چگونه همه چیز شروع شد؟
این از پرسشهاییست که همیشه ذهن بشر را به خودش مشغول کرده است. قرنهاست که مکاتب فکری مختلف پاسخهای گوناگونی به این پرسش بزرگ دادهاند. پاسخها گاه مشابه و گاه متفاوت بوده است. علم مدرن با جستوجوی خستگیناپذیر و آزمایش مداوم در پی پاسخ این پرسش و پرسشهای بزرگ دیگر بوده است. پرسشهایی که در کنار یکدیگر موقعیت و گذشته و آیندهٔ ما را در جهان مطرح میکند. چند پرسش دیگر:
آیا در کیهان حیات هوشمند دیگری هم هست؟
آیا میتوانیم آینده را پیشبینی کنیم؟
داخل یک سیاهچاله چیست؟
آیا سفر در زمان ممکن است؟
آیا انسان جان بهدر خواهد برد؟
آیا باید برای سکونت به فضا برویم؟
آیا هوش مصنوعی بر ما چیره خواهد شد؟
ـ...
استیون هاکینگ، دانشمند بزرگ بریتانیایی که اکنون میان نزدیک داروین و نیوتن به خاک سپرده شده است، در آخرین کتابش بهزبان ساده و در نهایت اختصار به این پرسشهای بزرگ پاسخ گفته و حرف آخرش را زده است. در این کتاب از بحثهای پیچیدهٔ علمی خبری نیست. این کتاب شامل پاسخهاییست روشن و شفاف به چند پرسش مشترک در میان هزاران پرسشی که به ایمیل و صندوق پستی او ارسال شده است. استیون هاکینگ این توان و اراده را داشت که همیشه با پرسشهای بزرگ روبرو شود. همیشه به معماهای جهان بپردازد و ذرهای از اشتباه و خطا در فهم این معماها نهراسد و به دیگران هم توصیه کند که از پرسیدن سؤالهای بهظاهر عجیب و تردید در پاسخهای موجود و تلاش برای پاسخ بهتر نترسند. هرچقدر که توان حرکتیِ او بر اثر بیماری کاهش یافت، توان گفتوگو و ارتباطش با مردم بیشتر شد. او همانطور که توانست دو فرمول بنیادی سیاهچالهها را کشف کند، موفق شد که زبان نوشتن مهمترین و پیچیدهترین مسائل گیتی را برای مردم پیدا کند. دانشمندانی از او تأثیر پذیرفتند و این راه را ادامه دادند. امروز با دهها دانشمند مواجهایم که از لابراتوارها به رسانهها و کتابها گام نهادهاند و دربارهٔ همهٔ معماهای جهان با مردم صحبت میکنند. آژانس فضایی اروپا پس از مرگ استیون هاکینگ پیامی رادیویی را با صدای او به سمت نزدیکترین سیاهچاله ارسال کرد. میگویند که ۳۵۰۰ سال نوری طول میکشد تا صدای او به افق رویداد سیاهچاله برسد. آیا تا آن زمان ممکن است که بشر پاسخ پرسشهای بزرگی را که او همهٔ عمر با آنها مواجه بود بیابد؟ چه بشر به این پاسخ دست پیدا کند چه نه، ارادهٔ آهنین هاکینگ در تاریخ زمین ــ و البته کیهان ــ ثبت خواهد بود. یک سال پس از مرگ او نخستین تصویر از سیاهچاله ثبت شد. او سیاهچاله را پیش از اینکه ثبت شود در خیال ــ این کیهان متراکم ــ دیده بود. تماشای افق رویداد سیاهچاله بسیاری را به یاد او انداخت. شاید پاسخ هر کدام از پرسشهای بشر که پیدا شود، نام او نیز از اذهان بگذرد. این دستاورد کمی نیست، حتی برای یکی از درخشانترین ذهنهای تاریخ بشر.