کتاب دربارۀ دین نشر نی

دربارۀ دین اولین کتابی بود که شلایرماخر در بیست و نه‌سالگی‌اش نگارش آن را آغاز کرد و انتشار آن موجب شد شهرتی به دست آورد، شهرتی آغشته به بدنامی، چرا که در مقام یک کشیش پروتستان سخنانی در این کتاب بیان کرد که با آموزه‌های رایج مسیحیت در تضاد بودند. اما این آغاز کار او بود: بعدها او در الهیات پایه‌گذار جریانی موسوم به «الهیات مدرن لیبرال» شد که تا عصر حاضر نیز ادامه یافته است؛ باز در الهیات مفهوم «تجربۀ دینی» را ابداع کرد که هنوز محل بحث‌ها و نظرپردازی‌های جدی است؛ او دانش هرمنوتیک مدرن را بنیان گذاشت؛ با ترجمۀ آثار افلاطون و تحقیق دربارۀ آن‌ها چنان تحولی در افلاطون‌شناسی ایجاد کرد که او را «بنیان‌گذار افلاطون‌شناسی مدرن» نامیدند؛ و همچنین دبیر کمیتۀ تأسیس دانشگاه برلین شد، در کنار هومبُلت که رئیس آن کمیته بود، و از این بابت ایده‌های مهمی در تعلیم و تربیت و آموزش عالی ارائه کرد. داشتن چنین دستاوردهای نبوغ‌آمیزی این انتظار را ایجاد می‌کند که ما آشنایی متناسب و مستقیمی با چنین اندیشمند تأثیرگذاری داشته باشیم، اما مایۀ تأسف این است که تاکنون هیچ اثری از او به زبان فارسی برگردانده نشده است، یا حتی دربارۀ او نیز آثار چندان و درخور اعتنایی به فارسی منتشر نشده است. امید این است که ترجمۀ حاضر فتح بابی برای این آشنایی باشد. در بخش «مقدمۀ مترجم انگلیسی»، دربارۀ محتوای کتاب از جهات مختلف به قدر کافی سخن رفته است، مطالبی مشتمل بر یک گزارش تاریخی و فلسفی از زمانۀ شلایرماخر و مواجهۀ رمانتیک‌ها با عصر روشنگری، فنون سخنورانه و استدلالی شلایرماخر در این کتاب، بهترین منابعی که در مورد او می‌توان مطالعه کرد و همچنین ویراست‌های مختلف کتاب در زمان حیات شلایرماخر. علاوه بر این‌ها، ریچارد کروتر، مترجم انگلیسی کتاب، پنج مسئلۀ کلیدی و چالش‌برانگیز را در برابر دیدگاه‌های شلایرماخر در این کتاب قرار می‌دهد که عملاً ادای سهم او به عنوان یک منتقد در برابر این کتاب است؛ همگی پرسش‌هایی زنده و بسیار تعیین‌کننده هستند، نه صرفاً برای این کتاب که اینک در تاریخ فلسفه جای دارد، بلکه همچنین برای ما انسان‌های معاصر. از این رو، دیگر نیاز چندانی نیست که مترجم فارسی نیز چیزی به آن مطالب بیفزاید. در عین حال، هر جا در خود متن کتاب احساس کرده‌ام که آوردن توضیحاتی ممکن است به روشن شدن مطلب کمک کند و مترجم انگلیسی نیز دربارۀ آن‌ها سکوت کرده است، در قالب پانوشت مطالبی در متن قرار داده شده است.