کتاب ارزش ها و نگرش های دانشجویان ایرانی (1379 و1381 ) آرش نصر اصفهانی نشر پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

نتایج تحقیق پیش‌رو به خواننده نشان خواهد داد که در حوزه‌های مختلف حیات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، دانشجویان در موارد متعدد نسبت به سایر گروه‌ها دیدگاه متفاوتی نسبت به جهان پیرامون دارند، نگرانی‌هایشان فرق دارد و حساسیت‌هایشان متفاوت است. به‌عنوان نمونه در بعد ارزش‌های خانوادگی نشان داده خواهد شد که دانشجویان کمتر از سایرین به کلیشه‌های جنسیتی در مورد تقسیم کار درون خانواده باور دارند، نسبت به موانع پیشرفت زنان حساس‌ترند، به حقوق زنان بیشتر توجه دارند و برای نقش اجتماعی زنان بیرون از خانواده اهمیت بیشتری قائل‌اند. در حوزه رفتارها و باورهای دینی نیز وجه ممیزه دانشجویان شدت اعتقادات دینی پایین‌تر و مشارکت کمتر در مناسک مذهبی است. به‌علاوه دانشجویان مدارای بیشتری نسب به تفاوت‌های مذهبی دارند. در حوزه سیاست هم نسبت به سایر گروه‌ها، برای مشارکت مردم در تصمیم‌گیری‌های سیاسی و آزادی بیان و مطبوعات اهمیت قائل هستند. این‌ها نمونه‌هایی از ارزش‌های جدیدی است که دانشجویان را از سایر گروه‌ها متمایز می‌کند و شناخت آن‌ها کلید فهم بسیاری از تحولات اجتماعی و فرهنگی در دهه‌های اخیر است. درنتیجه دانشجویان فقط یک گروه اجتماعی در کنار سایر گروه‌ها نیستند. بلکه یکی از کارگزاران تغییر در جامعه در مسیر تحولات ارزشی و نگرشی محسوب می‌شوند. شناخت این گروه می‌تواند نقش آموزش و دانشگاه را در حیات معاصر ایران روشن‌تر کند و تا حدی جهت‌گیری تغییرات پیش‌رو روشن سازد. البته نباید دانشجویان را یک کل همگن در نظر گرفت؛ قطعاً در میان دانشجویان نیز تنوع ارزشی و نگرشی وجود دارد اما تفاوت قابل توجه برآیند کلی این جمعیت با سایر گروه‌های جامعه حاکی از اهمیت آن به‌عنوان گروه اجتماعی اثرگذار است. بر همین اساس این گزارش تلاش خواهد کرد تا داده‌های پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان را با تأکید بر نمونه دانشجویی ارائه کند. نتایج این پیمایش می‌تواند به محققان برای بررسی دقیق‌تر نقش و اهمیت نهاد دانشگاه و دانشجویان در کشور کمک کند. این تحقیق صرفاً یک گزارش توصیفی از یافته‌های پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان با تأکید بر نمونه دانشجویی است و تفسیر و تعلیل یافته منوط به پژوهش‌های بعدی است.