک‌‌های رفتاری در درمان افسردگی ارائه داده شده است. در فصل ششم به توصیف مداخلات شناختی و مبارزه با تصورات غلط درباره کاربرد این تکنیک‌‌ها (فنون) با افراد سالمند پرداخته شده است. در این فصل ملاحظه می‌شود که چگونه از افکار روزانه افراد سالمند برای درمان بیمار استفاده می‌شود. در فصل هفتم، مدلی برای کار در موضوعات طرحواره‌ای سطح عمیق‌تر (CBT) با افراد سالمند ارائه شده است. این فصل یکی از معدود آثار منتشر شده، درباره کار با سالمندان است. در بخش سوم استفاده یا کاربرد (CBT) برای درمان اختلالات دیگری به جز افسردگی مطرح شده است. در فصل هشتم، نمونه‌ای از تشخیص و درمان اضطراب سنین پیری ارائه شده است، در حالی که در فصل نهم راجع به بیخوابی و شیوه‌‌های درمان آن مطلب آمده است. در فصل دهم تا دوازدهم، به پیشرفت‌‌های مهم در استفاده از (CBT) با جمعیت‌‌های بیماران پزشکی می‌پردازد. نمونه‌‌های جدیدی از موارد درمانی در این فصل ارائه شده‌اند که این کتاب را در ردیف مقدم شیوه (CBT) برای سالمندان قرار می‌دهد. در بخش چهارم، این بخش پایانی، یک بررسی کلی از چالش‌‌های بسیار شایع در کاربرد (CBT) با افراد سالمند به عمل آمده است که نگاه جدیدی را به آینده این فنون پیشنهاد می‌کند. با تشکر قلبی و صمیمانه از خوانندگان و سالمندان این کتاب، امیدواریم که موضوعات مطرح‌شده برای سالمندان و درمانگران مفید واقع شده باشد. در هر صورت می‌دانیم که چنین کتابی فقط برای برخی از افراد مفید است. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم اگر درمانگران دیگری بخواهند از این فنون برای شناخت و درمان استفاده کنند، دوره‌‌هایی آموزشی مناسب و نظارت مداوم در جریان کاربرد (CBT) را زیر نظر متخصصان تجربه کنند.