کتاب فریب طعمه ها رابرت جی شیلر نشر نو

احمق جان، این اقتصاد است! این جمله‌ای است که جیمز کارویل‌، مشاور کارزار انتخاباتی بیل کلینتون در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۹۹۲ گفت. او می‌خواست به‌خاطر همۀ مشکلات اقتصادی متعددی که به رکود اقتصادی‌ای نسبت می‌دادند که در دوران ریاست‌جمهوری جورج دابلیو بوش آغاز شد، این جمله را به او بچسباند. ولی ما از جملۀ کارویل تفسیر متفاوت و گسترده‌تری داریم: بسیاری از مشکلات ما ناشی از ماهیت خودِ نظام اقتصادی است. اگر آن‌طور که نظریۀ اقتصادی می‌گوید صاحبان کسب و کار رفتاری کاملاً خودخواهانه داشته باشند و تنها به منافع خویش بیندیشند، نظام بازارِ آزادِ ما بذرهای سوء استفاده و فریب را می‌کارد. مسئله این نیست که مردمانِ شیطان‌صفت بسیارند. بیشترِ مردم قوانین را رعایت می‌کنند و فقط می‌کوشند زندگی خوبی برای خود دست و پا کنند. ولی به‌ناچار، فشارهای رقابتی که صاحبان کسب و کارها را وامی‌دارد در بازارهای آزاد به‌سمت فریب و سوء استفاده بروند، ما را به این سو هدایت می‌کند تا محصولاتی را که نیازی به آنها نداریم، به قیمت بسیار گزاف خریداری کنیم، به شغل‌هایی مشغول شویم که حس هدفمندی چندانی به ما نمی‌دهند، و ندانیم چرا زندگی‌مان این‌قدر بد است.