ادیان جهان به دو دسته ابتدایی و پیشرفته تقسیمپذیرند. ادیان ابتدایی از چند عمل و اعتقاد ساده تشکیل شدهاند که عموماً با مظاهر طبیعت ارتباط تنگاتنگی دارند. این ادیان به جوامع بدوی متعلقاند. در مقابل، ادیان پیشرفته از نظام الاهیاتی پیچیدهای برخوردارند. این نظام از اجزا و عناصری تشکیل شده که هر یک از این عناصر در آن، نقش خاص خود را ایفا میکند. این اجزا و عناصر، که یا به بُعد نظر و عقیده مربوطاند یا به بُعد عمل و رفتار، روابط پیچیدهای با هم دارند و هر یک در هدف کلی نظام، وظیفهای را عهدهدارند و نقشی را ایفا میکنند. از باب نمونه، گاهی گفته میشود همه ادیان زنده و پیشرفته جهان (در مقابل ادیان ابتدایی و ادیان خاموش) در یک چیز مشترکاند و آن اینکه هدف همه آنها سعادت و نجات نهایی انسان است.